پاپاق آتدي عادتينين کؤکو

بولگه لر سرويسي: نوروز مراسيملري عادت-عنعنه‌لرينين چوخ چئشيدليگي، الوانليغي باخيميندان هميشه دقت مرکزينده اولوب.

محمدرضا اسماعيل زاده

 بولگه لر سرويسي: نوروز مراسيملري عادت-عنعنه‌لرينين چوخ چئشيدليگي، الوانليغي باخيميندان هميشه دقت مرکزينده اولوب.
 مين ايللرين سيناغيندان چيخميش و بو گونده اؤز مقدّس‌لييني قورويوب ساخلاميش نوروز بايرامي عادت-عنعنه‌لرينه تأسف کي، بوگونکو دؤورون منشوروندان ياناشيب، بعضاً بو عادتلردن بعضيلريني قبول ائتمک ايسته‌مه‌ينلرده اولور. بونلاردان بيري ده پاپاق آتدي مراسيمينه عاييددير.
 پاپاغين کيشينين ناموسو، قئيرتي رمزي اولدوغو هاميميزا بللي‌دير. ائله پاپاق آتدي مراسيمينين ايجراسينا اعتراضدا بوردان – بو عاملدن ايره‌لي گلير. پاپاق کيشينين ناموسو دئمکدير و اونو آياق آلتدا، ياخود دا هانسيسا قاپييا آتماق ميللي مسلکه، عقيده‌يه اويغون دئييل پرينسيپي ايله معاصر دوشونجدن چيخيش ائديب، مين ايللردن اوزو بري گلن بو قديم عادتي اينکار ائتمه‌يه چاليشيرلار.
بلا بوراسين‌دادير کي، حتي اؤزلريني فولکلور متخصصي حئساب ائد‌نلردن ده بئله بير فيکره دستک وئرنلره راست گلينير. طوطي قوشو کيمي رحمتليک شاعريميز محدحسين شهريارين بير بئيتيني ازبرله‌ييب، مثال چکيرلر کي، بس گؤرورسن، اورادا دا »شال شاللاماق« ايفاده‌سي ايشلديليب و پاپاق اوزينه شال، دسمال، توربا آتيلمالي‌دير. دوزدور، ائل آراسيندا بو واريانتلار دا مؤوجوددور.
 آنجاق پاپاق آتدي مراسيمينين کؤکونون لاپ قديملردن گلدييني اينکار ائتمک اولماز. آنلاشيلمازليغي دوغوران سببده محض قديمي دوشونجه قاتينا نفوذ ائده بيلمه‌مکله، همچينين اسکي چاغ مدنيتي حادثه‌سينه معاصر دون گئيينديرمکله باغلي‌دير.
 مقاييسه اوچون بير اساسي مثال چکک. ميللي تصووورده هر شئيين آدينين دده قورقود طرفيندن قويولدوغو معلوم‌دور. «دده قورقود» عابده‌سينه اوز توتدوقدا، اورادا ايگيدليک گؤستر‌نلره ده دده قورقودون آد وئرديي معلوم‌دور. کئچميش زامانلارداکي بو جور آدقويما عنعنه‌سيني بوگونکو آدقويما مسئله‌سيله عيني‌لشديرسک، نه درجه‌ده منطيق‌سيزليکله اوزلشه‌جه‌ييک سوالينا بير ميثال چکک.
بو گون قورخماز آدي داشييان هر هانسي بير کسين دؤيوشدن قورخوب، فراري‌ليک ائله‌مه‌سي آد و مضمون – ماهيتي آراسينداکي کسکين فرقي-ضديتي نئجه آيدين گؤسترير. ياخود حقيقت آدلي بيرينين يالانچي‌ليقدا آد چيخارماسي، صداقت، وفا آدلي کسلرين صداقتسيزليک، وفاسيزليق گؤسترمه‌لري آد و آدداشييان آراسيندا نه قدر اويغونسوزلوقلار اولدوغونو گؤسترير. بئله اولان حالدا يوزايللر کئچندن سونرا همين آدلارين صاحبلري طرفيندن ائديلن ناقص حرکتلر – آدلارينين مضمونونا ياراشمايان ايشلر گؤرمه‌سينه باخيب، يانليش ملاحيظه‌لر چيخارمالييق‌؟
 نئجه دئيرلر، بير ائل آراسي فيکيرده وورغولانير کي، واي اؤله‌نين حالينا، جانيني تاپشيردي، تورپاغا باسديريلاندان سونرا اولور مين ايلين اؤلوسونون تايي. بو، نه دئمکدير؟
 او دئمکدير کي، گله‌جک عصرلرده بو گون حياتدا ياشاميشلار، اولوب-کئچنلر ده دده قورقود دؤورونه نيسبي زامان معناسيندا قايناييب قاريشير. اوندا دا قورخماز، حقيقت، صداقت، وفا و باشقا بو کيمي آد داشييانلارين آدلارينا ياراماز عمللرينه راست گلديکده، سهو‌اً دئمه‌لييک کي، او واخت دده قورقود باباميز بو آداملارا دوز آد قويماييب؟!
