آغ آت قره آت

بو زامان، بير دئو ده تانينماماقدان اؤترو اؤزونو آدام شکلينه ساليب شهره گلميش¬دي. آما، اؤلوم جزاسين¬دان قورخوردو. چاليشيردي کي بير ته¬ هر او تاپماجالارين جوابيني اله گتيرسين، سورا ائلچي¬ليگه گئتسين و او گؤزل قيزي اله گتيريب يئسين.

آذربايجان ناغيللاري
بولگه لر سرويسي:
 بو زامان، بير دئو ده تانينماماقدان اؤترو اؤزونو آدام شکلينه ساليب شهره گلميش¬دي. آما، اؤلوم جزاسين¬دان قورخوردو. چاليشيردي کي بير ته¬ هر او تاپماجالارين جوابيني اله گتيرسين، سورا ائلچي¬ليگه گئتسين و او گؤزل قيزي اله گتيريب يئسين.
هر گون گئديب قيزين باغي¬نين اطرافين¬دا گزه¬ رک قيزي گودوردو. تا اينکه بير گون قيز باغدا گليب بير دووارين آياغين¬دا کؤلگه¬ ده اوتوروب اؤز-اؤزي ايله دانيشيردي. دئو ده دووارين او بيري ط¬رفين¬ده گيزله¬ نيب قولاق آسيري کي بلکه اونون سؤزلرين¬دن بير زاد اله گتيره بيله. قضادان قيزکي اؤز-اؤزونه دانيشيردي، بيردن اؤز ائلچي¬لري¬نين يادينا دوشدو کي هئچ بيريسي اونون دئديگي تاپباجالاري آچا بيلمه¬ ميش¬دي¬لر قيز کي اؤزونو باغ¬دا تک گؤروردو اوجاسس ايله گوله¬ رک دئدي: آخي بو تاپباجالاري آچماق کي بير زاد ده ¬ييل! قره تويوق، قارني ياريق همان دووار بوخاري¬سي¬ديردا. بونو بليمه ¬گه نه وار!؟ بيزيم ائودن سيزين ائوه يول سالميش¬دا سيچان¬ديردا، بونون دا بير چتينلي¬گي يوخدور کي ...
 (بونو دا دئيه¬ ک کي قديم¬لر و ايندي¬ ده کندلرده دامين دووارين¬دا بير اوجاق قاييريب دووارين ايچيندن ده توستو چيخماق اوچون بير لوله يول داما کيمي دوزلدرديلر. بونا »بوخاري« دئييلردي. اونون ايچي قارالاردي.)هر حال¬دا دئو دووارين داليسين¬دان بو سؤزلري ائشيتمک همان سئوينجک اولوب صاباح شاهين سارايي¬نا گئديب و شاهين قيزينا ائلچي اولدوغونو بيلديردي.
شاه اوولجه نصيحت ائله¬ دي، دئدي جاوانسان اؤزه ن رحم ائله. چوخلاري گليب بو معماني آچا بيلمه¬ يه¬¬ رک حبسه دوشوب و اؤلوملري¬نين اينتيظارين¬داديرلار. دئو اصرار ائله¬ دي کي: يوخ! منيم قانيم او بيري لردين قيرميزي ده ¬ييل. نهايت شاه قيزي گليب آرادا چکيلن بير پرده¬ نين داليسين¬دا اوتوروب تاپباجالاري طرح ائله ¬دي.قارا تويوق، قارني ياريق؟دئو جاواب وئردي کي بو دووار بوخاريسي¬دير.قيز تعجب ائتدي! آما، بير زاد دئيه بيلمزدي. چونکو بو شرطي او اؤزو قويموش¬دور. چاره-سيز قالاراق ايکينجي تاپباجاني بئله مطرح ائله¬دي: بيزيم ائودن سيزين ائوه يول سالميش؟دئو دئدي: او دا سيچان¬دير.هامي حئيرت¬ده قالدي¬لار. قيز دا تعججوب¬ده قاليب آتاسينا دئدي من بو آداما گئتمک ايسته¬ ميرم. آتاسي دئدي بو اولاسي ده ¬ييل، من نئچه آدامي بو مسئله اوسته زيندانا سالميشام و اؤلومه محکوم ائتميشم. ايندي کي بو جاوان او تاپباجالاري آچيبدير سن اونا گئتمه¬ لي¬سن.بئله¬ ليک¬له دئو گئديب ايکي آت بيري آغ بيري قره گتيردي. اوولجه آغ آتي قاباغا گتيردي. قيز مينمک ايسته¬ ديک¬ده قره آت چيغيردي کي: اونا مينمه! يوخسا دردسره و بدبخت¬ليگه دوشرسن. گل م¬نه مين!
