جنگ ايران و عراق چگونه آغاز شد

گروه تاريخي: بني‌صدر اين اظهارات را دليل آغاز جنگ مي‌داند که البته اين اظهار نظر از جانب بني‌صدر بسيار رياکارانه بود. چرا که خود وي از کساني بود که در آن مقطع مدام سخنان تند و ستيزه‌جويانه عليه حکومت عراق مي‌زد.

بخش دوم

رايان حسيني

گروه تاريخي: بني‌صدر اين اظهارات را دليل آغاز جنگ مي‌داند که البته اين اظهار نظر از جانب بني‌صدر بسيار رياکارانه بود. چرا که خود وي از کساني بود که در آن مقطع مدام سخنان تند و ستيزه‌جويانه عليه حکومت عراق مي‌زد.
بني‌صدر در ماه‌هاي پيش از آغاز جنگ خطاب به عراق چنين نوشت: »ما مردم عراق را به دولت عراق نمي‌فروشيم. ملت عراق برادر ماست که زير چکمه‌هاي فاشيسم سرخ قرار گرفته است و آماده است که فرصت پيدا کند که عليه يک طاغوت سرسپرده قيام کند.«
بني صدر در ادامه صدام را تهديد کرده و مي‌گويد: »اين يک فرصت است و حيات ملي ما در گرو پيروزي در مبارزه‌اي است که دشمنان بر ما تحميل مي‌کنند. نيرو‌هاي زميني ما صد برابر گذشته آمادگي دارند و اگر عراق يک قدم جلو بگذارد به شدت تنبيه خواهد شد.«در اين مقطع تهديد‌هاي لفظي و درگيري‌هاي مرزي ميان دو کشور بالا گرفت و دولت عراق شيعيان ايراني مقيم عراق را از کشور اخراج کرد. آيت‌الله خميني در واکنش به اين اقدام گفت: »اميدواريم که نابودي سرسپردگاني مثل سادات و صدام‌حسين به زودي انجام گيرد. ملت شريف عراق شما اخلاف آنان هستيد که انگليس را از عراق راندند؛ بپا خيزيد‌‎ ‏و قبل از آنکه اين رژيم فاسد همه‌چيز شما را تباه کند، دست جنايتکار او را از کشور‌‎ ‏اسلامي خود قطع کنيد...‌اي ارتش عراق! اطاعت از اين مخالف اسلام و قرآن نکنيد و به ملت بگراييد و دست‌‎ ‏امريکا را که از آستين صدام بيرون آمده است قطع کنيد.«
اين مسائل صدام حسين را که ارتش تازه تجهيز شده‌اي داشت به رويارويي نظامي با ايران ترغيب مي‌کرد. آنچه صدام را در اين عمل گستاخ کرد فروپاشي ارتش ايران به واسطه تصفيه‌هاي انقلابي بود. صدام به مشاوران خود مي‌گفت ارتش آن‌ها اکنون از هم پاشيده و توان دفاعي ندارند.
سيدمحمود دعايي که سفير وقت ايران در عراق بود، در خاطراتش مي‌نويسد که دولتمردان عراق با دقت اظهارات ايرانيان را دنبال مي‌کردند و در پي بهانه‌اي براي حمله بودند و طرف ايراني به جاي به کارگيري ديپلماسي و اجتناب از جنگ، مدام حملات لفظي خود عليه عراق را تشديد مي‌کرد. در واقع در آن فضاي انقلابي تبعات جنگ ابدا جدي گرفته نشد و مي‌توان گفت انتظار انقلابيون صادر کردن انقلاب به عراق بود.
دعايي درباره پيشنهاد مذاکره از طرف دولت عراق پس از بالا گرفتن تنش‌هاي لفطي مي‌نويسد: »آقا گفتند به هيچ وجه مذاکره نمي‌کنيم. با اين اقدام توده مردم عراق را از دست مي‌دهيم. سازش با حزب بعث و تفاهم با آن عقب گشت از مواضع بنيادين انقلاب است.«
