چرا مذاکرات ايران و آمريکا قرار نيست مکتوب شود

گروه سياسي: »ايران درک کرده که بدون مذاکره، لغو تحريم‌ها امکان پذير نخواهد بود، اسم اين گفتگو‌ها را هم»مذاکره براي پايان دادن به تحريم‌ها«گذاشته اند.

 گروه  سياسي: »ايران درک کرده که بدون مذاکره، لغو تحريم‌ها امکان پذير نخواهد بود، اسم اين گفتگو‌ها را هم»مذاکره براي پايان دادن به تحريم‌ها«گذاشته اند.
 آمريکا هم متوجه شده که تحريم‌ها گرچه فشار اقتصادي شديد به ايران وارد مي‌کند، اما عملا نمي‌تواند مانع از پيشرفت هسته‌اي ايران باشد؛ بنابراين دو طرف با دو انگيزه متفاوت سر ميز مذاکره نشسته اند، اما براي پيشگيري از افتادن در دام فضاسازي‌هاي رسانه اي، اولا مذاکرات را محرمانه پيش مي‌برند و ثانيا خبري از هيچ متن مکتوبي نيست و به شکل نانوشته و تعهد در برابر تعهد پيش مي‌رود» مصطفي سالم در سي ان ان نوشت: »به نظر مي‌رسد که شتاب براي احياي مذاکرات پيرامون برنامه هسته‌اي در حال ايجاد است. يک منبع ديپلماتيک به سي ان ان گفت که گفتگو‌هاي ايران و اتحاديه اروپا  بر روي نکات کليدي از جمله سطوح غني سازي هسته‌اي و همکاري ايران با آژانس بين المللي انرژي اتمي متمرکز بود.« در ادامه گزارش به نقل از منبع آگاه ذکر شده است که »جو فعلي براي کاهش تنش مثبت بوده است.« روز 31‌ام خرداد، علي باقري‌کني، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌اي ايران نيز در توييتي نوشت: »جلسه‌اي جدي و سازنده با انريکه مورا در دوحه داشتم. در مورد طيفي از موضوعات از جمله مذاکرات و رفع تحريم‌ها به بحث و تبادل نظر پرداختيم.»«
در حالي که خبرهاي اميدبخش از فضاي کلي مذاکرات مخابره مي‌شود، يک رسانه آمريکايي مدعي شده است که نمايندگان جمهوري‌خواه کنگره آمريکا قصد دارند مقامات عالي دولت جو بايدن را در رابطه با تلاش‌هاي مخفيانه براي تجديد توافقي هسته‌اي با ايران، که آزاد شدن ميليارد‌ها دلار از پول‌هاي بلوکه شده اين کشور را به دنبال خواهد داشت، احضار کنند.
نماينده سابق مجلس در اين‌باره گفت: »اعضاي کنگره آمريکا به شدت در مقابل رئيس جمهور موضع گرفته‌اند و ابزار‌هاي مختلف فشار را به کار بسته‌اند. طرف آمريکايي در جريان مذاکرات، فشار کنگره را به عامل و اهرمي تبديل مي‌کند تا امتيازات بيشتري از طرف ايراني بگيرد. از سويي تفاهم نانوشته راهي است که دولت آمريکا برگزيده تا با آن کنگره را دور بزند.«
اجازه ندهيم منافع هسته‌اي ايران دوباره قرباني روسيه شود
حشمت الله فلاحت پيشه درباره هدف‌ فعلي مذاکرات گفت: »زمان براي شکل‌گيري برجام به غروب خود رسيده، چرا که بخش اعظم مفاد برجام از قابليت اجرا، خارج شده است. حتي بخش عمده‌اي از ابزار‌هاي اجرايي رئيس جمهور ايالات متحده نيز کارکرد خاصي در احياي برجام ندارد. براي مثال فرمان اجرايي که تا يک سال پيش حائز اهميت بود، حالا و در سايه فشار انتخابات، کارکرد خود را از دست داده و در صورت استفاده، بايدن را دچار مشکلات جدي مي‌کند. يکي از معدود ابزار‌هاي باقي مانده، يک تفاهم نانوشته است. رئيس جمهور ايالات متحده مي‌تواند اعلام کند که در راستاي منافع ملي اين کشور، تفاهمي نانوشته را پيگيري خواهد کرد. تفاهم نانوشته در قالب برخي سياست‌هاي اجرايي شکل مي‌گيرد. اين، راهي است که دولت ايالات متحده براي پيشگيري از تقابل با کنگره انتخاب کرده است.«
