سيمورق افسانه‌سي

بولگه لر سرويسي: قوش‌لار هئچ بير زامان متحد اولماديقلاريندان، هر بيري اؤز قوهوم‌لاري‌نين، قبيله‌سي‌نين وورغونو اولدوقلاريندان تئزليک‌له دئديک‌‌لريندن پئشمان اولوب مسئله‌ني سئچکي، تبليغات و رأي سورغوسونا گتيريب چيخاردي‌لار. چوخ پول‌لار خرج‌لندي، چوخ دعوا‌لار اولدو و ‌نهايت، قوش‌لارين بو سفرده رهبري او‌لاراق هود – هود سئچيلدي.

عليرضا ذيحق

سون بولوم

بولگه لر سرويسي: قوش‌لار هئچ بير زامان متحد اولماديقلاريندان، هر بيري اؤز قوهوم‌لاري‌نين، قبيله‌سي‌نين وورغونو اولدوقلاريندان تئزليک‌له دئديک‌‌لريندن پئشمان اولوب مسئله‌ني سئچکي، تبليغات و رأي سورغوسونا گتيريب چيخاردي‌لار. چوخ پول‌لار خرج‌لندي، چوخ دعوا‌لار اولدو و ‌نهايت، قوش‌لارين بو سفرده رهبري او‌لاراق هود – هود سئچيلدي.
هود – هود دئدي:
– بيزيم قارشيميزدا چوخ قورخولو، تهلوکه‌لرله دولو بير يول دورور و بو سفر آسان بير سفر اولماياجاق. دوغرودور، ‌سيمورقو گؤرمک‌له بيز ابدي خوشبخت‌ليک اَلده ائده‌جه‌ييک. آمما اورايا يوللانماق و يئتيشمک ده جورعَت و جسارت ايستر.
سيمورقو گؤرمک آرزوسوندا اولان، يولون چتين‌ليک‌‌لريندن قورخمايان، بير سؤزله »شير اوره‌يي يئميش« قوش‌لار هاميسي بير سسله دئدي‌لر:
– بوتون سعي‌‌لريميز، داعوا و حوققابازليق‌لاريميز‌لا بئله يئنه ده اؤزوموزو خوشبخت حيسّ ائده بيلميريک، دئمک کي، حياتيميزين هئچ بير ‌ديري يوخدور. بيز اؤز قراريميزي وئرميشيک و سنين آردينجا،‌ سيمورق‌ ديارينا قَدَر گئده‌جه‌ييک.
بئله‌ليک‌له، قوش‌لار يولا دوزه‌لدي‌لر. ماوي سمانين يوکسک‌ليک‌‌لرينده يئر اوزوندن – داغدان اود – آتش يوکسلدي‌ييني گؤردو‌لر و ايستي‌نين تأثيريندن حدسيز درجه ده سوسوز‌لاديق‌لاريني آنلادي‌لار. هود – هود‌دن خاهيش ائتدي‌لر کي، ‌اونلاري صفالي بير دره‌يه آپارسين، سوسوز‌لوقدان تلف اولماغا قويماسين.
هود – هود دئدي:
– گرک صبيرلي اولاسينيز و سوسوز‌لوغا دؤزه‌سي‌نيز. بو هله يولون باشلانغيجي‌دير، بيز هله «عشق» شَهَرينده‌ييک.
قوش‌لاردان بعضيسي دئيينمه‌يه باشلادي:
قَم قوصصه چکمک، اؤزونو بدبخت حيسّ ائتمک يانماقدان داها ياخشي‌دير، بيز گلدي‌ييميز يوللا گئري دؤنه‌جه‌ييک.
