3 دشت آذربايجان غربي در معرض فرونشست زمين
3 دشت آذربايجان غربي در معرض فرونشست زمين
1400/12/08
گروه اجتماعي: برداشت بيش از حدمجاز از منابع آب زيرزميني، ضخامت لايه رسوبي و ويژگي‌هاي مهندسي رسوبات سه دشت پهناور، آذربايجان غربي را در معرض فرونشست زمين قرار داده است.
گروه اجتماعي: برداشت بيش از حدمجاز از منابع آب زيرزميني، ضخامت لايه رسوبي و ويژگي‌هاي مهندسي رسوبات سه دشت پهناور، آذربايجان غربي را در معرض فرونشست زمين قرار داده است.
در حال حاضر سه دشت پهناور اروميه، خوي و سلماس در آذربايجان غربي با خطر فرونشست زمين دست و پنجه نرم مي‌کنند و ا توجه به تحقيقات و بررسي‌هاي سازمان زمين‌شناسي کشور، به علت خشکسالي‌هاي پياپي و تغييرات اقليمي در سال‌هاي اخير نرخ فرونشست زمين در کشور و مناطقي از استان آذربايجان غربي افزايش يافته است.
پديده فرونشست زمين که بر اساس مطالعات زمين شناسي به مرگ پنهان زمين مشهور است، يکي از مخاطرات مهم براي طبيعت و انسان است و در حال حاضر اين پديده زير ساخت‌هاي شهري و برون شهري، راه‌ها و ديگر زيرساخت‌ها را در سه دشت پهناور آذربايجان‌غربي را تهديد مي‌کند.
کارشناسان معتقدند براي مقابله با پديده‌هاي خطرناکي همچون فرونشست زمين، تقويت آبخوان‌ها و جلوگيري از فرسايش خاک بايد در اولويت کارهاي اجرايي قرار گيرد.
بر اساس اعلام شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان غربي هرسال 32 ميليون مترمکعب کسري آبخوان و اضافه برداشت از چاه‌هاي مجاز و غيرمجاز در استان اتفاق مي‌افتد که اين امر خطر فرونشست زمين را تشديد مي‌کند.
آذربايجان غربي اين استان 23 محدوده مطالعاتي حوزه آب دارد که از اين تعداد، 16 محدوده ممنوعه بوده و هفت منطقه آزاد است. در کل استان برداشت آب از منابع زيرزميني، کيفيت آب را پايين آورده است و اين هم به خاطر کاهش سهم بخش کشاورزي از آب‌هاي سدهاست.
عامل انساني مهمترين دليل پيدايش فرونشست زمين شده است
مديرکل زمين شناسي و اکتشافات معدني شمال غرب کشور در خصوص دلايل فرونشست زمين در جريان بازديد اخير رئيس سازمان مديريت بحران کشور از مناطق زلزله زده خوي گفت: دو عامل طبيعي و انساني در ايجاد فرونشست زمين دخيل هستند و در حوزه سرزميني آذربايجان غربي، عامل انساني و تقاضاي بيش از حد بشر از ظرفيت و پتانسيل زمين، موجب پيدايش فرونشست زمين شده است.
عبدالحميد سرتيپي ادامه داد: بر اساس مطالعات اوليه که در دشت خوي صورت گرفته نرخ فرونشست در اين مناطق سالانه 3 تا 7 سانتي متر است که بيشترين تأثيرات آن ناشي از عوامل انساني از جمله برداشت بي رويه آب‌هاي زير زميني و فرسايش خاک بوده است.
وي تصريح کرد: اين فرونشست‌ها در استان از سال 95 شدت گرفته و از همان زمان براي مطالعات و شناخت بيشتر مناطق خطرپذير از فرونشست اطلس فرنشست زمين در استان آذربايجان‌غربي نيز آغاز شده که در حال حاضر از 70 درصد پيشرفت برخوردار است.