بئله اولان حالدا بيزه آدقويما ايله باغلي مدني دؤورلري دروست لشديرمک مسئله‌سي – آدقويما عنعنه‌سي آراسينداکي فرقلي دؤورلري آراشديرماق واجيب اهميت کسب ائد‌ه‌جک‌دير… دئمه‌لي، نوروز عادت-عنعنه‌لرينين ماهيتيني دوزگون آنلاماق اوچون مساله‌يه آرخايک دوشونجه طرزيندن – ميفيک ماهيت گوزگوسوندن باخماغيميز گرکدير.
 تانينميش فولکلورشوناسيميز آغاوئردي خليل»تورک خالقلارينين ياز بايراملاري و نوروز« کيتابينين»نوروز عادتلرينده کؤهنلميش عادتلر«بؤلمه‌سينده »توربا آتماق« آدي آلتيندا فيکيرلريني بئله ايفاده ائدير: »نوروزا عاييد اولان بايرام عادتلريندن بيري ده موختليف شکيلده آدلانديريلان توربا آتماق‌دير. نوروزلا باغلي اورتا عصرلره عاييد يازيلي قايناقلاردا (او جمله‌دن عمر خييامين »نوروزنامه«سينده و ابوريحان بيرونينين»آثار الباقيه« اثرينده) بو عادتلرين زرتوشتلوک دؤنه‌ميندن مؤوجود اولدوغو و اونون خصوصي ايجراچيلار – زردوشت کاهينلري طرفيندن يئرينه يئتيريلديي حاقيندا معلومات وئريلير.
 سونراکي دؤورلرده »توربا آتماق« »قورشاق آتماق« و يا »شال ساللاماق«لا اوزلنميش‌دير. البته، بورادا معيشت مدنيتينده‌کي دييشيک‌ليکلر اؤز تأثيرلريني گؤسترميش‌دير. مثلاً: م.شهريارين شعرينده دئييلير: آي نه گؤزل قايدادي شال ساللاماق، بايرام‌ليغي بئل شالينا باغلاماق.
 ان يئني دؤورون»توربا آتماق« مدنيتينده »دسمال آتماق« و »پاپاق آتماق« کيمي يئني واسطه‌لردن ايستيفاده ائديلديي موشاهيده اولونماق‌دادير.
 بونلارين بعضيلري ايله باغلي خالق دئييملري ده ايشلنمکده‌دير: »پاپاق آتماق« ايلک اؤنجه آلداتماق معناسيني ايفاده ائدير. اما اونون فيزيکي معنادا ايشلنمه‌سي سئوينج حيسّيني گؤسترن بير پسيخولوژي وضعيتدير.
 سئوينجدن پاپاغيني گؤيه آتماق خالق دئييمي ميللي حيکايه لرده مؤوجوددور.دئمک،»پاپاق آتماغ«اين هم منفي، هم ده مثبت ارتباطي و ديني وظيفه‌لري واردير.
 »پاپاق آتماغ«اين تيپولوژي سوييه‌ده ده ايشلنديي و اورتا عصرلرده حؤکمدارلارا گؤستريلن خصوصي تزيم اوسولو کيمي ايستيفاده اولوندوغو دا معلوم‌دور. پاپاق قويولدوغو باشي نمادين ائدير. پاپاغين حؤکمدارين آياقلاري آلتينا آتيلماسي اونون قد‌م قويدوغو يئره باش قويولماسيني و يا باشقا دئييليشله، ايده‌آل بير صداقت و سئوگي ايفاده ائتمکده‌دير.
