راز ثروتمند شدن يک واقف بزرگ!

گروه تاريخي: سال‌ها در پي هم گذشت و ميربهاالدين ثروتمندتر از قبل شد، اما عجيب آن که هر چه بر ثروت و مکنتش افزوده مي‌شد، ساده‌تر زندگي مي‌کرد و بيشتر مي‌بخشيد به طوري که با پسر سومش حاج سيد محمد که بعدها امين‌الرعايا لقب گرفت، شب‌ها خورجين پر از گندم و برنج و نان بر دوش گرفته و به خانه مستمندان و گرسنگان مي‌رفتند و آنچه داشتند انفاق مي‌کردند بدون آنکه کسي آنها را بشناسد.

گروه تاريخي: سال‌ها در پي هم گذشت و ميربهاالدين ثروتمندتر از قبل شد، اما عجيب آن که هر چه بر ثروت و مکنتش افزوده مي‌شد، ساده‌تر زندگي مي‌کرد و بيشتر مي‌بخشيد به طوري که با پسر سومش حاج سيد محمد که بعدها امين‌الرعايا لقب گرفت، شب‌ها خورجين پر از گندم و برنج و نان بر دوش گرفته و به خانه مستمندان و گرسنگان مي‌رفتند و آنچه داشتند انفاق مي‌کردند بدون آنکه کسي آنها را بشناسد.
 يکي از واقفين خيرانديش زنجاني که نام او در تاريخ زنجان ماندگار شده و عموم مردم نام او را با پلي معروف در زنجان مي‌شناسند ميربهاءالدين است که پلي با همين عنوان در حاشيه جنوب غربي زنجاني احداث کرده است، مير بهاءالدين زنجاني که کوچکترين فرد خانواده‌اش بود در سال 1234 در شهر زنجان متولد شد.
پدرش مرحوم مير مسيحا فرزند قاضي جلال از طرف سلطان وقت به سمت قاضي‌القضات زنجان منسوب شده بود.
دوران کودکي حاج ميربهاء الدين به سادگي شروع شد، اما پدرش به ناگاه دار فاني را وداع گفت و او را در حالي که پسر بچه‌اي 9 ساله بود با مادري پير و خواهرانش تنها گذاشت و به دست حوادث سپرد.
دست بر قضا مادرش نيز اندکي پس از مرگ پدر خاموش شد و او را بيش از پيش داغدار کرد،‌ مرحوم قاضي جلال و مير مسيحا به پاکي زيست و از خود اندوخته‌اي به جا نگذاشت و پس از درگذشت مير مسيحا، مير بهاء در تلاش تامين معاش خود و خواهرانش برآمد.
وي در ابتدا با سرمايه ناچيز که يک چتور که برابر با دوازده قِران و ده شاهي آن زمان بود، خريد و فروش تنباکو کرده و خواهرانش نيز در منزل جوراب مي‌بافتند و زندگي شان از اين طريق اداره مي‌شد.
اما ماجراي ترقي روز افزون ثروت و شهرت وي بدين گونه آغاز مي‌شود که در يک روز سرد زمستان، وقتي که او واپسين روزهاي دوران کودکي‌اش را مي‌گذراند، در حالي که چند قرص نان (روزي خود و خواهرانش) را در زير بغل گرفته و سرماي جانسوز زنجان صورتش را کبود کرده بود به سوي منزلش در سرچشمه روان بود، که ناگهان متوجه سگي شد از گرسنگي جز پوست و استخوانش نمانده و در مقابل مسجد نصرالله‌ خان دراز کشيده بود و توله‌هايش پستان‌هاي خشک او را مي‌مکيدند.ميربهاء الدين جوان دل رحم که طعم گرسنگي را مي‌دانست، بي‌اختيار دست لرزانش را به زير بغل برد و يک تکه نان تکه تکه کرده جلوي سگ ريخت و سگ که گويي ساليان دراز است چيزي نخورده، تکه‌هاي نان را در هوا مي‌بلعيد و بدين گونه نان دوم و سوم نيز تمام مي‌شود تا سگ کاملا جان مي‌گيرد.
بعدها ميربهاءالدين تعريف مي‌کند که پس از سير شدن  سگ يک باره حالي عجيب به من دست داد در آن سوز و سرما تنم داغ شد و خوشحالي عميقي توام با روشني خاص در درون خود يافتم و نمي‌دانستم که با دست خالي روانه منزل مي‌شوم، در حالي که خود و خواهرانم شام نداريم.
چندي پس از آن بهاءالدين جوان در سايه کار و کوشش و همت و غيرت، خواهرانش را يک به يک به خانه بخت فرستاد و از آنجا که خرجش کمتر شد توانست پس‌اندازي کرده براي اولين بار به دهکده‌هاي سر سبز و آباد اطراف زنجان سفر کند.
