نوستالژي درياچه اروميه
نوستالژي درياچه اروميه
1397/07/22
گروه گزارش: درياچه اروميه تا نيمه نخست دهه 70 شمسي با افزايش آب به روستاها و زمين هاي کشاورزي حاشيه خود تجاوز مي کرد اما در سال هاي اخير خاطره هاي آن دوران به نوستالژي مردم محلي تبديل شده است؛ مردمي که همچنان بيشترين سهم را در احياي نگين آبي آذربايجان دارند.
استفاده نامناسب از آب هاي سطحي و زيرزميني به ويژه در بخش کشاورزي، کاهش ميزان بارندگي و سدسازي در حوضه آبريز از مهم ترين عوامل کم آبي نگين آبي آذربايجان در 2 دهه اخير بوده است. زندگي روستايي در آذربايجان غربي به دليل وجود منابع آبي فراوان و زمين هاي حاصلخيز پر رونق بوده است؛ درياچه اروميه ميزبان بيش از 100 روستا در سواحل خود مي باشد که از گذشته هاي دور تاکنون زندگي ساکنان اين روستاها را تحت تاثير قرار داده است.
روستاهاي اطراف درياچه اروميه سال ها به برکت وجود نگين آبي آذربايجان از ظرفيت گردشگري در منطقه برخودار بودند و آب و هواي خنک سواحل درياچه، زندگي در اين روستاها را دلپذير کرده بود اما اکنون با کاهش آب دومين درياچه شور جهان، زندگي در اين روستا ها با چالش هايي مواجه است.
ابراهيم عشقي مردي 54 ساله که به چوپاني در روستاي 'اردوشاهي' مشغول است، مي گويد: در حدود 25 سال پيش آب درياچه به سمت روستاها پيشروي زيادي داشت بطوري که چندين زمين کشاورزي به زير آب رفت و اهالي روستا براي مقابله با پيشروي آب درياچه به داخل زمين هاي کشاورزي و منازل، در سواحل شروع به ديوارکشي و ساخت خاکريز کردند؛ وي در حالي که به آثار باقي از خاکريزها اشاره مي کرد، گفت: »اکنون تا فرسنگ ها در آن سوي اين ديوار خبري از آب نيست«.
اين پيرمرد روستايي که سرفه هايش هر از گاهي کلامش را قطع مي کرد، افزود: اکنون زندگي ما هم در روستا مشکل شده است؛ در طول روز که به چوپاني مشغول هستم با حرکت احشام، محيط پر از گرد و خاک مي شود و اکنون مشکل تنفسي دارم؛ سطح آب هاي زير زميني در اين روستا بسيار کاهش يافته و بسياري از چاه هاي آب روستا خشک يا آب آنها شور شده است.
'جرج' که از اهالي مسيحي روستاي 'آده' در غرب درياچه اروميه است، گفت: 74 سال دارم و در اين مدت خاطره هاي بسياري از درياچه در ذهن من نقش بسته و زندگي مردم منطقه به نوعي با اين درياچه عجين شده است.
او که با لبخند و چشماني خيره به نقطه اي نامعلوم، خاطره هاي خود را در ذهن مرور مي کرد گفت: در سال هاي گذشته که امکانات تفريحي بسيار محدودتر از زمان حال بود، همراه با خانواده به ساحل درياچه مي رفتيم و لحظه هاي خوشي را در کنار اين درياچه سپري مي کرديم؛ آن زمان درياچه با روستاي ما فاصله زيادي نداشت و با پاي پياده کنار ساحل مي رفتيم ولي اکنون تا چشم کار مي کند، ساحلي در کار نيست.
وي در پاسخ به اين سوال که وضعيت آب هاي زيرزميني در اين روستا چگونه است، گفت: سطح آب چاه ها نسبت به سال هاي گذشته کاهش يافته ولي آب هاي زير زميني در اين منطقه شور نشده است؛ شوري آب هاي زيرزميني از نگراني هاي روستاييان و کشاورزان است.
مردي ميانسال در روستاي 'قپچاق' که خود را تيمور و 46 ساله معرفي کرد هم حرف هاي خود را اينگونه آغاز کرد که روستاي ما در شمال جزيره اسلامي قرار دارد که بزرگترين جزيره درياچه اروميه است ولي اکنون در هيچ يک از چهار سوي اين خشکي اثري از آب نيست. وي ادامه داد: روستاي ما کمترين فاصله با درياچه را داشت و زماني که آب درياچه به طور ناگهاني شروع به پيشروي مي کرد، همه اهالي روستا نگران بودند که آب منازل روستا را در بر گيرد.
وي اين ماجرا را اينگونه تعريف کرد که پيشروي درياچه به قدري سريع اتفاق مي افتاد و امواج آب آنقدر سهمگين بود که شب هنگام از صداي امواج خوابشان نمي برد و از اين که درياچه به هنگام خواب همه اهالي روستا را در خود غرق کند واهمه داشتيم. وي در ادامه به خودروهايي در دوردست اشاره کرد و ادامه داد: زماني بندرهاي شرفخانه، گلمانخانه و رشکان و نيز بندري در نزديکي روستاي 'گميچي' و چندين بندر ديگر سواحل درياچه اروميه را به يکديگر متصل مي کردند و براي دسترسي به شهرستان شبستر از طريق دريا بايد با کشتي به بندر شرفخانه مي رفتيم ولي اکنون خودروها در مسيري که روزي کشتي هاي باري و مسافربري رفت و آمد مي کردند، در مدت 15 دقيقه به شبستر تردد مي کنند؛ اين درحالي است مسير تردد به شبستر از جاده چيزي در حدود 2 ساعت طول مي کشد.
وي در خصوص چالش هاي پيش روي اهالي روستا پس از کاهش آب درياچه اروميه، گفت: در سال هاي قبل گرد و خاک و وزش بادهاي نمکي روي محصولات کشاورزي و سلامت افراد تاثيرگذار بود ولي خوشبختانه امسال با ممانعت از چراي دام ها در مناطق بي آب درياچه اروميه اين مشکل حل شده است.
پيرزني روستايي اهل 'ساراي' که به همراه همسرش در زمين کشاورزي خود در محدوده درياچه اروميه مشغول به کار بود، نام خود را 'بيگوم' و برگرفته از نامي هندي معرفي کرد و گفت: تماشاي درياچه در حين کار در زمين کشاورزي از دلخوشي هاي ما بود ولي امروزه با کاهش آب اين درياچه هر روز عصر و پس از بازگشت از زمين کشاورزي شوري گرد و خاک برخاسته از دل درياچه را بر لب هايمان احساس مي کنيم.
شهرام، مردي 43 ساله از اهالي روستاي 'سپورقان' خاطره هاي خود را اينگونه بازگو کرد: درياچه اروميه تا کنار جاده پيشروي مي کرد و پس از آنکه به شرايط عادي خود باز مي گشت؛ بسياري از خودروها در گل و لاي باقيمانده از اين پيشروي گير مي کردند و به همراه اهالي روستا براي کمک به اين خودروها مي رفتيم ولي اکنون همين منطقه به يکي از کانون هاي ريزگرد درياچه تبديل شده است و من در حال حاضر در پروژه تثبيت ريزگردها مشغول به کار هستم.
به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، ستاد احياي درياچه اروميه با دستور رييس جمهوري و به منظور تامين حق آبه درياچه در سال 1392 تشکيل شد؛ انتقال حوضه به حوضه، اختصاص حق آبه از سدهاي حوزه آبريزو نيز مديريت آب هاي زير زميني از مهم ترين فعاليت هاي اين ستاد براي احياي درياچه اروميه است.
منبع :