مطالعات علمي نقش درياچه اروميه در افزايش برخي بيماري‌ها را تبرئه کرد
گزارش//
1399/04/08
گروه گزارش:تعدادي مطالعات علمي انجام شده در دانشگاه‌هاي کشور، درياچه اروميه را از نظر نقش داشتن در افزايش بيماري‌هاي قلبي پرفشاري خون و افزايش سرطان و بيماري‌هاي قلبي عروقي تبرئه کرد.
گروه گزارش:تعدادي مطالعات علمي انجام شده در دانشگاه‌هاي کشور، درياچه اروميه را از نظر نقش داشتن در افزايش بيماري‌هاي قلبي پرفشاري خون و افزايش سرطان و بيماري‌هاي قلبي عروقي تبرئه کرد. اثرات زيست محيطي و تاثير خشک شدن درياچه اروميه طي دهه گذشته يکي از چالش برانگيزترين مسايلي بوده که اظهار نظرهاي مختلفي را در پي داشته و از افزايش شيوع سرطان تا پرفشاري خون همگي از بيماري‌هايي هستند که به خشک شدن درياچه نمک نسبت داده مي‌شد که طرح هاي تحقيقاتي اين موضوعات را بررسي کردند.
طرح تحقيقاتي اول تحت عنوان »تغييرات جغرافيايي ذرات معلق هوا در حوضه آبريز و تعيين ميزان همبستگي آن با موارد ارجاع براي بيماران« بوده و در طول 10 سال گذشته انجام شده است.
رئيس مرکز تحقيقات سلامت و محيط زيست دانشگاه علوم پزشکي تبريز در کنفرانس خبري در تشريح نتايج اين طرح با بيان اينکه بيماري‌هاي شايع در شهرهاي حوضه آبريز درياچه اروميه را نمي‌توان به خشکي درياچه نسبت داد، اظهار کرد: کاهش آب درياچه اروميه از سال 74 به مرور مطرح شد و با وجود نوسانات بارندگي‌ها در منطقه نمي‌توان عامل اصلي کاهش سطح تراز درياچه را به اين نوسانات نسبت داد همچنين اين نشان مي‌دهد که عوامل انساني نيز بسيار دخيل هستند.
رضا دهقان‌زاده با بيان اينکه آب درياچه در سال 93 و 94 به کم‌ترين مقدار خود رسيد و سپس ستاد احياي درياچه اروميه شروع به کار کرد و اين اتفاق منجر به بيرون آمدن بيش از 50 درصد سطح درياچه شد، افزود: منطقه آذربايجان گرم و خشک بوده و بر اساس اطلاعات مرکز خشکسالي کشور در سال 95 و 96 آذربايجان جزو مناطق خشک متوسط اعلام شده است.
وي گفت: بررسي‌ها نشان مي‌دهد که متوسط ذرات معلق ساليانه و 24 ساعته در شهر تبريز در بسياري از موارد بيش از استانداردهاي ايران و سازمان بهداشت جهاني است.
دهقان‌زاده با بيان اينکه در طول پنج الي 10 سال گذشته تمامي رواناب‌هاي سطحي و ذهاب‌هاي زمين‌هاي کشاورزي سر از درياچه اروميه درمي‌آورند، اظهار کرد: احتمال سرازير شدن فلزات سنگين، سموم و آفات کشاورزي از اين طريق به سوي شهر وجود دارد و وجود فلزات سنگين مي‌تواند باعث افزايش سرطان‌ها شود.وي، استفاده از AERONET يا فتومترهاي خورشيدي بر اساس خواص ميکرو فيزيکي و نوري ذرات را از راه‌هاي پايش ذرات معلق عنوان کرد و گفت: استفاده از سامانه‌هاي زميني سنجش و سنجش از طريق داده‌هاي ماهواره‌اي نيز از ديگر روش‌ها هستند.
وي با اشاره به تعداد ايستگاه‌ي سنجش ذرات معلق در شمال غرب، اظهار کرد: متاسفانه تعداد زيادي از ايستگاه‌ها در تبريز متمرکز شده است در شهرهاي اردبيل، بوکان، اروميه و ميانه نيز ايستگاه‌هايي در نظر گرفته شد. به ازاي جمعيت آذربايجان بايد 15 ايستگاه داشته باشيم.
رئيس مرکز تحقيقات سلامت و محيط زيست دانشگاه علوم پزشکي تبريز بيان کرد: مطالعات نشان داد که غلظت ذرات معلق در اکثر موارد زياد بوده است. نتايج اين پژوهش نشان داده است که ميانگين کشور و آذربايجان شرقي در مورد ميزان تولد با وزن کم‌تر از 2500 گرم در 100 نفر، چندان تفاوتي ندارد.
