وضع نابسامان بازار سيب‌زميني و تداوم زيان کشاورزان اردبيلي

گروه گزارش: کيسه‌ها را يکي پس از ديگري با عصبانيت پاره مي‌کند، سيب زميني‌ها که بخشي از آنها جوانه زده از تريلي به زمين مي‌ريزد مي‌گويد: ماهها صبر کردم تا شايد به قيمتي مناسب فروخته و بخشي از هزينه‌هايم جبران شود ولي اکنون هم ضرر کرده‌ام و هم محصولم خوراک گاو و گوسفند مي‌شود. در حالي که کشت سال زراعي جديد سيب زميني در اردبيل آغاز شده است هنوز دهها تن سيب زميني کشاورزان که به اميد افزايش قيمت در انبارها نگهداري مي‌شد در حال فاسد شدن و نابودي بوده مي‌باشد، محصول کشاورزان در هشت ماه گذشته به قيمت مناسب فروش نرفته و روي دست آنها مانده است.

گروه گزارش:  کيسه‌ها را يکي پس از ديگري با عصبانيت پاره مي‌کند، سيب زميني‌ها که بخشي از آنها جوانه زده از تريلي به زمين مي‌ريزد مي‌گويد: ماهها صبر کردم تا شايد به قيمتي مناسب فروخته و بخشي از هزينه‌هايم جبران شود ولي اکنون هم ضرر کرده‌ام و هم محصولم خوراک گاو و گوسفند مي‌شود. در حالي که کشت سال زراعي جديد سيب زميني در اردبيل آغاز شده است هنوز دهها تن سيب زميني کشاورزان که به اميد افزايش قيمت در انبارها نگهداري مي‌شد در حال فاسد شدن و نابودي بوده مي‌باشد، محصول کشاورزان در هشت ماه گذشته به قيمت مناسب فروش نرفته و روي دست آنها مانده است.تعدادي از کشاورزان ميزان سيب زميني در انبار مانده استان اردبيل را بيش از 100 هزار تن اعلام مي‌کنند ولي متوليان بخش کشاورزي استان در آخرين اظهار نظر خود، اين عدد را اغراق آميز و غيرواقعي عنوان کردند.خليل نيکشاد با بيان اين که همچنان بخشي از محصول توليدي سيب زميني روي دست کشاورزان مانده است، با رد ادعاي به فروش نرفتن بيش از 100 هزار تن محصول سيب زميني استان اردبيل افزود: محصول مانده کشاورزان استان حدود 50 هزار تن است.وي سيب زميني را محصولي آسيب پذير در برابر عوامل محيطي عنوان کرد و ادامه داد: اين محصول بايد به شکل تازه خوري توليد و روانه بازار شود ولي کشاورزان محصول توليدي را در انبارها و سردخانه‌ها نگهداري مي‌کنند تا به قيمت بالاتري بفروشند.
در عين حال به گفته سيب زميني کاران اردبيلي حتي آنهايي هم که محصول خود را در ماه‌هاي گذشته به فروش رسانده‌اند به دليل نابساماني وضع بازار،  سيب زميني خود را به قيمت نازل به دلالان عرضه کرده و متحمل ضررو زيان قابل توجهي شده‌اند.رئيس جهاد کشاورزي استان اردبيل، شيوع کرونا و تعطيلي غذاخوري‎ها و تالارها را از جمله عوامل موثر در کاهش مصرف سيب زميني در داخل کشور و به فروش نرفتن بخشي از محصول توليدي استان اردبيل عنوان کرد و گفت: هم اکنون هر کيلوگرم سيب زميني قابل مصرف در استان اردبيل به صورت عمده به قيمت 18 هزار تا 20 هزار ريال به فروش مي‌رسد.
وي همچنين با اشاره به خريد و فروش سيب زميني جوانه زده و با مصرف خوراک دام در استان اردبيل به قيمت هر کيلوگرم هفت تا هشت هزار ريال گفت: اين ميزان سيب زميني به علت نگهداري نشدن در انبارهاي فني و انبارهاي سرد در حال خراب شدن است.
