اردبيل و فرصت‌هاي گردشگري مذهبي

گروه گزارش: استان اردبيل با پيشينه تاريخي و ديني از آيين‌هاي عاشورايي با شور و حال ويژه، اماکن، مقابر، بقاع متبرکه و مساجد و ماذنه‌هاي متعدد به عنوان جاذبه‌هاي گردشگري مذهبي برخوردار است و ورود جمعيت کثير گردشگر و مسافر به اين خطه در دهه نخست ماه محرم، گوياي تبديل شدن اين استان به مقصد گردشگري است و توسعه اين رويه، توجه بيشتر مسئولان مربوطه را مي‌طلبد. مبادي ورودي استان اردبيل در ماه محرم، به خصوص در روزهاي منتهي به تاسوعا و عاشوراي حسيني شاهد افزايش حجم تردد وسايط نقليه بوده و اين افزايش ورودي به استان، در محورهاي مواصلاتي منتهي به شهرستان‌هاي استان نيز مشهود است.

عيسي پاشاپور

گروه گزارش: استان اردبيل با پيشينه تاريخي و ديني از آيين‌هاي عاشورايي با شور و حال ويژه، اماکن، مقابر، بقاع متبرکه و مساجد و ماذنه‌هاي متعدد به عنوان جاذبه‌هاي گردشگري مذهبي برخوردار است و ورود جمعيت کثير گردشگر و مسافر به اين خطه در دهه نخست ماه محرم، گوياي تبديل شدن اين استان به مقصد گردشگري است و توسعه اين رويه، توجه بيشتر مسئولان مربوطه را مي‌طلبد.  مبادي ورودي استان اردبيل در ماه محرم، به خصوص در روزهاي منتهي به تاسوعا و عاشوراي حسيني شاهد افزايش حجم تردد وسايط نقليه بوده و اين افزايش ورودي به استان، در محورهاي مواصلاتي منتهي به شهرستان‌هاي استان نيز مشهود است.
در آستانه روزهاي تاسوعا و عاشوراي حسيني بر شمار وسايط نقليه سرازير شده به شهرستان‌هاي استان افزوده شده است، بسياري از ميهمانان و گردشگران ورودي به استان در ماه محرم، مهاجران و اهالي اين استان هستند که در ساير استان‌ها سکونت دارند و ايام عزاي سرور و سالار شهيدان (ع) به شهر و ديار خود بازمي گردند.
سفر اين قبيل مسافران و گردشگران به استان اردبيل به منظور صله ارحام ، حضور در برنامه‌هاي مذهبي همچون همايش‌هاي عظيم روزهاي تاسوعا و عاشورا و بهره‌مندي از فيوضات و معنويات اين ماه ويژه و پر سوز و گداز است.
جمع ديگري از مسافران و گردشگران ورودي به استان اردبيل در ماه محرم و به ويژه در دهه نخست آن، هموطناني هستند که براي استفاده از آيين‌هاي مذهبي ويژه اين استان به اين منطقه سفر مي‌کنند و به طور معمول در همه شهرستان‌هاي استان حضور مي‌يابند و البته سهم مرکز استان اردبيل از اين قبيل از گردشگران، به دليل اماکني همچون مجموعه جهاني و تاريخي شيخ صفي‌الدين اردبيلي بيشتر است.
قدمت 500 ساله آيين‌هاي مذهبي
هفت آيين از آداب عزاداري مردم اردبيل در ماه محرم از جمله طشت‌گذاري، عزاداري سنتي در بازار تاريخي، شهادت حضرت مسلم بن عقيل به عنوان مقدمه سوگواري‌ها، عزاداري عشاير شاهسون و مراسم خاکسپاري شهداي کربلا در برخي شهرها از جمله خلخال و شمع‌گرداني که قدمتي بيش از 500 سال دارد ، در فهرست آثار فرهنگي ناملموس کشور به ثبت رسيده است.
وجه تمايز فرهنگ عزا و برنامه‌هاي عاشورايي اردبيل با استان‌هاي ديگر از دلايل ثبت برخي از اين رسوم به نام استان اردبيل بوده و بي‌ترديد در جذب و ماندگاري گردشگران تاثيرگذار است و هر چه در پاسداشت حالت سنتي و مردمي برنامه‌هاي مذهبي ماه محرم استان اردبيل دقت و همت شود، به همان مقدار مخاطب‌پذير و گردشگرپذير خواهد بود.
رئيس جهاد دانشگاهي اردبيل به تازگي از نهايي شدن طرح جامع گردشگري استان در 19 فصل با همکاري اداره کل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي استان خبر داده است؛ حسام رسولي همچنين به راه‌اندازي دبيرخانه نقشه مهندسي فرهنگي استان اردبيل با همکاري دفتر امور اجتماعي و فرهنگي استانداري اشاره کرده که جزو فعاليت‌هاي پايه‌ است و مي‌تواند به برنامه‌ريزي و توسعه در حوزه گردشگري فرهنگي کمک کند.
عزاداري ماه محرم در استان اردبيل از هشتم ذي‌الحجه همزمان با سالروز شهادت مسلم ابن عقيل (ع) آغاز مي‌شود ، عزاداري‌ها در هيات‌ها و خانه‌ها نيز به صورت هفته‌خواني برگزار مي‌گردد اما پس از طشت‌گذاري مسجد جامع ، عزاداري اردبيل بر اساس تقويم ديرينه عزاداري در مساجد و بازار سنتي تداوم مي‌يابد.
