خطر آتش‌سوزي بيخ گوش جنگل‌ها و مراتع کشور

گروه جامعه: اوايل خرداد ماه سال گذشته همزمان با فرارسيدن فصل تابستان شاهد وقوع آتش‌سوزي‌هاي گسترده‌اي در مناطق جنوبي و زاگرسي بوديم؛ آتش‌سوزي‌هاي متعددي که به‌دليل کمبود امکانات اطفاي حريق از جمله بالگرد، نيروهاي آموزش ديده کافي و نبود برنامه و هماهنگي‌هاي لازم بين دستگاهي باعث از بين رفتن جنگل‌ها، مراتع و موجودات بي‌شماري شد که در اين مناطق زيست مي‌کردند همچنين به‌دنبال کمک نيروهاي داوطلب براي اطفاي حريق تعدادي از هموطنان مجروح شدند يا درگذشتند.

گروه جامعه: اوايل خرداد ماه سال گذشته همزمان با فرارسيدن فصل تابستان شاهد وقوع آتش‌سوزي‌هاي گسترده‌اي در مناطق جنوبي و زاگرسي بوديم؛ آتش‌سوزي‌هاي متعددي که به‌دليل کمبود امکانات اطفاي حريق از جمله بالگرد، نيروهاي آموزش ديده کافي و نبود برنامه و هماهنگي‌هاي لازم بين دستگاهي باعث از بين رفتن جنگل‌ها، مراتع و موجودات بي‌شماري شد که در اين مناطق زيست مي‌کردند همچنين به‌دنبال کمک نيروهاي داوطلب براي اطفاي حريق تعدادي از هموطنان مجروح شدند يا درگذشتند. طي چهار ماه ابتدايي سال گذشته 1200 فقره آتش‌سوزي در جنگل‌ها و مراتع کشور به‌وقوع ‌پيوست که مساحت درگير آتش‌سوزي‌ها 12 هزار و 500 هکتار گزارش شد اما با توجه به اينکه تنها هفت درصد از سطح کل کشور داراي ‌پوشش جنگلي است، به گفته کارشناسان نابودي هر يک درخت اهميت زيادي دارد و  ‌پيامدهاي جبران ناپذيري را براي منابع طبيعي کشور به‌همراه خواهد داشت. به همين جهت انتقادات فراواني به اظهارات عيسي کلانتري -  رييس سازمان حفاظت محيط زيست - در خرداد ماه سال گذشته مبني بر اينکه " از 100 ميليون هکتار از جنگل‌ها و مراتع کشور، کمتر از 1500 هکتار از فروردين تاکنون دچار آتش سوزي شده است و طبيعت خود آتش را کنترل مي‌کند" وارد شد.
امسال نيز طي 10 روز ابتدايي فروردين ماه بيش از 30 فقره آتش‌سوزي در جنگل‌هاي کشور رخ داده است البته به گفته فرهاد زندي - فرمانده يگان حفاظت محيط زيست استان تهران - از اوايل سال جاري تاکنون هيچ مورد آتش‌سوزي در عرصه‌هاي طبيعي استان تهران رخ نداده است.  گرچه آتش‌سوزي گسترده‌اي در جنگل‌ها و مراتع کشور از ابتداي سال جاري تاکنون رخ نداده اما بايد اين مساله را نيز در نظر داشت که هنوز فصل گرم سال آغاز نشده است. از عواملي که سال گذشته در زمينه افزايش شدت آتش‌سوزي‌ها مطرح بود، بارش‌هاي بهاري خوبي بود که در بيشتر مناطق کشور باعث رشد انبوه ‌پوشش گياهي شد و  با آغاز فصل گرما رو به خشکي رفت و مستعد اشتعال شد اين در حاليست که امسال ميزان اين بارندگي‌ها نسبت به سال گذشته کمتر بوده اما  احمد رحماني - يک عضو هيئت علمي موسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع کشور- اظهار کرده است که علي‌رغم اينکه بارش‌هاي کمتر و در نتيجه رشد کمتر ‌پوشش گياهي در سطح عرصه‌هاي طبيعي کشور داشته‌ايم اما اين شرايط به معني مصونيت از وقوع آتش‌سوزي در سال جاري نخواهد بود.