وي درباره اقدام نمايندگان کنگره آمريکا گفت: »برخلاف ايالات متحده که اعضاي کنگره به شدت در مقابل رئيس جمهور موضع گرفته اند و ابزار‌هاي مختلف فشار را به کار گرفته‌اند، در مجلس ايران، نوعي سکوت برقرار است. جالب است که هم کنگره و هم مجلس ايران قوانيني مرتبط با وضعيت فعلي دارند. براي مثال متمم‌هايي که کنگره بعد از برجام تصويب کرد، کمک کرده که اکنون نيز بتواند به بايدن فشار بياورد. در سمت مقابل، مجلس شوراي اسلامي نيز قانون »اقدام راهبردي براي لغو تحريم‌ها و صيانت از منافع ملت ايران« را تصويب کرده است، اما عملا هيچ موضعي در قبال دولت نگرفته است. در نتيجه طرف آمريکايي در جريان مذاکرات، فشار کنگره را به عامل و اهرمي تبديل مي‌کند تا امتيازات بيشتري از طرف ايراني بگيرد، اين در حاليست که مذاکره کنندگان ايراني خود را نماينده تام الاختيار تمام قوا مطرح مي‌کنند و طرف آمريکايي متوجه مي‌شود که قانون مصوب مجلس يعني اقدام راهبردي براي لغو تحريم‌ها، دور زده مي‌شود. به اعتقاد من سکوت مجلس به معناي تضعيف توان چانه زني است.«
رئيس کميسيون امنيت ملي مجلس دهم ادامه داد: »آمريکايي‌ها به اين دليل به دنبال توافق نانوشته با ايران هستند که موضوع ايران و ديگر مسائل سياست خارجي آمريکا تحت الشعاع سه موضوع اوکراين، تضعيف راهبردي روسيه و رقابت هژمونيک با چين است؛ بنابراين آمريکا ترجيح مي‌دهد موضوعش با ايران را مديريت کند که لزوما به مفهوم حل اختلاف نيست. در همين مديريت شکل گرفته، طرف ايراني بايد بتواند امتيازات لازم را کسب کند. يکي از مهمترين امتيازات، تضمين امنيت برنامه هسته‌اي ايران است، زيرا اگر اسرائيل در قالب تقسيم کار با آمريکا يا عدول از سياست‌هاي امريکا در قبال ايران، اقدام خرابکارانه‌اي عليه برنامه هسته‌اي ايران انجام دهد، ايران نمي‌تواند به تفاهم شفاهي پايبند باشد. در چنين شرايطي معتقدم ايران مي‌تواند برنامه هسته‌اي خود را از حالت متعارف نيز خارج کند. به همين دلايل است که تلاش طرف ايراني براي عدم گزارش به دستگاه‌هاي مربوطه و مجلس شوراي اسلامي به ضرر خود دولت تمام مي‌شود.«
وي با اشاره به سوابق موضع گيري مجلس در قبال تحولات برجام گفت: »در مجلس هفتم، هشتم و در مجلس دهم که من نيز در آن حضور داشتم، مجلس در شرايطي که مذاکراتي صورت مي‌گرفت يا حتي رفتار‌هايي درباره موضوعات هسته‌اي ايران شکل مي‌گرفت، بيانيه‌هايي با رکورد بالاي 200 امضا منتشر و از قوانين هسته‌اي ايران دفاع مي‌کرد. همچنين مجلس با برخي قوانين از جمله قانون »الزام دولت به تکميل چرخه سوخت هسته‌اي« و قانون »الزام دولت به تعليق اجراي داوطلبانه پروتکل الحاقي» راهکار‌هايي ايجاد کرده بود که در صورت ارجاع پرونده هسته‌اي ايران به شوراي امنيت، خط قرمز ايجاد شود.«
فلاحت پيشه تاکيد کرد:»ايران در هرگونه مذاکره با آمريکا و به ويژه در مسائل هسته‌اي بايد ماهيت مجزايي براي موضوع هسته‌اي خود تعريف کن تا دچار نوسان نشود. همانطور که متاسفانه حدود دو سال پيش منافع هسته‌اي برجامي ايران قرباني جنگ اوکراين شد. اکنون نيز مذاکره کنندگان ما بايد يک ماهيت مجزا را تعريف کنند، به گونه‌اي که يک بار ديگر منافع هسته‌اي ايران قرباني روسيه نشود.«
مذاکرات پشت‌پرده جريان دارد