200 دشت کشور درگير پديده خطرناک فرونشست زمين هستند
رئيس سازمان مديريت بحران کشور در جريان بازديد اخير از مناطق زلزله زده خوي تغيير اقليم، کاهش بارندگي و برداشت بي رويه آب از سفره‌هاي زير زميني، اجراي طرح‌هاي انتقال آب کشاورزي با لوله و انتقال با کانالهاي بتني را از عوامل مهم عدم تغذيه سفره‌هاي زير زميني و فرونشست دانست و گفت: هم اکنون 200 دشت کشور درگير اين پديده خطرناک هستند.اسماعيل نجار تصريح کرد: در برخي جاها فرونشست کندتر شده و در برخي جاها بيشتر شده که مرتباً اين تغييرات رصد و کنترل شده و اطلاعات به دستگاه‌هاي مربوطه از جمله راه‌ها و فرودگاه‌ها و ساير دستگاه‌هاي حساس براي پيشگيري از حوادث ناگوار اعلام مي‌شود.
وي فرونشست زمين را پديده‌اي بسيار خطرناک و زلزله خاموش دانست و اضافه کرد: هنوز راهکار معيني براي پيشگيري قطعي از اين پديده جز تغذيه سفره‌هاي زير زميني تعريف نشده است مگر اينکه مطالعات و تحقيقات دانشگاه‌هاي کشور به پيشگيري و کنترل اين پديده کمک کند.
رئيس سازمان مديريت بحران کشور در خصوص خطر فرونشست در برخي نقاط بر اثر خشکسالي افزود: به دليل تغيير اقليم، کاهش بارندگي و برداشت بي رويه آب از سفره‌هاي زيرزميني شاهد فرونشست در برخي نقاط کشور هستيم. اين مسئله رصد شده و اطلاعات لازم به دستگاه‌هاي مربوطه براي اتخاذ تمهيدات مورد نياز داده مي‌شود.
دشت خوي سالانه 12 سانتيمتر فرونشست زمين دارد
نماينده مردم شهرستان‌هاي خوي، چايپاره در مجلس شوراي اسلامي گفت: دشت خوي ساليانه 12 سانتي متر فرونشست داشته که در صورت فعال شدن خلاءهاي زيرزميني، بحران جدي و فرونشست در بخش اعظمي از شهر خوي وجود دارد.
عادل نجف زاده با بيان اينکه دشت خوي ساليانه 12 سانتي متر فرونشست دارد که مستندات آن در سازمان نقشه برداري کشوري موجود است، ادامه داد: ميزان افت سطح آب زيرزميني در دشت خوي به حدي پايين رفته است که تا مرز 280 متري اثري از آب يافت نمي‌شود.
وي با ابراز نگراني از احتمال حدوث بحران جدي و فرونشست در بخش اعظمي از شهر خوي گفت: در دشت خوي بخش عظيمي از آنکه شهر خوي را تشکيل مي‌دهد در صورت فعال شدن خلاءهاي زيرزميني، چه بسا بخش اعظم خودِ شهر فرو نشست کند.
عضو کميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي به ديدار اخير خود با وزير نيرو اشاره کرد و افزود: بنده در حضور آقاي اردکانيان به ضرورت نياز آب شرب به ميزان 35 ميليون متر مکعب و مضاف بر آن تأمين آب کشاورزي و صنعت تاکيد نموده و دلايل احداث سد بر روي يکي از رودهاي قطور و يا الند برايشان برشمردم.
نماينده مردم خوي و چايپاره با بيان اينکه ذخيره‌ي 75 ميليون متر مکعب آب در منطقه بالادست همچون الند در شهرستان خوي در طول زمان موجب احياي دشت خوي خواهد شد، افزود: به اين ترتيب دشت خوي از ممنوعه بودن خارج گرديده و خطر فرو نشست زمين نير رفع شده و آب شرب، آب کشاورزي و آب صنعت به ميزان کافي فراهم مي‌شود.بر اساس اعلام شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان غربي هر سال 32 ميليون مترمکعب کسري آبخوان و اضافه برداشت از چاه‌هاي مجاز و غيرمجاز در استان اتفاق مي‌افتد اين کسري طي حدود 30 سال گذشته به 930 ميليون متر مکعب کسري آبخوان رسيده است.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر،اين در حالي است که مي‌توان با اصلاح الگوي کشت و کاهش سطح زير کشت محصولات پرآب بر در کنار ساير اقدامات نظير هوشمندسازي کنتورها و تجهيز اراضي به آبياري نوين در کنار اقدامات رسانه‌اي در جهت آگاه سازي کشاورزان، نيازهاي آبي اين بخش را کاهش داد و در آن صرفه جويي کرد.
منبع :