اين چهره ملي چرا آشتي‌ناپذير است

گروه فرهنگي: استاد »حيدر عبّاسي« که از بزرگان حال حاضر فرهنگ و ادب آذربايجان و داراي نشان درجه يک فرهنگي و هنري از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است، در اشعارش به »باريشماز« يا »آشتي‌ناپذير« تخلص مي‌کند و رمزگشايي آن، گوشه‌اي از منظومه فکري وي را نشان مي‌دهد. استاد عباسي علاوه بر ترجم? متون از زبان فارسي و عربي به ترکي و سرودن شعر و نگارش نمايشنامه و داستان، در هنرهايي چون نقّاشي، حکّاکي و خوشنويسي نيز دستي بر آتش دارد.

گروه فرهنگي:  استاد »حيدر عبّاسي« که از بزرگان حال حاضر فرهنگ و ادب آذربايجان و داراي نشان درجه يک فرهنگي و هنري از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است، در اشعارش به »باريشماز« يا »آشتي‌ناپذير« تخلص مي‌کند و رمزگشايي آن، گوشه‌اي از منظومه فکري وي را نشان مي‌دهد. استاد عباسي علاوه بر ترجم? متون از زبان فارسي و عربي به ترکي و سرودن شعر و نگارش نمايشنامه و داستان، در هنرهايي چون نقّاشي، حکّاکي و خوشنويسي نيز دستي بر آتش دارد.
ترجمه و تفسير کتاب‌هاي نهج‌البلاغه و مثنوي معنوي با عنوان »شرح‌الانوار« به زبان ترکي که حاصل 42 سال از عمر پربرکت استاد عباسي است، عرفان را با انديشه‌هاي وي درهم مي‌آميزد.
اين شخصيت ملي علاوه بر انگليسي به زبان‌هاي عربي و فرانسه تسلط دارد و بيشتر آثارش را به 2 زبان ترکي و فارسي نوشته است؛ استادي که در ارديبهشت سال 1322 در مراغه متولد شد.
ن‍غ‍م‍ه‌داغي و اس‍ت‍ع‍م‍ار، ک‍ع‍ب‍ه و ق‍ان‍لي اذان، ي‍ار و ن‍ار، گ‍ول‍ن‍ده ه‍رزام‍ان، م‍ش‍اع‍ي‍ر و ش‍ي‍طان، س‍س، دووارلار، اودوم‍ل‍و دي‍ره‌ک، چ‍اغ‍ي‍ري‍ل‍م‍ام‍ي‍ش ق‍ون‍اق‍لار، م‍خ‍ن‍ث‌ل‍ر، وال‍ع‍ص‍ر، دارت‍ي‍ل‍م‍ام‍ي‍ش دن‍ل‍ر(ح‍ي‍ک‍اي‍ه‌ل‍ر) از آثار شعر اين شاعر به زبان ترکي بوده و »نمي‌ از يم« ترجمه و شرح دعاي صباح حضرت علي (ع) از ديگر کتاب‌هاي اوست.
»احمد دادرس فياض« از پيشکسوتان عرصه فرهنگ و هنر مراغه مي‌گويد: با توجّه به فحواي آثار استاد عباسي، وي معتقد است هر شاعري که بخواهد در جرگ? »الشُّعَراءِ هُمُ الغاوُون« نبوده و در وادي کلماتِ بيهوده سرگردان نباشد، مجبور است »باريشماز«يعني آشتي‌‎ناپذير باقي بماند.
وي ادامه مي‌دهد: به عقيده استاد »حيدر عباسي«، شاعر بايد سفر شعري خود را با »إنَّا لِلّ?ه« آغاز کند و آن را با »إلَيهِ راجِعُون« خاتمه دهد.
وي اضافه مي‌کند: تفسير »باريشماز« يعني اين فراز از زيارت عاشورا که مي‌فرمايد: »اِنّي سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَکُمْ إِلي يَوْمِ الْقِيامَهِ«؛ »باريشماز« يعني کسي‌‎که غيرِ »هُو« را طلاق داده است.دکتر »محمد مشتري«، از اهالي فرهنگ و هنر مراغه که نسخه صوتي کتاب »سس« يا »صدا کهن نواي نور« استاد عباسي را توليد کرده است نيز مي‌گويد: »باريشماز« بودن در زبان ساده يعني نفرت از تمام بدي‌هاي دور و بر.
وي ادامه مي‌دهد: »باريشماز« يعني »بودن« تا »شدن« زندگي يک فرد عادي و سالم و در زبان دين يعني »لا اله الا الله« و پشت سر انداختن و سه تکبيره کردن تمام پلشتي‌ها با دو »لا«.
وي همچنين »باريشماز« بودن را گذر از گردنه‌هاي سقوط انسان مي‌داند و اضافه مي‌کند: عبور کردن با 2 بال عشق و نفرت، عشق به هستي حقيقي در زندگي واقعي و نفرت از بدي‌هاي واقعي در سير حقيقت هستي.به گفته وي »باريشماز« در زبان مذهب جعفري و تفکر اماميه يعني زيارت عاشورا (دوستي با دوستان حق و دشمني تا ابد با دشمنان حق)؛ همانطور که استاد عباسي در زندگي خود »باريشماز« بودن را زيست.