حسن بهشتي پور درباره تکذيب گاه و بي‌گاه توافقات پشت پرده گفت: »موج شديد تکذيب‌هاي طرفين را مي‌توان به ماه‌هاي قبل منتسب کرد، به ويژه زماني که وزير امورخارجه ايران اعلام کرد مذاکرات پشت پرده در جريان است، اما طرف آمريکايي اين موضوع را اکيدا رد کرد، هرچند بعد‌ها مشخص شد که درواقع، مذاکراتي در جريان بوده است. جنس تکذيب‌هاي فعلي بسيار نرمتر و خفيف‌تر از دوره‌هاي پيشين است. اکنون به نظر مي‌رسد که هم ايالات متحده و هم ايران به اين نتيجه رسيده اند که بايد مذاکره کنند. ايران درک کرده که بدون مذاکره، لغو تحريم‌ها امکان پذير نخواهد بود، اسم اين گفتگو‌ها را هم »مذاکره براي پايان دادن به تحريم‌ها« گذاشته اند. آمريکا هم متوجه شده که تحريم‌ها گرچه فشار اقتصادي شديد به ايران وارد مي‌کند، اما عملا نمي‌تواند مانع از پيشرفت هسته‌اي ايران باشد؛ بنابراين دو طرف با دو انگيزه متفاوت سر ميز مذاکره نشسته اند، اما براي پيشگيري از افتادن در دام فضاسازي‌هاي رسانه اي، اولا مذاکرات را محرمانه پيش مي‌برند و ثانيا خبري از هيچ متن مکتوبي نيست و به شکل نانوشته و تعهد در برابر تعهد پيش مي‌رود.«
وي افزود: »معتقدم گفتگو‌هاي واسطه‌اي در نهايت با مشکلاتي همراه خواهد بود. شايد بهترين راهکار براي تسريع مذاکرات بين ايران و ايالات متحده، گفتگو‌هاي رو در رو و بي واسطه است. متاسفانه جوسازي برخي گروه‌ها و افکار داخلي يکي از موانعي بوده که هميشه در مسير مذاکرات بي واسطه، کارشکني ايجاد کرده است. يک مشکل ديگر، وضعيت فعلي ايالات متحده و دولت بايدن است که باعث محدوديت‌هايي در گفتگو مي‌شود.«
اين تحليلگر مسائل سياسي گفت: »اگر زندانيان دو طرف آزاد شوند و دارايي‌هاي ايران نيز به شکل کامل آزاد شود، مي‌توانيم انتظار برخي تحولات را داشته باشيم. هرچند نوع آزادسازي پول‌هاي ايرانيان نيز، جاي بحث دارد. مي‌دانيم که مطالبات ايران به شکل قطره چکاني، دارو، اقلام خوراکي و امثالهم پرداخت مي‌شود، نه به شکل پول نقد، آن هم تحت نظارت ايالات متحده. چنين روش بازپرداختي مطلوب ايران نيست، اما در شرايطي که چاره‌اي نداريم، بايد اين وضعيت را نيز بپذيريم. البته هم اکنون نيز بايد مراقب باشيم با فردي که به عنوان مذاکره کننده ارشد انتخاب شده است، چگونه برخورد مي‌شود. در دوران مذاکرات دولت آقاي روحاني نوع برخورد‌هاي برخي طيف‌هاي فکري داخلي به شدت بي رحمانه و مبتني بر حمله شخصي بود. هر نوع مذاکره‌اي با هدف پايان دادن تحريم‌هاي عليه مردم، درواقع نوعي خدمت به کشور است. اگرچه در خصوص ديدار انريکه مورا و علي باقري، صحبت‌هايي درباره موفقيت آميز بودن گفتگو‌ها مطرح شده، اما دو طرف اطلاعات چنداني را منتشر نمي‌کنند و ديدار‌ها در سکوت خبري برگزار مي‌شود.«
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از فرارو، بهشتي‌پور گفت: »نظرات منفي نمايندگان کنگره درباره ايران حاصل لابي اسرائيلي‌ها است. در بين مخالفان برجام هم جمهوري خواهان و هم دموکرات‌ها وجود دارند و يک پديده فراحزبي است. نکته ديگر اين که رئيس جمهور ايالات متحده به حدي اختيارات دارد که حتي اگر کنگره نخواهد، بتواند توافق با ايران را اجرايي کند. مگر اين که به وتوي اقدامات رئيس جمهور متوسل بشوند که فرايندي پيچيده و طولاني دارد. اما در شرايطي که سال آينده انتخابات سنا، رياست جمهوري و مجلس نمايندگان آمريکا انجام خواهد شد، بعيد است که در 16 ماه آتي، اقدامات خاصي انجام شود. ايالات متحده به دنبال »برجام پلاس« است. اين کشور مايل است علاوه بر مسائل هسته‌اي درباره بي ثبات سازي در خاورميانه، قدرت موشکي ايران، سپاه و نقض حقوق بشر در ايران صحبت کند.«

منبع :