لاکين چوخ‌لاري قورخمادان يول‌لارينا دوام ائتدي‌لر. اونلار اينسان‌لارين توپ – توفنگ‌‌لريندن پوسکورن توستو و آتش آراسيندان کئچدي‌لر. سرحد کناريندا چوخ سايدا اؤلو و يارالي گؤره‌ن قوش‌لار اؤز- اؤز‌‌لرينه بئله دئدي‌لر:
– مين رحمت بيز قوش‌لارا کي، داعوا زاماني اوزاغي بير – بيريميزين کَکيليندن بير ‌ديشلَک آليريق و هئچ واخت بير – بيريميزين قانيني تؤکموروک. او کي قالدي تورپاق اوسته دالاشماق، او تورپاقدي کي، دفعه‌لرله اؤلچولوب – بيچيليب، سرحد‌لر چکيليب و و اينسان‌لار ايسته‌يير‌لر يئنه ده يئني بير خطّ-يوني سرحد چکسين‌لر. دوغرودان ها، بو اينسان‌لار خط ّ چکمه‌يي، سرحد تعيين ائتمه‌يي ‌نييه بئله چوخ سئوير‌لر‌؟
قوش‌لار «عشق» شَهَريندن کئچيب بير اؤلکه‌يه يئتيشدي‌لر. بو اؤلکه بوتخانا‌لارا، ائله ده بوتخانا‌لاري اولمايان،‌ لاکين فيکير‌لري – ذيکير‌لري ذِهين‌‌لرينده ياراتديق‌لاري بوت‌لاري دوشونمک و اونلاردان يارديم‌ ديله‌مک اولان اينسان‌لارلا دولو ايدي. بو اؤلکه ده منتظم او‌لاراق داشا –‌ديوارا مَلشک شکيل‌‌لري چکن رسّام و هئيکلتراش‌لار دا واردي کي، اونلار بوندان هم پول اَلده ائدير، هم ده اينسان‌لاردان »آفرين« ائشيديردي‌لر. بعضي‌‌لري ده ايسته ميردي‌لر کي، بوت‌پرست‌لردن گئري قالسين‌لار و آرخا‌لاريسين‌لر کي، اگر آللاهينيز و يا آللاه‌لارينيز وارسا، بس هاردادير‌؟ اونلاردا اؤز عيبادتگاه‌لارني ‌ناخيش‌لار‌لا بَزه‌يير و بوت‌پرست‌لردن اوزاق دوردو‌لارکي، بيز حاقلي‌ييق، ‌سيز حاق‌سيز.
 هر طايفا اؤز اعتيقادي، اؤز ‌ديني‌له مشغول ايدي و اؤز حيات‌لاريندان راضيليق ائديردي.‌ لاکين بونونلا ياناشي بير طايفانين، يا گروپون حاکيميته گلمه‌سي و‌ ديگر‌‌لريني اؤز حاق‌لاريندان محروم ائتمه‌سي قورخوسوندان باشلادي‌لار دسته‌لر و پارتيا‌لار تشکيل ائتمه‌يي کي، قودرَتين، حاکيميّتين بير‌ نفرين و يا خوصوصي بير دسته‌نين اَلينه کئچمه‌سينه هئچ بير زامان يول وئرمه‌سين‌لر. چونکي بئله اولدوغو تقديرده، حاکيميّت باشينا کئچَن‌لر حتتا ايجازه وئرمه‌ميشدي‌لر کي،‌ ديگر‌‌لري اؤز ايش‌لريني گؤره‌لر، اَل‌لري پولا- چؤره‌يه يئتيشه، يا خود دا هر کس اؤز سئودييي رنگده و دب ده‌ ليباس گئيينه.
قوش‌لاردان بعضيسي دوشوندو کي، اونلاردا اؤلکه ده بير پارتييايا عوضوو، و ائله‌جه ده معيّن حاققا صاحيب اولا بيلر، حتتا گون‌لرين بيرگونو ‌نؤوبه ايله رئيس بئله سئچيلر، پول، دؤولت و منصب اَلده ائده‌ر. بو سبب‌دن ده او اؤلکه‌ني ترک ائتمک ايسته‌مه‌دي‌لر و اورادا قالدي‌لار. هر بيري بير بوتخانا و عيبادتگاهين طرفداري اولدو کي، هم اوره‌ک‌‌لري ساکيت‌لشيب راحات، آسوده ياشاسين‌لار، هم ده اگر بيرگون بير ‌ناحاقّ ايش توتسا‌لار، اؤز دسته‌‌لريندن بير وکيل‌‌لري اولسون کي، گوناه‌لاري اوزوندن قفسه دوشمه‌‌لرينه يول وئرمه‌سين.
بئله‌ليک‌له، اونلارلا قوش او اؤلکه‌ده قالمالي اولدو. يولا داوام ائد‌نلر ايسه داغلاردان، بوزلو ‌دنيز‌لردن کئچه‌رک بير شَهَره يئتيشدي‌لر. بو شهرده‌ نه کسين آرزوسو واردي، ‌نه بيريسيني کلک و يالانلا آلداتماق، يا خود دا‌ ديگر‌‌لري‌نين صاحيب اولدوق‌لاريندان چوخونو اَلده ائتمک ايسته‌ين. هر کس اؤز پايينا دوشَنه قانع ايدي، اؤز عائيله‌‌لري و اؤولاد‌لاري ايله ياري آج – ياري توخ ياشاييردي‌لار. البته، جاوان‌لاردان بعضي‌‌لري عوصيان ائدير، بو حيات طرزينه قارشي چيخيردي‌لار.‌لاکين دارغا‌لار تئز بير سوره ده گؤز ياشارديجي گاز‌لار‌لا و الکتريک شوک جهازي ايله اؤز‌‌لريني يئتيرير، ‌اونلارين فرياد‌لاري‌نين »يوکسک‌لره« چاتماسي‌نين قارشيسيني آليردي‌لار.
