ايلين آخير چرشنبه لري
ايلين آخير چرشنبه لري
1400/12/22
بولگه لر سرويسي:طبيعتين ،حياتين اويانماسي نووروزدان باشلانار و آذربايجان خالقي بونو چوخ طنطنه لي و هميده بير آي قالميشدان قيد ائتميه باشلارير.
بولگه لر سرويسي:طبيعتين ،حياتين اويانماسي نووروزدان باشلانار و آذربايجان خالقي بونو چوخ طنطنه لي و هميده بير آي قالميشدان قيد ائتميه باشلارير.
بئيله کي هر هفته ني اوچونجو گونلري بير عنصرله قيد ائدرلر.
قديم خلق اينانجلارينا گوره ،دونيا و بوتون موجوداتين يارانيشي بلاواسطه دورد عنصرله سو،اود،هاوا،وتوپراق ايله علاقه دارميش(عناصر اربعه).
قيشين سونوندا بوتون جانلي عالمي و جانسيز طبيعت تدريجن قيش يوخوسوندان اويانماقي باشلار.بواويانيشلارا و ديريليغ و ديرچليش ده بو دورد عنصرون بير-بيرلريلن قوووشمالاريلان اورتايا چيخارميش.بواينانيشلارا داياناراق اسکي خالق ايلين سون دورد هفته سيني هره سين بيرطبيعت عنصرونه آدلانديراراق هربيرين چوخلي عنعنه و طنطنعه لن عزيزللر.ايلين سون آيي تورک خالقلاري آرسيندا بيرچوخ آديلان تانينير کي اونلاردان "جمله ،بوز چيلله،هفته ال دورد ، بوآدلاردان بيرنئچه سي دير.بودورد هفته لربئله سيرالانماقدادير :
1)سوچرشنبه سي
2)اود چرشنبه سي
3)يئل چرشنبه سي
4)توپراق چرشنبه سي
هفته گونلري ايچريسينده چرشنبه گونو سئچيلمه سي ده اوزونه گوره بير اوزل اونمي و يئري واردير.چرشبنه گونونه اينانج و اونون اوغورلو و اوغورسوزلوغو بير چوخ خلق ايچريسينده اولدوقي کيمي تورک و آذربابجان خالقي ايچريسينده ده گورونور آمما چرشنبه گونو تورکلر وآذربايجانلي لارگوره اوغورلو سايليب بوگون ياس و عزا توتولماز.
خاطيرلاتماق گرکلي دير کي اينديليکده آخير چرشنبه دن سوواي اوبيري چرشنبه لر دبلري اونودولوب و گونئي آذربايجاندا گرکلي شکيلده قيد اولونمور.هفته لرين سيرالانمالاري اوزلري بير اينانيشا باغلي دير،بئله کي دئيلير اونجه قاروياغيش ياغيب سولار تازالانار،اوندان سونرا ايسدي و گونش قارلاري اريتمگه باشلار،اوچونجو هفته يئل بابا اسسيب آغاجلاري تيترتيب اويانديرار،سونوندا توپراق قيش يوخوسوندان اويانار. بونلارين هربيرينده آيري-آيري مراسملر و دبلردوزنلنير.