اين اظهار نظر مربوط به ايام ابتدايي سال 59 بود. اوج اختلاف مربوط به زماني بود که در فروردين ماه سال 1359 يعني پنج ماه پيش از آغاز جنگ، در اظهار نظري خطاب به ارتش عراق چنين گفته شد: »ارتش عراق بايد مثل ارتش ايران که وقتي فهميدند اين دارد جنگ مي‌کند با اسلام، جنگ با نهضت اسلامي مي‌کند، همانطور که اين‌ها قيام کردند و ارتش به مردم ملحق شد و کلک اين‌ها را کندند، ارتش عراق نيز بايد همين کار را بکند. اين جنگ با اسلام است، ارتش عراق حاضر است با اسلام جنگ بکند؟ ملت عراق و ارتش عراق لازم است که پشت بکند به اين دولت غير اسلامي.«
مسئوليت روزنامه کيهان در سال‌هاي سال‌هاي 58 و 59 با ابراهيم يزدي بود که در همان دوره وزير امور خارجه ايران نيز بود. او به جاي مشاوره صحيح و استفاده از ديپلماسي، فضا را بيشتر تنش‌آلود کرد و در تاريخ 30 فروردين در تيتر صفحه يک خود نوشت »امام ارتش عراق را به قيام دعوت کرد«
اقدام صدام حسين در ميمک
صدام حسين از اوايل سال 59 تهديدهايش عليه ايران را آغاز کرد. ادعاي او اين بود که ايران به تعهداتش در قرارداد الجزاير پايبند نبوده و خواستار تملک جزاير سه‌گانه ابوموسي، تنب بزرگ و تنب کوچک و همچنين تسخير مناطقي چون ميمک بود.
صدام در شهريور ماه 1359 در تلويزيون عراق حاضر شد و گفت ايران زمين‌هايي را که در قرارداد الجزاير به دست آورده است بايد پس بدهد. صدام اعلام کرد که اروندرود به مالکيت عراق درمي‌آيد و از اين پس هر کشتي ايراني نيز که بخواهد از آنجا عبور کند بايد با پرچم‌هاي عراق اين کار را انجام بدهد.
طبيعي بود ايران چنين درخواستي را نپذيرفت و تنش‌هاي مرزي دوباره آغاز شد. هر چه بيش‌تر مي‌گذشت، درگيري‌ها بيشتر مي‌شد. در 19 شهريور، عراق ميمک را تصرف کرد و آيت‌الله‌خميني هرچند از رويايي نظامي ابا داشت، اما تلاش کرد با سخنان خودش عراق را ادامه کارش منصرف کند. ايشان در پيامش به حجاج آن سال به شدت به آمريکا و حزب بعث حمله کرد.
ارتش و نيروي اطلاعات ارتش گزارش دقيقي از آرايش نيرو‌هاي عراقي در مرز‌هاي ايران به مقامات ارشد ايران داده بودند، ولي آن‌ها باور نکردند که جنگي در حال رخ دادن است. در 26 شهريور ماه، صدام حسين قرارداد الجزاير را به صورت يک‌جانبه لغو کرد و چند روز پس از آن نيز درگيري‌ها ادامه پيدا کرد.
عراقي‌ها در روز‌هاي آخرِ شهريور، هجوم خود را آغاز کردند. الگوي صدام براي حمله به ايران، الگوي «جنگ‌هاي شش روزه اعراب و اسرائيل» بود، که طبق آن عراقي‌ها مي‌خواستند تمامِ ناوگان هوايي ايران را در فرودگاه‌ها نابود کنند تا با نابودي ناوگان هوايي، راه براي ورود ارتش زميني و سپاه زرهي باز شود.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از رويداد24،صدام حسين روز 31شهريور ماه، جنگ با ايران را آغاز کرد و بلافاصله اعلام کرد تا نيم ساعت ديگر کمر ايراني‌ها خواهد شکست، او در پي حمله‌اي برق‌آسا و آني بود که در مدت زمان کوتاهي ايران را تسخير کند. اما کشوري که تازه انقلاب کرده بود و خون تازه‌اي در رگ‌هاي خود مي‌ديد، بعيد بود به آساني خود را تسليم صدام کند! نتيجه جنگي که صدام تصور مي‌کرد چند روزه خواهد بود، يکي از طولاني‌ترين جنگ‌هاي قرن بيستم بود که حدود هشت سال به طول انجاميد. پايان

منبع :