قيز قره آتا ساري دؤنوب و اونا مين¬دي. دئو ده آغ آتي مينيب شاه¬دان خداحافيظ ليک ائده¬ رک يولا دوشدولر. يول¬دا دئو دئدي سن گئتمک¬ده اول من آتدان يئنيرم کي پاتارلاريمين باغيني باغلايام. قيز قره آتين اوستون¬ده گئتمک¬ده اولدو.
قره آت قيزا دئدي دؤن بير دالي¬يا باخ گؤر نه گؤرورسن؟ قيز باخيب گؤردو کي بير دئو گلير آلت دوداغي يئر سوپورور، اوست دوداغي گؤيو. قره آت دئدي کي او همان سنين اه رين¬دي کي اؤز حقيقي قييافه¬ سيني تاپيب¬دير. اينديجه گليب سني بير تيکه ائله¬ ييب يئيه ¬جک. قيز دئدي بس نه ائتملي¬ييک؟ يول اوسته بير يئکه آغاج وارايدي. قره آت اونا ياخين¬لاشيب و قيزا دئدي: سن چيخ آغاجين باشينا. من بورادا اولسام قويمارام سنه بير زييان يئتيشسين. او دا بونو بيلير. اودورکي او مني اؤز قصرينه آپاريب لاپ آخيرينجي اوتاقدا زنجيره چکه¬ جک¬دير تا راحاتليک¬لا سني يئسين. آما، من اورادا قالمارام. هر نه جور اولسا سني نيجات وئرمه¬ گه گله ¬رم. هر واقت منيم بيرينجي شئيهه¬ مين سه¬ سيني ائشيتدين، بيل کي زنجيرلري قيرميشام. ايکينجي شئيهه¬ ده بيل کي قاپيلاري سينديريب، ائشيگه چيخميشام. اوچونجو شئيهه¬ ده سنين يانيندايام و سني قورتارارام. قيز آتين اوستون¬دن اليني اوزاديب بير بوداقدان ياپيشيب آغاجين باشينا چيخدي. دئو گليب گؤردو کي الي قيزا چاتماياجاق. بير ياندان دا قره آت¬دان قورخوردو.
قره آتين نوختاسين-دان توتوب، اؤز عمار¬تينه آپاريب آلتي اوتاغين ايچين¬دن گئچيريب، يئددينجي اوتاق¬دا اونو زنجيرله¬ دي و سونرا قيزين يانينا قاييتدي و ديش¬لرين بيقچي کيمي آغاجا چکمه ¬گه باشلادي. بو زامان قره آتين شئيهه¬ سي¬نين سسي ائشيديلدي. قيز بيلدي کي قره آت زنجيرلري قيريبدير. ايکينجي شئيهه ¬ني ائشيدنده بيلدي کي قره آت قاپيلاري سينديريب عمارت¬دن ائشيگه چيخيب¬¬دير.