ايلک هفته سو عنصرنه آداناراق "ازل چرشنبه"؛"گوزه ل چرشنبه"؛"سولار نووروزو"؛"گول چرشنبه"؛"چيلله قاچدي"؛"اوول چرشنبه""يالانچي چرشنبه" آدلاري ايلن ده بيلنير.اينانيشا گوره يئني ايلين گلمسيندن قاياق سو تازالانار،سو چرشنبه سينده گون چيخمادان قاباق خالق سو باشلارينا گئديب تازا سودان اللريني يوووب بير-بيرلرنين اوزلرينه سو سرپرلرسواوستوندن آتيليب ديرناقلارين توتوب سويا آتارلار؛.سواوستوندن آتيلاندا بوسوزلري دئيلر:آغيرليغيم- اوغورلوغوم سويا/آزاريم –بئزاريم سويا/آغيرليغيم –اوغورلوغوم/دوشسون سو اوستونه
***
سئل چارپار،سوچارپار/بيرگوناه ايشلتديم/گل اونو توت آپار/سئل چارپار،سوچارپار/گل آپار،گل آپار
سويو ياراسي اولانلارا آپاريب يارالارينا دا سرپديکلرينده بئله اينانج واردير کي يارالاري ساغالار؛عين اينانجا گوره تازالانان سو بيرچوخ خسته ليگه ده درمان اولار کي اونادا "تورکجه چاره لر" دئيلر.سو چرشنبه سينده جوان و گئنج قيزلارسو فالي توتوب تازاايلده بختيلرينه باخارلار.کند قيزلار بزک-دوزک ائيلييب بزکلي دولچا،گويوم،کوزه لريلن سوباشينا گئديب،آيدان آري-سودان دورو گوزل قيزلار تازا سودان دولدوروب چرشنبه آخشامي سفريه قويارميشلار.بوسويوقيزلار ائوين دورد بيربوجاقينا سرپيب بويوک –کوچوک بوسودان اوزلرينه چيله يللر.
سوچرشنبه سينده گون بويو شنليک و اويونلار آئديليب،اوگون شادليقلارلا گئچر،اويونلاردان بير چرشنيه ياهالتماجاسي دير کي بو گونه گوره دئيلير:»آي چرشنبه ،سن منيمله چرشنبه له شسن ده،من سنين له چرشنبه لشجيم،چرشنبه لشمسن ده«.سوچرشنبه سينه "يالانچي چرشبنه"ده دئيللر.اينانج بئله دير کي بوچرشنبه آدام هرنه ائشيديرسه يالان اولار!! آذربايجانلي لار ائولرينده ايل بويو بيرچوخ شئيي ائودن وئرمزلر اورنک اولاراق دوز،مايا،وبونلارا تاي بونلاري ائوين"ماياسي" آدلانديرالار.سوچرشنبه سي گونوده ائولردن الک،مايا،گول و بيتگي،دوز،اود هئچ کيمه وئريلمز.مجبور قالديغي زمان و بونلارين بيري سينه وئرمک مجبوريتينده قالان حالده وئريلن آدامدان بير مقدار پول آلارلارحتا ان ياخين ائو آدامي اولموش اولسا بئله.آذربايجان خالقي آراسيندا سويا باغلي"سويون نصيحتي"آدلي بير افسانه واردير کي سويون نقدر اونمليليغين و مقدسليغيني گورسه دير.
سوچرشنبه سيلن باغلي بوتون اينانيشلارا باخيلديقيندا بواينانيشلارين چوخ اسکي دوورانلارا قايتديغيني گورمک اولور.بوتون جانليلارا حيات وئرن و تورک ميتولوژيک افسانه لرينده ده قيد اولوندوگي کيمي هرشئي دن اونجه دونيانين سو اولدوغي بير حالده بودوشونجه لري قانيتلاماقدادير.سويون اونمليليقي سبب اولوبدور کي خالق فولکلوروندا سوايله باغلي چوخلي باياتي،ماهني،آتا-بابا سوزو و دئييم يارانسين.بيرنئچه باياتي سويا باغلي بونلاردي:
سوگه لر لوله-لوله/توکولر بيزيم گوله/الينده ايپک دستمال
بار گلير گوله –گوله
***
سوتک چالارام سن سيز/قاراباغلارام سن سيز/گئجه لر صبحه کيمي/درددن آغلارام سن سيز
***
سوگلر آخار هاراي!/توکولمز چارخا هاراي!/ايگيد غوربته دوشسه/چاغيرار آرخا هاراي!
***
يانان چئراق اوليديم/يولدان ايراق اوليديم/ياريم سويا گئدنده/سيرين بولاق اوليديم
***
سوگلر آخرخا نه وار/توکولر چارخا نه وار/من ياريمي سئوييرم/بيلميرم خلقه نه وار
منبع :