ماجراي ورود اولين هواپيما به ايران و واهمه مردم از آن

گروه تاريخي: وقتي براي نخستين بار هواپيما وارد ايران شد، مردم به شدت از آن واهمه داشتند و آن را چيزي عجيب و غريب مي‌دانستند و حتي نام هواپيما را »کشکول عزرائيل« گذاشته بودند. اولين هواپيمايي که وارد ايران شد يک بلريو 11 بود که از طريق کشتي به بندر انزلي انتقال داده شد.

خلبان کوزمينسکي پس از سرهم کردن قطعات آن به سمت تهران پرواز و با زحمت فراوان در ميدان مشق فرود آمد، اما در حين فرود آسيب ديد که توسط تکنسين‌هاي ارتشي تعمير شد.
 ميدان مشق محل مناسبي براي پرواز مجدد نبود و خلبان روسي، هواپيما را زميني به محله قصرقجر منتقل و بعد از گرفتن پول از مردم پرواز‌هاي نمايشي انجام داد. احمدشاه قاجار با هيئتي از درباريان و خدمتگزاران لشکري و کشوري به محل فرود هواپيما رفته و با آن عکس يادگاري گرفت که در روزنامه »ايلوستراسيون« فرانسه هم منتشر شد. اين هواپيما بعد از چند روز به روسيه بازگشت.
 دوازده سال بعد از اين ماجرا و در سال 1304 ايران براي نخستين بار صاحب هواپيما شد و مسافربري ناوگان حمل و نقل ايران در سال 1304 توسط کمپاني يونکرس در ايران تاسيس گشت.
از زمان اختراع هواپيما توسط برادران رايت تا ورود اولين هواپيما به ايران حدودا 10 سال سپري شد. دي ماه 1292نخستين هواپيما در آسمان تهران ديده شد. دولت قاجاريه چند بار به دولت‌هاي غربي از جمله بريتانيا درخواست خريد هواپيما داده بود، ولي آن‌ها نپذيرفته بودند.
اما در دوران پهلوي اول و با آغاز نوسازي کشور، ايران توانست قرارداد‌هايي با شرکت‌هاي اروپايي منعقد کند. رضاخان ابتدا شش فروند هواپيما از فرانسه خريداري کرد که توسط امان الله جهانباني به ايران آورده شدند. سپس دو فروند از روسيه تزاري خريد و نهايتا با يک کمپاني آلماني قرارداد بست. کمپاني آلماني يونکرس نخستين شرکت هواپيمايي در ايران بود.
در 20 بهمن ماه 1304 شمسي با تصويب قانون حق انحصاري هوانوردي در ايران و اعطاي آن به شرکت يونکرس آلماني بنا شد که اين شرکت يک ماه پس از تصويب اين قانون پرواز‌هايي را، از و به شهر‌هاي مختلف ايران داير کند. پنج تا شش هواپيماي شرکت يونکرس در خطوط تهران به بندر پهلوي، تهران به بوشهر و تهران به قصر شيرين فعاليت مي‌کردند. فعاليت اين هواپيما‌ها عبارت بود از مسافربري و خدمات پستي. آشيانه هواپيما‌ها نيز دوشان تپه تهران بود و تعدادي از متخصصين آلماني مسئول بررسي‌هاي فني آن بودند.شرکت يونکراس يک سال پيش از انعقاد قرار داد به ايران آمد و اولين پرواز خود را به صورت آزمايشي در تهران انجام داد. علي اصغر حکمت که شاهد اين پرواز بود مشاهدات خود از اين نخستين پرواز خطوط هوايي در ايران را چنين شرح مي‌دهد: »اولين بار در اواخر سال 1303 کمپاني يونکرس اجازه گرفت که سرويس‌هاي منظمي در برنامه‌هاي هفتگي در خطوط بوشهر- اصفهان- تهران- کرمانشاه و بغداد دائر نمايد و مردم ايران باين وسيله جديد اندک آشنا شدند. نگارنده اين يادداشت خاطره‌اي که ازين پرواز دارم فراموش نميکنم- عصر روز 29 اسفند 1304 شب عيد نوروز براي نخستين بار در عمر خود با طياره يونکرس پرواز نموده از تهران به بندر پهلوي رفتم با مرحوم عبدااله بهرامي معاون وزارت معارف در اين مسافرت هم‌داستان شديم و از بيم منع و مخالفت کسان و آشنايان بطور محرمانه بدون اطلاع حرکت کرديم خط سير پرواز ما عبور از صحرا‌هاي قزوين و کوه‌هاي البرز و دشت سرسبز گيلان و سير و تفرج بر روي مرداب پهلوي بود که در دو ساعت انجام گرفت همه جا از مشاهده جمال زيباي طبيعت خاطر ما پر از بهجت و حيرت بود.
 هنگامي که طياره ما به نقطه آخر سير خود يعني چمن سرسبز شرق بندر غازيان ايستاد و ما فرود آمديم جماعت کثيري از اهالي محل باستقبال و تماشاگر آمده بودند ناگهان يکي از تماشائيان که مردي موقر با ظاهر آراسته بود بسوي من آمده با لهجه‌اي پر از تاسف و شفقت بمن عتاب کرد و گفت‌اي جوان چرا جان خود را بخطر انداخته‌اي و بر اين کشکول عزرائيل سوار شده‌اي مگر از عمر خود سير شدي! اين نمونه‌اي بود از افکار عمومي نسبت به هواپيمائي.«به گزارش عصر آذربايجان به نقل از رويداد24،مردم تا آن زمان هواپيما نديده بودند و آن را چيزي در رديف موجودات ماورايي مي‌دانستند. تا سال‌ها نيز اين ترس از پرنده ناشناخته در گوشه و کنار ايران باقي ماند و به تدريج در دهه بيست طياره نام گرفت.

منبع :