دئو هله ديشلريني آغاجا چکمک¬ده¬ايدي. آغاج يئره ييخيلان زامان قره آت اوچونجو شئيهه ¬ني چکيب ايکي آياقلاري ايله دئويم کلله¬ سينه ائله چالدي کي دئو يئره اوزانيب هوشدان گئتدي. قيز تئز آتيليب قره آتي مينه ¬رک يوللاندي. يول¬دا بير چوبانا راست گلديلر. قيز هر نه قيزيل و ب¬زه¬ گي وارايدي چوبانا وئريب اونون پالتارلاريني آليب اگنينه گئيدي و اؤز پالتارلايني دا چوبانا باغيشلادي. آز گئتدي چوخ گئتدي بير زره¬ جه يول گئديب بير شهره چاتدي. هر کس آديني سوروشدو دئدي »آلي«دي. گئديب او شهرين شاهي¬نين سارايين¬دا شاهزاده¬ يه نوکر اولدو. شاهزاده اونون گؤزلليگين¬دن حئيرتده قالميشدي. اونون بارماقلاريندا اوزوک يئري و بيلک¬لرين¬ده بيله¬ زيک يئريني گؤردوک¬ده شککه دوشدو. آناسينا دئدي:آنا بونون بارماق¬لارين¬دا اوزوک يئري و ال¬لرين¬ده ده بيله¬ زيک يئري وار! آلي قيزدير. آناسي دئدي:بير زاد ده ¬ييل کي! اونو ايمتاحان ائله¬ ريک. اونا گول¬دن ياتاق دوزه ¬لت، قيز اولسا گوللر اؤلوشگوير، آما، اوغلان اولسا يوخ.شازدا اونون يانينا گليب دئدي:آلي! بو گئجه ياتاقلاريميزي گول¬دن دوزه¬ لديب گول اوسته ياتاجاغيق.
قيز گليب بو سؤزو قره آتا ناغيللادي. قره آت دئدي سن س¬ح¬ره ¬دک يئرده يات، سح¬ره ياخين دوروب گوللرين اوستونده يات. بئله ¬ليک¬له گوللر اؤلوشگه¬ مز و سنين قيز اولدوغون بللي اولماز. قيز ائله اوجور ائله¬ دي. شازدا س¬حر گليب باخدي گؤردو گول¬لر تزه قاليب¬دير. گئتدي آناسينا دئدي کي:
آنا! گول¬لر اصلاً اؤلوشگه¬ مه¬ ميش¬ديلر. آما، اونون قوللارين¬دا بيله¬ زيک يئري، بارماقلارين¬دا اوزوک يئري وار. من يقين بيليرم کي آلي قيزدير.
آناسي دئدي: صاباح اونون¬لا گولش! او زامان بيلرسن کي او قيزدي يا اوغلان.شازدا «آلي»يا دئدي کي صاباح من¬له گوله¬ شه¬ جک¬سن. قيز گئنه گليب ماجراني قره آتا دئدي. قره آت دئدي ايکي ج¬وير (قوز) و بير ئير کؤکو شالوارين¬دا گيزلت. او سنه ال آتاجاق اوندا سنين اوغلان اولدوغون يقين ائده¬ جک. بو حادثه¬ ده اوجور اولدو کي ات دئميشدي.
شازدا گليب ماجراني آناسينا دئدي. لاکين دئدي کي - من هه ¬له¬ ده اينانميرام. چونکو اونون قولون¬دا بيله ¬زيک يئري و بارماغين¬دا اوزوک يئري وار. آنا واللاه، بيللاه آلي قيزدير.آناسي دئدي: بئله اولسا صاباح اونو گؤل باشينا آپاريب ايکيزده سويونوب گؤلده چيمين. اون¬دا داها س¬نه شوبهه يئري قالماز. قيز گئنه¬ ده قره آتين ياني¬نا گليب و اوندان چاره ايسته ¬دي. قره آت دئدي داها چاره يولو قالماييب، سؤزون دوزونو اونا دئ. صاباح قيز شازدايا دئدي کي او قيزدي. لاکين دئوين ماجراسي¬ني اونا دئمه¬ دي. شازدا بو خبري ائشيتديک¬ده سئوينيب اونا آرواد پالتاري گئيينديريب و اونلا ائولندي. يئددي گون، يئددي گئجه توي توتدوردو.
آردي وار

منبع :