دکتر »مشتري« اينگونه ادامه مي‌دهد که استاد عباسي »باريشماز« بودن را در همه آثار هنرهاي تجسمي‌اش، با اشعارش، با ترجمه‌ها و شرح‌هاي متون‌اش به ظهور رسانده و راهکار »آن« شدن را کاملا مشخص کرده است.وي توصيف‌هاي ديگري هم از »باريشماز« بودن دارد و اضافه مي‌کند:»باريشماز« بودن يعني آشتي‌ناپذيري با سقف‌هاي کاذب زنده‌ماني، به بندهاي مادي و حجاب‌هاي نوراني و رسيدن به سقف بي‌سقفيِ؛ همسو شدن با حقيقت هستي تا سکني گزيدن در بي‌نهايت.
دکتر »مشتري« اين را هم بيان کرد که »باريشماز« بودن در حقيقت ترجمه »بايّ ذنب قُتلت« را به تبلور رساندن است و اين موارد تنها بخشي از برداشت‌هايي به شمار مي‌رود که ما از تخلص استاد عباسي داريم.
استاد عباسي شارح معاصر مثنوي معنوي
 دکتر »مشتري« مي‌گويد: استاد عباسي به عنوان شارح معاصر مثنوي معنوي به شمار مي‌آيد و شرح او در کشورهاي همسايه و خصوصا ترکيه آشناست ولي در ايران هنوز در اين حوزه پژوهش صورت نگرفته است.به گفته وي »شروح عرفاني ادعيه مقدسه تقريبا منحصر به فرد بوده و تاکنون به شرح عرفاني اين ادعيه اقدامي به عمل نيامده است«.
وي اين را هم بيان کرد که »ترجمه نهج‌البلاغه به ترکي آذربايجاني توسط استاد عباسي اتفاقي بي‌نظير د اين حوزه است که همت برگردان خط لاتين و بريل آن صورت نگرفته است«.
»باريشماز« شخصيتي جامع‌الأطراف است
دکتر ودود دوستي متخلص به »ايلقار« و از شاعران مراغه‌اي نيز ضمن برشمردن مقام علمي، ادبي و هنري استاد »باريشماز«، همچنين برخورداري شعر وي از مشرب عرفان، وي را شخصيّتي جامع‌الأطراف مي‌داند و بيان مي‌کند: مي‌‎توان دربار? ابعاد گوناگون شخصيّت استاد »باريشماز« مقاله‌ها و حتّي کتاب‌ها نوشت.
به گفته وي استاد عباسي به عنوان هنرمندي جلوتر از زمان خود معرّفي مي‌گردد امّا بايد اذعان کرد که وي شاعرِ زمان? خود است وليکن خيلي‌ها که خود را معاصر او مي‌پندارند، دچار توهّم‌اند.
وي تشريح مي‌کند: البته شاعر زمان خود بودن امري بايسته است و »باريشماز« بودن امتيازي محسوب نمي‌شود؛ بلکه فراموش کردن همگامي با زمان نقصي است که بسياري از شاعران و هنرمندان به آن دچار هستند.دکتر دوستي ادامه مي‌دهد: سرودنِ »باريشماز« نه براي کساني است که از دنيا رفته‌اند و نه براي کساني که هنوز به دنيا نيامده‌اند، بلکه او تنها براي هم‌عصرانِ خود مي‌نويسد.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا گفت‌وگوي شبکه استاني سهند با استاد حيدر عباسي و استاد محمدرضا مقدسي طي سالها قبل نيز مي‌تواند به آشنايي بيشتر با منظومه فکري استاد کمک کند.»حيدر عبّاسي« متخلّص به »باريشماز« در دوم ارديبهشت‌‎ماه 1322 خورشيدي در مراغه به دنيا آمد؛ وي مدرک کارشناسي خود را در رشت? زبان و ادبيّات انگليسي اخذ، و سال‌ها معلمي کرد.
اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي مراغه در 15 و 16 آذرماه 1396 کنگره سراسري استاد حيدر عباسي را با هدف پاسداشت سال‌ها تلاش وي در عرصه فرهنگ و ادب برگزار کرد و زمينه براي اعطاي گواهينامه درجه يک هنري به استاد فراهم شد تا اينکه در 20 تيرماه 1400، اين نشان با حضور برخي از شخصيت‌ها به وي اعطا شد.

منبع :