ضرورت توسعه ظرفيت سردخانه‌اي و صنايع تبديلي در استان اردبيل
بر اساس اعلام کارشناسان، نيمي از محصول سيب زميني توليدي استان اردبيل از طريق صادرات، فروش در بازار داخلي، مصرف توسط اهالي استان، استفاده به عنوان بذر و تحويل به کارخانه‌هاي چيپس و صنايع جانبي در فصل پاييز و زمستان به فروش مي‌رسد ولي نيمي از محصول که بالغ بر 400 هزار تن است، در انبار و سردخانه نگهداري شده و به تدريج از طريق صادرات عرضه در بازارهاي داخلي و تحويل به صنايع جانبي به فروش مي رسد.براي نگهداشت 400 هزار تن محصول سيب زميني مازاد استان اردبيل مشکل جدي وجود دارد به طوري که نيمي از اين محصول در سردخانه‌هاي مکانيزه و بيش از 220 هزار تن نيز در انبارهاي سنتي و غيرفني نگهداري مي‌شود.مجموع ظرفيت 180 هزار تني سردخانه‌هاي استان اردبيل هم جوابگوي نگهداري مازاد توليد استان نيست و بر همين اساس کشاورزان سيب زميني کار استان اردبيل همواره در نگهداري و فروش محصول خود به خصوص در فصل پاييز و زمستان با مشکل جدي مواجه هستند.رئيس سازمان جهاد کشاورزي استان اردبيل متوسط مصرف سالانه مردم و صنايع تبديلي و مصرف بذر سيب زميني استان اردبيل را 180 تا 200 هزار تن اعلام کرد و گفت: مابقي اين ميزان توليد روانه بازارهاي داخلي و خارجي مي شود.نيکشاد اظهار کرد: افزايش ماندگاري سيب زميني منوط به نگهداري در انبارهاي فني و مکانيزه است و تاکنون سردخانه‌هاي متعددي با ظرفيت 180 هزار تن در استان اردبيل احداث شده و امسال نيز با بهره‌برداري از چندين واحد سردخانه، 200 هزار تن نيز به ظرفيت سردخانه‌هاي مکانيزه استان افزوده مي‌شود.
وي اضافه کرد: با تکميل طرح‌هاي در دست احداث، ظرفيت ذخيره محصولات کشاورزي در استان اردبيل به 400 هزار تن رسيده و مشکل نگهداري محصول سيب زميني استان حل مي شود.او با اشاره به روند شتابان توسعه صنايع تبديلي با حجم مصرف سالانه 90 تا 100 هزار تن در سال، از هماهنگي براي خريد مازاد سيب زميني مانده کشاورزان استان خبر داد.
رئيس سازمان جهاد کشاورزي استان اردبيل بيان کرد: با تعاون روستايي استان نيز هماهنگي شده تا محصول توليدي با ايجاد غرفه‌هايي در چند نقطه از شهر و در بازار روستاهاي راه اندازي شده و در ميادين اصلي شهر به قيمت مناسب به خريداران عرضه شود.وي همچنين از رايزني با تعاون روستايي براي خريد مازاد محصول کشاورزان استان اردبيل به منظور توليد نشاسته در استان خبر داد و گفت: در صورت وجود مازاد محصول، سيب زميني توليدي استان به قيمت توافقي از کشاورزان خريداري مي شود.