قوش‌لاردان چوخو گؤردو کي، بورادان داها ياخشي مکان تاپماق اولماز. اونلار قورخوسوز، اورکوسوز درويش‌‌لرين کشکولوندن سو ايچيب، تارلادان ‌دن توپلادي‌لار، جاوان اولماديق‌لاري سس- کوي، چاخناشما ياراتماق، عوصيان ائتمک احتيمال‌لاري دا يوخ ايدي کي، دمير ميل‌لر آرخاسينا دوشه‌لر.‌
 لاکين قوش‌لاردان بعضي‌‌لري‌نين بؤيوک آرزو‌لار، آمال‌لاري واردي و يالنيز يئييب – ايچيب، قايغي‌سيز ياشاماقلا روح‌لاري و جيسيم‌‌لري قانع اولمازدي. بو قوش‌لار گؤز‌لريني اوزاق اوفوق‌لره‌ ديکيب، بوتون يورقونوق‌لارينا باخماياراق سَفَره داوام ائتمک ايسته‌يير‌دي‌لر.
هله ده اؤز عهد – پيمانينا وفالي قالان هود- هود اونونلا بيرگه يوکسک سمادا اوچان قوش‌لارا دئدي:
– يولوموز اوستونده چوخ عجاييب و قِيري – عادي بير اؤلکه‌يه راست گله‌جه‌ييک. بو اؤلکه ده اژداها، مَلَک، ‌ديو، سورونَن، هوپپانان هر ‌نه وارسا، بدن‌‌لرينه اينسان ‌ليباسي گئييب اينسان‌لار کيمي دانيشير‌لار. دانيشديق‌لاري‌ ديل ده بير‌دير، آللاه‌لاري دا. اوردا بوتخانا يوخدور، عيبادتگاه‌لارين هاميسي عِيني فورمادير، قاپي –‌ديوار‌لاري دا شکيل‌سيز و ‌ناخيش‌سيزدير. حتّا باشقا جور گئيينمِک ايسته‌ين، يا اؤزونو باشقا بير رنگه سالماق ايسته‌يَن بيريسيني گؤرمزسينيز، يا خود دا بير آدام دئمز کي، من‌ ديودن داها ياخشييام و يا ملک دئمز کي، من اينساندان اوستونم. آنجاق اوردا اوره‌ک آغريديجي بير مسئله واردير – هرکس اؤز ايشي، حياتي ايله ياناشي، يئرينه يئتيردييي عيبادتين حدّي ايله اؤيونور. بونلاري اونا گؤره دئييرم کي، اورايا يئتيشديک ده، چوخ واخت ايتيرمه‌يک، اورادا قالماق ايسته‌ين وارسا قالسين، سفر بوغچاسيني آرتيق يئره قويماق ايسته‌ين وارسا باغلاسين، چونکي بيزي هله قارشيدا چوخ چتين و اوزون بير يول گؤزله‌يير.
قوش‌لاردان چوخو – اؤز‌لريني بورايا قَدَر بئله گوجله چاتديران‌لار آچيق – آشکار دئدي‌لر:
– اگر موشکولوموز يالنيز غورور، ‌لووغاليقديرسا و بو غورور بيزي موحاريبه و قان تؤکمک‌لره طرف آپارماياجاق سا، بيزيم اوچون کافي‌دير. کاميل خوشبختلييه صاحيب اولماماغيميز ايسه او قَدَر ده موهوم دئييل. آزاجيق دا اولسا خوشبخت‌ليک حيسّ ائتمه‌ييميز بيزيم اوچون يئتَر‌لي‌دير.