مديرکل تبليغات اسلامي استان اردبيل از قابليت ثبت ملي آيين‌هاي شاخص و بومي ماه محرم در مناطق مختلف اين استان و انجام تلاش هاي اوليه براي ثبت آنها در فهرست ميراث ناملموس کشور خبر داده است.
به گفته حجت‌الاسلام قاسم جعفرزاده ، آيين‌هاي بئشيک گرداني (گرداندن گهواره)، شمع گرداني و طشت‌گذاري با جلوه‌هايي که مختص اين استان است، با تلاش همکاران ما در رسانه‌هاي ملي و استاني معرفي مي‌شود و براي ثبت ملي آنها به نام استان اردبيل تلاش مي‌شود.
وي افزود: آيين‌هاي شاخسي واخسي (شاه حسين گويان) در مشگين‌شهر ، يک نوع آيين عزاداري خاص در شهرستان خلخال و عزاداري خاص بانوان ايلات و عشاير مغان در چادرها و آلاچيق‌هاي دشت مغان نيز از ديگر برنامه‌هاي بومي و سنتي استان است که بخش مهمي از هويت مذهبي و فرهنگي استان را نشان مي‌دهد و قابليت ثبت ملي دارد.
فراموش نکنيم که در شهر اردبيل حدود 220 مسجد براي دهه نخست ماه محرم فعال است و اولويت با مساجد است اما موکب‌ها و چادرهايي نيز از سوي مردم و فعالان مذهبي و اجتماعي در برخي محلات شهر برپا شده است ، مديرکل تبليغات اسلامي استان اردبيل همچنين از ثبت مشخصات يک هزار و 300 مداح و يک هزار و 400 هيات مذهبي استان اردبيل در سامانه طوبي سازمان تبليغات اسلامي خبر داده است.
به گفته او ، بسياري از مداحان شهير و باسابقه استان اردبيل در ماه محرم بنا به دعوت از استان‌هاي ديگر از جمله گيلان، مازندران، تهران و يزد در خارج از اردبيل مداحي مي‌کنند و استان اردبيل در صدور فرهنگ حسينيت و توليد آواها، نواهاي عاشورايي و مداحي‌هاي دلنشين مشهور است.
از سوي ديگر تصاوير و ويديوهايي که از جلوه‌هاي حضور مردان و زنان سوگوار حسيني در روزهاي تاسوعا و عاشورا از شهيدگاه اردبيل به جهان مخابره مي‌شود، حيرت همگان را از حيث ازدحام قابل توجه شيفتگان حسين بن علي (ع) و يارانش وفادارش برمي‌انگيزد و تماشاي دست‌هاي بي‌شماري که يا ابوالفضل گويان بر سينه‌هاي سياه‌پوش فرود مي آيند، ماهيت نهضت کربلا را بار ديگر در اذهان مطرح مي‌کند و به يقين هر سال، هستند افرادي خارجي که با مشاهده اين وقايع متحول کننده، به اسلام مي‌گروند و دل تشنه را از مشرب تشيع سيراب مي‌کنند.
تلاقي سيل عظيم دسته‌هاي عزا، گروه‌هاي طبل و شيپور، هيات‌هاي سوگواري مستقر در مساجد، حسينيه‌ها و موزه‌هاي شهدا، مداحان صاحب آوازه‌اي که جمعيتي را گرد خود جمع مي‌کنند و آيين‌هاي شمع‌گرداني و شبيه‌خواني‌هايي که ميدان تا ميدان در مرکز و شهرستان‌هاي استان اردبيل برگزار مي‌شود، مخاطبان کثيري دارند و هر کدام، جمعيتي از بومي و مهاجر را گردهم مي‌آورند.
آري، محرم در جاي جاي استان اردبيل جلوه‌هاي پر شوري دارد و اثر اين جلوه‌ها در پذيرش مسافر و گردشگر، امري ثابت شده است اما براي افزايش رونق گردشگري مذهبي و نمود بيشتر تحقق آن،بايد کارهاي فرهنگي و رسانه‌اي در خصوص معرفي اين جذابيت ها و شناساندن اماکن و گردشگاه‌هاي مذهبي و ديني استان بيشتر کار شود.
فرصت‌هاي گردشگري مذهبي نه تنها در شهر اردبيل بلکه در همه شهرهاي اين استان به شکل امامزاده‌ها، مکان‌هاي مقدس و مورد توجه مردم، مساجد تاريخي و مورد احترام، مقابر شخصيت‌هاي مذهبي و ديني که در صفحات تاريخ نامي و آثاري براي خود ثبت کرده‌اند و همچنين آيين‌هاي مختص برخي شهرها و دهستان‌ها فراوان است.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا، پرداختن به معرفي و وجه تسميه و تاريخ شکل‌گيري يا خاستگاه برنامه‌هاي نواحي و مناطق مختلف استان اردبيل مي‌تواند توجه مسافران و گردشگران علاقه‌مند به زيبايي‌هاي ديني و عقيدتي را جلب کند و بر رونق گردشگري مذهبي در استان اردبيل بيافزايد.
استان اردبيل با 12شهرستان و جمعيتي افزون بر يک ميليون و 300 هزار نفر در شمال‌غربي ايران همجوار با استان‌هاي آذربايجان‌شرقي، زنجان، گيلان و در همسايگي کشور جمهوري آذربايجان واقع شده است.

منبع :