وي سپس در دره »دگرمان دره سي« (دره آسياب)دو راس گوسفند خريده و به شخصي سپرد تا از آنها مواظبت کند.
سپس خودش به زنجان برگشته و يک باب مغازه پارچه ‎فروشي در زنجان داير کرد، مدتي بدين منوال گذشت ولي از گوسفندان خبري نشد. بار ديگر به روستا رفت تا خبري از گوسفندان بگيرد.
اما از آنجا که ميربهاءالدين مردي بسيار با ايمان بود و هرگز به مال کسي چشم طمع نداشت، طرف معامله‌اش نيز در روستا مردي خداشناس و خوبي از آب درآمد و از عوايد گوسفندان چند زمين از همان روستا برايش خريده بود و بدين وسيله راهي تازه در جلو پاي وي گشوده شد و در مسير جديدتر و بهتري قرار گرفت تا آن زمان که چند سال بعد با کوشش و جهد فراوان توانست تمام شش دانگ همان روستا را بخرد.
ميربهاء پس از خريد دگرمان دره سي بلافاصله سه دانگ آن را وقف کرد و در آن زمان شهرت و آوازه مردي که توانسته بود با کوشش بسيار و تلاش فراوان به زحمت نقدي را فراهم کرده و دهي را خريده و بلافاصله نصف آن را وقف کند در همه جاي خمسه پيچيد.
پس از آن شهرت ميربهاالدين بيشتر و بيشتر شد تا زماني که مير آخور سلطان وقت که در طارم زنجان چندين پارچه آبادي داشت، از محسن ميرزا حاکم زنجان مي‌خواهد که مردي با ايمان و امين را براي اداره رقبات وي و جمع‌آوري محصولاتش انتخاب کند و او ميربهاء را براي اين کار انتخاب مي‌کند و به اين صورت ميربهاءالدين پس از سالها مباشرت املاک و زيستن با قناعت و درستي و اندوختن سرمايه و خريدن دهات ديگر مستطيع شد و به خانه خدا رفت و از آن پس بود که به حاج ميربهاءالدين معروف شد.
پس از سال‌ها در قحطي که دنيا را فرا گرفت و بسياري از مردم به خاطر آن جان باختند، ميربهاءالدين بار ديگر به طارم رفت و در بين راه زن و مردي را با چندين بچه قد و نيم قد که همگي لباس‌هاي پاره پاره به تن داشته و در آن سوز و سرما به جاي کفش پاهايشان را نمد پيچ کرده بودند مشاهده کرد که سرما و گرسنگي رمق نداشتند.
ميربهالدين به زحمت تمام در ميان کولاک در حالي که بچه‌ها را به پشت بسته بود به منزل خودش برد و پس از سيراب کردن آنها برايشان آذوقه تهيه کرد و چند راس گوسفند نيز به آنها بخشيد که با عوايد آن گوسفندان در همان محل زندگي کردند.
سال‌ها در پي هم گذشت و ميربهاالدين ثروتمندتر از قبل شد، اما عجيب آن که هر چه بر ثروت و مکنتش افزوده مي‌شد، ساده‌تر زندگي مي‌کرد و بيشتر مي‌بخشيد به طوري که با پسر سومش حاج سيد محمد که بعدها امين‌الرعايا لقب گرفت، شب‌ها خورجين پر از گندم و برنج و نان بر دوش گرفته و به خانه مستمندان و گرسنگان مي‌رفتند و آنچه داشتند انفاق مي‌کردند بدون آنکه کسي آنها را بشناسد.
ميربهاءالدين پس از قريب 76 سال عمر پر عزت و احترام و احداث آثار و ابنيه زياد و ايجاد موقوفات فراوان دار فاني را وداع گفت.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از فارس،آثار تاريخي بجا مانده از حاجي ميربهاءالدين »پل ارتباطي بين زنجان و کردستان« بر روي رود قزل اوزن، »يک حمام واقع در بازار زنجان« که با معماري زمان قاجار درست شده است، »يک باب مسجد« واقع در خيابان امام پايين‌تر از سبزه‌ميدان که امروز مردم آن را به نام مسجد حاج تقي مي‌نامند، »يک باب آب انبار بزرگ« در همان محل و در پشت مسجد که امروزه به عنوان قسمت زنانه مسجد استفاده مي‌شود، احداث پل بر روي زنجان‌رود واقع در ابتداي جاده بيجار که از معماري جالبي بر خوردار است که به تازگي توسط ميراث فرهنگي مرمت و بازسازي شده است.

منبع :