رضا سياه‌منصور - عضو هيئت علمي موسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع کشور- نيز معتقد است که با توجه به موقعيت جغرافيايي و شرايط اقليمي کشور، آتش‌سوزي يک تهديد دائمي براي مراتع و جنگل‌ها محسوب مي‌شود اين در حاليست که تغييرات اقليمي و گرمايش جهاني نيز  از سوي کارشناسان به‌عنوان ديگر عوامل موثر در تغيير شدت، حدت و الگوي آتش‌سوزي‌هاي سال‌هاي اخير مطرح شده است.
با وجود تمام هشدارهايي که بهار سال گذشته کارشناسان درباره افزايش احتمال وقوع آتش‌سوزي در جنگل‌ها و مراتع کشور داده بودند اما سازمان‌هاي متولي آمادگي لازم جهت اقدام به‌موقع براي اطفاي حريق که به تاکيد کارشناسان امري حياتي در ساعات اوليه وقوع آتش‌سوزي است، را نداشتند همچنين تاخير و بروز مشکلات فني هنگام اعزام بالگردهاي آبپاش توسط نيروهاي مسلح براي اطفاي حريق به‌دليل ناهماهنگي ارگان‌هاي مسئول و لزوم انجام برخي تشريفات و نامه‌نگاري‌هاي اداري عملا مهار آتش را به تاخير انداخت و باعث گستردگي آن و دشوار شدن مهار آن شد.
بنابر اعلام سازمان‌هاي متولي از جمله سازمان حفاظت محيط زيست، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري و سازمان مديريت بحران، علت بيش از 90 درصد آتش‌سوزي‌ها در جنگل‌ها و مراتع کشور ناشي از عوامل انساني است که به‌صورت سهوي يا عمدي صورت مي‌گيرد؛ اقداماتي نظير رها کردن سيگار، شيشه، ظروف فلزي و ... در طبيعت يا اقدامات عمدي مانند آتش‌زدن مراتع يا محصولات کشاورزي و ... که منجربه وقوع آتش‌سوزي‌هاي غيرطبيعي مي‌شود.
کارشناسان معتقدند که بازيابي ذخاير ‌جنگل‌هاي سوخته نيم قرن طول مي‌کشد و با توجه به تاثيرات تغييرات اقليم و خشکسالي که امسال همه نقاط کشور با آن دست به گريبان است، اکوسيستم‌ها وضعيت بسيار شکننده‌اي پيدا کرده‌اند و همين مساله اهميت تلاش در جهت حفاظت از منابع طبيعي را بيش از پيش پررنگ مي‌کند.
طي سال‌هاي اخير انتقاداتي مانند نگاه مقطعي به مساله آتش‌سوزي جنگل‌ها و مراتع، نبود برنامه‌ريزي و استفاده از روش‌هاي متناسب و به‌روز براي ‌پيشگيري و مقابله با حريق و استفاده نکردن از نتايج تحقيقات محققان و متخصصان در اين زمينه به مسوولان وارد بوده است.
 گرچه درپي آتش‌سوزي‌هاي گسترده سال گذشته سازمان‌هاي متولي از جمله سازمان جنگل‌ها از برنامه‌هاي خود براي ‌پيشگيري و مقابله با حريق جنگلي مانند استفاده از ظرفيت همياران طبيعت و هلال احمر در ‌پيشگيري از حريق جنگل‌ها و مراتع،  برگزاري کلاس‌هاي آموزشي براي نيروهاي داوطلب و ساير افراد مشارکت‌کننده در عمليات اطفاي حريق‌هاي جنگلي، حل مشکل تامين بالگرد براساس مصوبه هيئت دولت و با همکاري وزارت دفاع و تامين اعتبار براي تهيه و خريد تجهيزات اطفاي حريق و ارسال‌ آن‌ها به استان‌ها در هفته اول ارديبهشت ماه سال 1400 خبر دادند اما بايد منتظر باشيم تا ميزان اثربخشي تمهيدات مسوولان را هنگام وقوع حريق در جنگل‌ها و مراتع بسنجيم.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايسنا، گرچه همواره بر نقش مسئولان و متوليان در زمينه ‌پيشگيري از وقوع آتش‌سوزي و مقابله به آن تاکيد مي‌شود اما نبايد از نقش و همراهي مردم در اين زمينه نيز غافل ماند، بنابراين لازم است مردم نيز ضمن مشارکت در حفظ منابع ملي کشور با رعايت نکاتي مانند روشن نکردن آتش و رها نکردن زباله در طبيعت، به سهم خود در حفاظت از جنگل‌ها و مراتع کشور نقش داشته باشند.

منبع :