ائله گؤي اوزونده، يوکسک‌ليک‌لرده قاناد چاليردي‌لار کي، قوش‌لاردان بعضي‌‌لري دسته‌دن آيريلدي، قالاجاق اولان‌لار قالدي‌لار، گئده‌جک اولان‌لار گئتدي‌لر. هله ده‌ سيمورقو گؤرمک شؤوقو ايله آليشيب – يانان‌لار ‌نورا غرق اولموش و مين رنگللي گؤي قورشاق‌لاري ايله دولو بير اؤلکه‌يه يئتيشدي‌لر. قوش‌لار حيسّ ائتدي‌لر کي آرتيق ‌نه وزن‌‌لري وار، ‌نه ده قَم‌لري. حتتا سَفَر آغريسي، سفر يورغونلوغو بئله بير دفعه‌ليک ‌اونلارين جانيندان چيخميشدي.
گؤردوک‌‌لري، حيسّ ائتديک‌‌لري قوش‌لارين بعضي‌سيني ائله حيرت و تَعَججوبه سالدي کي، حتتا اؤز‌لريني بئله اونوتدو‌لار. اونلار سانکي حيسّي ياتسيز، دردسيز ايدي‌لر، کاميل خوشبخت‌ليک گؤز‌لريني اؤزونه طرف چکن‌ نوردا ايدي. آرتيق ‌اونلارين دوشونجه‌‌لريني حبس ائتميش يگانه مسئله بو شَهَره داها تئز يئتيرمه‌مک‌‌لري‌نين حسرتي و افسوسو ايدي.
 اؤز آييقليغيني، هوش و درّاکه‌سيني گوجله اَلده ساخلاماغا موفق اولموش هود – هود جَلد، قيوراق قاناد‌لاريني آچدي و خوشبخت‌ليک چشمه‌سينه باش وورماق ايسته‌ين‌لره بيرگه بير بولود ‌لکه‌سي بئله گؤزه چارپمايان سمايا دوغرو اوچوب، چاتدي‌لار سون مقصد‌‌لرينه –‌سيمورقون مسکونلاشديغي بير شَهَره. قوش‌لار هم گؤرونن، هم گؤرونمز اولان ‌سيمورقو تاپدي‌لار و بوتون عؤمرونو اؤز دوکانيندا خوشبخت‌ليک تعليمي حاققيندا کيتاب يازماقلا کئچيره‌ن هوماي قوشو دئدي:
– چوخ چتين بير سفري باشا وورموشوق، ‌لاکين سانکي اَصلا يول گلمه‌ميشيک،. نه يورغونوق، ‌نه قَمگين،‌ نه وزنيميز وار،‌ نه رنگيميز، اولموشوق عِينَن ‌نور و ايشيق. بيزيم کائيناتين آنجاق اوندان عيبارت اولدوغونو دوشوندويوموز دونياميز ياشيل بير دوزه‌نليک‌دن باشقا بير شئي دئييلميش. سفر بويو ائله شَهَر‌لر، ايندي‌يه دک هئچ راستلانماديغيميز ائله آدام‌لار، ائله وارليق‌لار گؤردوک کي… هاميسي اؤز طاماح‌لاري‌نين، پاخيلليق‌لاري‌نين اسيري ايدي‌لر، حتتا اگر عاقيل اولان، ياخشي اولان بيري ده وارديرسا دا، هر بيريسي‌نين فيکري – ذيکري رکورد‌لار کيتابيندا ايدي کي، ‌نه يوللا اولورسا اولسون پيسليک‌دن توتموش ياخشيليغا دک، هر بير شئي ده اؤز آد‌لاريني بيرينجي‌لر ‌سيياهي‌سينا يازدير‌سين‌لار.
 بيز‌لر محض بئله وضعيت‌دن قَمگين و‌ ديلخور ايديک، ايسته‌ير‌ديک هامي خوشبخت اولسون. بو سببدن سفَره يوللانديق کي، سعادتين ‌سير‌لاريني اؤيره‌نک و دونيا اهلينه ارمغان آپاراق.
سيمورقون ‌نيداسي بير ‌نييّت، هدف اولوب، قوش‌لارين قلب‌‌لرينه دوشدو. قوش‌لار بو ‌نييّت‌له اؤز‌لرينه باخماق اوچون گئري دؤنَنده، گؤردو‌لر کي اونلارلا همسفر اولان مين‌لر‌له قوشدان يالنيز اوتوز قوش قالميشدير. اؤز ووجود و کؤلگه‌‌لرينده‌ سيمورقو گؤدو‌لر، سيمورقون ‌سيماسيندا اؤز‌لريني.
اونلار آرتيق حقيقي حوشبخت‌لييي اَلده ائتميشدي‌لر و قلب‌‌لرينده محبت ‌نوروندان باشقا هئچ بير شئي يوخ ايدي… سون

منبع :