عصر آذربایجان

گزارش خبر

صفي‌الدين اورموي حقينده

صفي‌الدين اورموي حقينده

1396/03/01

بولگه لر سرويسي:يئددينجي يوزايلليگين گؤرکملي فضل و کمال شخصيت‌لريندن بيري ده شرق دونياسي‌نين تانينميش موسيقي‌چي‌لريندن اولان»صفي‌الدين اورموي«‌دير.

صفي‌الدين اورموي آذربايجانين و ايرانيميزين قديم مدنيت مرکزي ساييلان اورميه شهرينده 613جو قمري ايلده آنا‌دان اولموشدور. او ابتدايي تحصيليني اؤز وطنينده آلميش، موسيقي ساوادي‌نين اليفباسيني و عوددا چالماغي دا بورادا اؤيرنميشدير. سونرا‌دان صفي‌الدين اورموي عرب خلافتي‌نين پايتختينه، بوتون ياخين و اورتا شرقين علم و مدنيت مرکزي اولان افسانه‌وي بغداد شهرينه گله‌رک، دؤورونون ان ياخشي بيليم‌ يوردلاريندان ساييلان »مستنسريه«ده تحصيليني داوام ائتديرميشدير. او، بورادا فلسفه‌نين، منطق‌ين، طب‌ين، رياضيات‌ين، نجوم علمي‌و ديل‌لرين اساس‌لاري ايله تانيش اولموشدور.
موسيقي صنعتيني اؤيرنمکده داوام ائدن صفي‌الدين اورموي خطاط‌ليقدا دا بؤيوک اوغور قازانميشدير. اوّلجه او، موسيقي ساحه‌سينده دئييل، خطاط کيمي‌شهرت تاپميش و عباسي‌لر سولاله‌سي‌نين سون نماينده‌سي خليفه المعتصم سارايينا دعوت اولونموشدور. آز واختدا خليفه‌نين ياخين احاطه‌سينه داخل اولان صنعتکار بير مدت‌دن سونرا ساراي کيتابخاناسي‌نين باشچيسي و باش خطاطي سئچيلميشدير. صفي‌الدين اورموي هله سارايدا ايکن 649جو قمري ايلده »کتاب-الادوار«آدي ايله مشهور اولان موسيقي رساله‌سيني تاماملاميشدير. کتاب عرب ديلينده يازيلميش و 15 فصل‌دن عبارت ايدي. ماراقلي‌دير کي، بو اثرده قالديريلان موسيقي نظريه‌سي مسئله‌لري بو گون ده گونجل‌لييني ايتيرمه‌ميش‌دير.موغام‌لاردان بحث ائده‌ن دوققوزونجو فصل چاغداش اوخوجوسونو داها چوخ ماراقلانديرا بيلر. بورادا عموميتله 12 موغام دستگاهي‌نين آدي چکيلير. موسيقي‌نين نوت يازي‌سينا حصر ائديلن 15جي فصل موسيقيچي و موسيقي‌شوناس‌لارين سونراکي نسيل‌لري اوچون خصوصيله ماراقلي‌دير.
 صفي‌الدينين تکليف ائتدييي سيستئم اوزره، موسيقي حرفي-عددي اصول‌لا يازيليردي. عرب‌لره مخصوص »ابجد« سيستئمي‌نين حرف‌لري سس‌لرين شرطي يوکسک‌ليييني، رقم‌لر ايسه اونلارين اوزونلوغونو بيلديريردي. مثال اوچون، ياريم تون‌لاردان آز فاصله‌لرين اشاره‌سي کيمي، ت، ج، ب، و سايره حرف‌لردن استفاده اولونوردو. لادلارين آدي، مئلودي‌نين قورولوشو و ريتمي‌اؤزه‌ل اولا‌راق رقم‌لرله قئيده آلينيردي. ماراقلي‌دير کي، معاصر غرب نوت سيستئمي‌ياريم تون‌لاردان کيچيک فاصله‌لرين (اينتروال) يازييا آلينماسي اوچون ايمکان وئرميردي و ائله بونا گؤره ده موغام‌لارين، ائله‌جه ده شرق موسيقي‌سي‌نين بوتون سس اينجه‌ليک‌لريني چاتديرماقدا چتين‌ليک تؤره‌ديردي. بلکه ده ائله بونا گؤره شرقده 19جو عصرين سون‌لارينا قده‌ر اورموي سيستئميندن گئنيش استفاده اولونموشدور.آوروپانين ايلک مشهور موسيقي‌شوناسي ر.ائرلانژو و ج.فئرمئر بير-بيريندن خبرسيز اولا‌راق اورموي‌نين بير رباعي اوزرينده‌کي نوت يازيسيني معاصر نوت يازيسينا کؤچوره بيلميش‌لر. 700 ايلدن بري سوسان مئلودي يئني‌دن سسلنميشدير.
آيري مشهور موسيقي‌شوناسيميز عبدالقادر ماراغايي اؤزونون »مقاصدالالحان« اثرينده يازميشدير کي عبدالمؤمن صفي‌الدين اورموي بير چوخ گؤرکملي شخصيت‌لرين معلمي‌اولموشدور بونلارين سيراسيندا شمس‌الدين سهروردي، علي سيتان، حسين زامر، توتلوق بوغا، کيمي‌تانينميش موسيقي‌شوناس‌لارين آدلاري چکيلير صفي‌الدين ايکي يئني موسيقي آلتي ياراتميشدير »نزهه« و »مغني«.
صفي‌الدين عؤمرونون سون ايللريني يوخسوللوق ايچَري‌سينده کئچيرميش و 693جو قمري ايلده بغدادداکي بورجلولار حبسخاناسيندا وفات ائتميشدير. حاضيردا صفي‌الدين اورموي‌نين اثرلري‌نين ال‌يازما‌لاري لندن، ايستانبول، سن-پترزبورگ، نيويورک و دونيانين باشقا بؤيوک موزه‌لرينده ساخلانيلير. اونون کيتاب‌لاري سونراکي عصرلرين بير چوخ مشهور موسيقيچي‌لري‌نين دقتيني چکميشدير. اينگيليس عاليمي‌هئنري جورج فئرمئر صفي‌الدين اورموي حاقيندا دئميشدير کي: او، سيستئملي بير مکتبين اساسيني قويموشدور و اؤزوندن سونرا گلن بوتون عرب-فارس و تورک‌ديل‌لي معلم‌لر اونون داوامچي‌لاري ساييلا بيلر.خاطرلاتماليييق، اورموي‌نين اؤز شهرينده، حوزه ‌هنري‌نين سالونونون آديندان سونرا هئچ بير خيابان يا مکانين آدي بو مشهور موسيقيچي‌نين آدينا بزنمه‌ييبدير.

منبع :

نظرات کاربران

    بازگشت به ابتدا صفحه

ارسال نظر

اخبار مرتبط

صفي‌الدين اورموي حقينده

صفي‌الدين اورموي حقينده
خروج

بولگه لر سرويسي:يئددينجي يوزايلليگين گؤرکملي فضل و کمال شخصيت‌لريندن بيري ده شرق دونياسي‌نين تانينميش موسيقي‌چي‌لريندن اولان»صفي‌الدين اورموي«‌دير.

سایر اخبار این موضوع

پربازدیدترین خبرها

پرتفسیرترین خبرها