وي با بيان اينکه ميزان شيوع پرفشاري خون در کشور در مردان 252 و در زنان 297 در هر 1000 نفر است، افزود: روند تغييرات و پراکنش جغرافيايي شيوع پرفشاري خون و تغييرات ايجاد شده را نمي‌توان به درياچه اروميه نسبت داد.
ميزان پرفشاري خون در نزديک‌ترين و دورافتاده‌ترين مناطق به درياچه اروميه تفاوت چنداني نداشته است.اکبر غلام پور، معاون توسعه فناوري دانشگاه علوم پزشکي تبريز نيز در ادامه با ابزار نگراني از شيوه استحصال نمک از درياچه اروميه، اظهار کرد: رفت و آمد مکرر کاميون‌ها باعث خرد شدن لايه‌هاي سنگين رويي و حرکت ذرات پايين و انتقال آن به نقاط دورتر مي‌شود.طرح دوم: »ارزيابي اپيدميولوژيک تاثيرات بحران خشک شدن درياچه اروميه بر سلامت ساکنان«
اپيدميولوژيست و عضو هيات علمي و رئيس پژوهشکده مديريت سلامت و ارتقاي ايمني دانشگاه علوم پزشکي تبريز نيز با ارائه توضيحاتي در خصوص نتايج اين طرح، اظهار کرد: بررسي حدود 2700 نفر از 81 روستا و 19 شهر نشان داد که در مقايسه با گروه مواجهه‌اي که به درياچه نزديک‌تر بودند، شانس ابتلا به پرفشاري خون در مناطقي با مواجهه پايين 2.8 درصد بيشتر بود.
همايون صادقي بازرگاني افزود: در خصوص بيماري‌هاي قلبي ريوي نيز برخلاف انتظار اوليه برخي اختلالات ريوي مانند آسم در بزرگسالان در مناطق مواجهه بالا شديد نبود، ولي نياز به توجه داشت. وي با اشاره به ميزان شيوع بيماري‌هاي پوستي و مخاطي در گروه مواجه بالا اظهار کرد: در گروه مواجهه بالا با بيماري‌هاي پوستي و مخاطي مانند خشکي چشم مواجه شديم.وي به شناسايي اختلالات تيروئيدي در گروهي که مواجهه بيشتري داشتند، اشاره کرد و گفت: ميزان شيوع گواتر در اين گروه بالا بود. اختلال کيفيت خواب و افسردگي نيز در جمعيت سالمندان مورد توجه بود.
طرح سوم:" اثرات ضد التهابي ذرات گرد و غبار نشات گرفته از درياچه اروميه بر سيستم تنفسي"
حسام احمدي، عضو هيئت علمي دانشکده منابع طبيعي دانشگاه اروميه در خصوص اين طرح اظهار کرد: کنش ذرات گرد و غبار از روي فيلتر جهت تزريق به ريه موش، حيوانات آزمايشگاهي و نحوه مواجهه با ذرات گرد و غبار محاسبات لازم در خصوص تعيين دوز و مواجهه موش‌هاي آزمايشگاهي، مواجه و تزريق دوزهاي مختلف به ريه موش‌هاي آزمايشگاهي و نمونه گيري از خون بافت ريه و BAL تهيه لام و رنگ آميزي آن از مراحل بررسي زيستي نمونه‌هاي گرد و غبار بود.
وي افزود: در اين آزمايش از موش صحرايي نر بالغ با سن تقريباً 12 هفته‌اي از نژاد ويستار که داراي دامنه وزني 230-200 گرم بود، استفاده شد. درجه حرارت محيط حدود 22 درجه ميزان نور کافي و حدود 12 ساعت در روز به همراه غذا و آب کافي در اختيار آنها قرار گرفت.
وي در خاتمه با اشاره به نتيجه گيري‌هاي کليدي از اين پژوهش گفت: درياچه اروميه در حال حاضر فاقد رخداد گرد و غبار بوده و هنوز وارد فاز گرد و غبار نشده است.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايسنا، محمد حسين صومي، رئيس دانشگاه علوم پزشکي تبريز نيز در پايان اين مراسم خاطرنشان کرد : نتايج طرح‌هاي مربوط به تاثير خشکي درياچه اروميه و يا عدم تاثير آن بر سلامتي انسان‌ها قطعي نبوده و بايد مطالعات متعددي در زمان‌هاي مختلف انجام شود.
منبع :