استاندار اردبيل هم گفت: ايجاد واحدهاي صنايع تبديلي خصوصا براي محصول سيب زميني در استان از ضروريات بوده و براي توسعه واحدهاي موجود تسهيلات لازم از محل بانک‌هاي مختلف جذب مي‌شود.اکبر بهنامجو احداث انبارهاي سرد براي نگهداري فرآورده‌هاي کارخانجات و صنايع تبديلي استان براي بازاريابي مناسب را نيز در راستاي توسعه واحدها ضروري دانست و از برنامه ريزي براي افزايش ظرفيت سردخانه‌هاي استان به 400 هزار تن خبر داد.بهنام جو اظهار کرد: با احداث سردخانه طول عمر نگهداري محصولات بالا رفته و ضرر و زياني متوجه کشاورزان و همچنين صاحبان واحدهاي صنايع تبديلي نمي‌شود.ارژنگ عزيزي معاون هماهنگي امور اقتصادي استاندار اردبيل هم گفت: در بازار داخلي عليرغم اينکه مصرف خوراکي سيب زميني بواسطه شرايط خاص کرونايي و نيمه‌فعال بودن رستوران‌ها و تالارهاي پذيرايي نسبت به سال‌هاي گذشته کاهش يافته ولي ميزان جذب واحدهاي فرآوري اين محصول افزايش داشته است.وي با اشاره به وجود مقاديري از سيب‌زميني توليدي در انبارها گفت: با توجه به هماهنگي‌هاي انجام شده با واحدهاي فراوري روند خريد ادامه دارد ولي براي تحريک تقاضا و امکان عرضه مستقيم محصول توسط خود توليدکنندگان و يا شبکه تعاوني و روستايي هماهنگي لازم بعمل آمده و قرار است فرمانداران با همکاري شهرداري‌ها مکان‌هاي مناسب را براي عرضه مستقيم در اختيار افراد متقاضي قرار دهند.عزيزي افزود: شبکه‌هاي تعاون روستايي نيز براي توزيع در قالب روستا بازار و يا در اختيار قرار دادن غرفه‌هاي رايگان در کنار روستا بازار اعلام آمادگي کرده‌اند تا مشکل سيب‌زميني‌کاران حل شود.
توسعه صادرات حلال بخشي از مشکلات سيب زميني کاران
صادرات در سال‌هاي گذشته هميشه حلال مشکلات سيب زميني کاران اردبيلي بوده است هر زمان درهاي کشورهاي همسايه به روي سيب زميني توليدي اردبيل باز بوده وضع اقتصادي کشاورزان اين استان نيز روبراه بوده است.
در سال‌هاي اخير عوامل متعددي از جمله شيوع کرونا موجب کاهش چشمگير صادرات سيب زميني استان شد و در نتيجه عدم کشش بازار داخلي براي انبوه محصول توليدي موجب کاهش شديد قيمت‌ها و در نتيجه ضرر و زيان کشاورزان شد.پارسال براي رونق بخشي به بازار و جلوگيري از ضررو زيان بيشتر به کشاورزان تقويت صادرات مورد توجه مسئولان قرار گرفت و ميزان صاردات اين محصول افزايش قابل توجهي يافت.رئيس جهاد کشاورزي استان اردبيل محصول سيب زميني توليدي استان را بسيار مرغوب عنوان کرد و با اشاره به صادرات 126 هزار تن محصول سيب زميني از توليدات استان در هفت ماه گذشته گفت: صادرات سيب زميني استان اردبيل در مقايسه با سال قبل از آن 300 درصد رشد داشته و هم اکنون نيز روزانه 300 تن سيب زميني استان اردبيل صادر مي‌شود.
خريد تضميني ضرورتي فراموش شده در حمايت از سيب زميني کاران
حمايت از کشاورزان در مقاطعي که بازار سر ناسازگاري با آنها داشته و ضرر و زيان زيادي متوجه آنها مي‌سازد امري بديهي است، ضرورتي که در مورد محصول سيب زميني  در ساليان گذشته مورد غفلت قرار گرفته است.به گفته کارشناسان، سيب زميني محصول پرمصرف و استراتژيک بوده و با توجه به اشتغال تعداد زيادي از کشاورزان کشور به کاشت و داشت آن ضرورت مديريت بازار و در مواقع نياز حمايت از توليدکنندگان اجتناب ناپذير است و دولت بايد در اين زمينه برنامه سالانه و پيش بيني شده‌اي داشته باشد.با تداوم ضرر و زيان سيب زميني کاران اردبيلي برخي مسئولان و نمايندگان پيگير موضوع خريد تضميني محصول توليدي از کشاورزان بوده اند و اقداماتي نيز در اين زمينه انجام داده‌اند.
علي نيکزاد نائب رئيس مجلس شوراي اسلامي و نماينده مردم اردبيل در توييت اخير خود نوشت که با پيگيري مشکلات خريد سيب زميني کشاورزان با تدبير وزارت جهاد کشاورزي به زودي خريد تضميني با قيمتي مناسبتر از آنچه کشاورزان اکنون با آن روبرو هستند صورت خواهد گرفت.وي افزود: اگر برنامه داشته باشيم توليد مازاد بر مصرف کشور نه تنها مشکل نيست بلکه يک فرصت نيز خواهد بود.
ضرورت تنظيم الگوي کشت و جايگزيني توليد محصولات مقرون به صرفه با سيب زميني
برخي از مسئولان کشاورزي در استان اردبيل مي‌گويند که بارها از سوي کارشناسان به کشاورزان اردبيلي توصيه شده که بتدريج کشت سيب زميني را در منطقه کاهش داده و به توليد ديگر محصولات بپردازند اما دلبستگي سيب زميني‌کاران تا کنون مانع از اين امر شده است.
به گفته کارشناسان، تداوم ضرردهي محصول سيب زميني در سال‌هاي متمادي، آب‌بر بودن کشت اين محصول با توجه به بحران خشکسالي کاهش کشت آن در دشت اردبيل را ضروري کرده و مي‌بايست بتدريج کشت و توليد محصولات ديگر جايگزين آن شود.در اين حال کشاورزان اردبيلي نيز مي‌گويند که  توصيه‌ها براي تغيير الگوي کشت در منطقه از سوي مسئولان و کاهش کاشت سيب زميني در حالي بوده است که آنها جايگزين مناسب و مقرون به صرفه‌اي براي زارعان ارايه نمي‌دهند.به گفته آنها، کشاورز به دنبال هزينه پايين، زحمت کم و سود است و اگر محصولي با اين شرايط به جاي سيب زميني به آنها عرضه و معرفي شود بي‌شک از آن استقبال خواهد شد ولي تاکنون در اين زمينه اقدامي عملي صورت نگرفته است.
کاشت سيب زميني در استان اردبيل از اوايل بهار هر سال شروع شده و برداشت محصول نيز از ماه آخر تابستان آغاز مي شود.اراضي زراعي شهرستان‌هاي اردبيل، نمين و نير مهمترين مناطق کشت محصول سيب‌زميني در استان اردبيل است و در ?? درصد اين اراضي رقم آگريا محصول سيب زميني کشت شده و در مابقي اراضي نيز ارقام متفرقه جِلي، فونتانه، بامبا اسپيريت، نيلوا، کايزر، امرفونا و ساتينا کشت مي_شود.ميانگين توليد محصول سيب‌زميني در هر هکتار از اراضي استان اردبيل 37 تن است ولي در سال‌هاي اخير به علت استفاده از آبياري به روش نوار تيف و روش کاشت متفاوت با عرف منطقه به شيوه سه رديف با 2 نوار تيف و نيز جلوگيري از اتلاف سطح زمين، بالاترين ميزان برداشت محصول سيب زميني با 70 تن در اين استان به ثبت رسيده است.سيب زميني توليد شده در اين استان از لحاظ کيفيت، درصد ماده خشک، وجود کمترين ميزان باقي مانده سموم و کود در جايگاه برتر کشور قرار دارد.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا، سيب زميني توليدي اردبيل جزو محصول پاک به شمار مي‌رود و از نظر کيفيت و کميت قابل رقابت با سيب زميني توليدي کشورهاي اروپايي است.

منبع :