خالق عنعنه‌سينده »دسمال وئرمک« و يا دسمال آلماق آيريليق علامتي‌دير. »توربا تيکمک« ده معاصر ديني معناسينا گؤره مردم آزارليق، پيس‌ليک ائتمک و ... کيمي منفي آنلامي احاطه‌يه ماليک‌دير. اما »توربا تيکمه«يين کؤهنلميش مراسيملرين دونياسينا يولا سالماق‌دير.
 آتيلان توربا، شال، قورشاق، دسمال و پاپاق دا ايلک يارديليش دونياسينا اونو نماد ائتمک‌ده‌دير. بئله‌ليکله، نوروز اؤزونده کؤهنلميش عنعنه‌لر‌دن گلن بير سيرا عناصري موحافيظه ائتميش‌دير» .گؤروندويو کيمي، »آغاوئردي خليل« بورادا »پاپاق آتماق« ايفاده‌سي و اونون موختليف شکيللرده تظاهر ائد‌ن واريانتلاريني اوستاليقلا بير مجرايا سالاراق، اونلارا هم ديلچي‌ليک باخيميندان، هم ده عنعنوي معنا باخيميندان دَيرلي يوزوم وئرميش‌دير.
 لاکين بوراداکي »ان يئني دؤورون »توربا آتماق« مدنيتينده »دسمال آتماق« و »پاپاق آتماق« کيمي يئني واسطه‌لردن ايستيفاده ائديلديي موشاهيده اولونماق‌دادير» فيکريني نئجه باشا دوشک؟ بئله چيخير کي، »پاپاق آتماق« (ائله‌جه ده»دسمال آتما«) عادتي سون واختلار مئيدانا چيخميش‌دير.
 خئير، عکسينه، »پاپاق آتماق«عادتي داها اسکي دؤورله باغلي‌دير. اصلينده پاپاق ناموس، قئيرت رمزي‌دير دئيه معاصر دؤورده »پاپاق آتماق« عادتينه اعتراضلار موشاهيده اولونور. بئله اولان حالدا نئجه اولا بيلر کي، پاپاق آتماق »توربا آتماق« مدنيتينين ان يئني دؤورونه خاص اولا بيلر؟
 لاکين سونرا مؤلف چوخ ياخشي حال کيمي سانکي فيکيرلرينه علاوه لرله دوزليش وئرير و علمي باخيمدان چوخ دوغرو اولاراق بو عادتين – کؤهنلميش عنعنه لرين آنلامينين »ايليک ياراديليش دونياسينا يولا سالماق«لا باغلي اولدوغو ملاحيظه‌سيني يورودور.
بئله‌ليکله ده، »پاپاق آتماغ«ين معاصر دوشونجه‌ده‌کي منفي آنلامينا آيدينليق گتيرميش اولور. بلي، نئجه کي، »پاپاق الدي قاچ« اويونو بير اويون حادثه‌سي کيمي قبول ائديلميشدير، يا »پاپاق آتدي« اويناماق، يا هاراسا چاپاراق گئدن آتلينين باشينداکي پاپاغيني الينه آليب يئلله‌مکله هانسي‌سا بير خبردارليغي ائله‌مه‌سي، يا عادي حالدا پاپاغي اله آليب کيملري‌سه هايا-هارايا چاغيرماق عنعنه‌سي مومکون‌دور، يا اينکي استثنا حاللاردا داواني ياتيزديرماق نامينه قادينين باش اؤرپه‌ييني، لچه‌ييني آياقلار آلتينا آتماقلاري دوشونجه‌سي مؤوجوددور، ائله‌جه ده نوروز و يا ايلاخير چرشنبه بايراملاريندا قاپيلارا پاپاق آتيلماسي مسئله‌سي ده عنعنه شخصيتيني داشيماقلا مقبول‌دور. بيرمعنالي شکيلده دوشونولمه‌لي‌دير کي، بايرام مراسيملرينده آتيلان پاپاق دا قئيرت‌سيزليک رمزي کيمي يوخ، بايرام احوال-روحيه‌سينين سئوينج جوشقوسو کيمي طبيعي قبول ائديلمه‌لي‌دير.
 اونوتماق اولماز کي، نوروز باهار فصلينين گليشيني گوسترمکله طبيعتين اويانيشي، ديرچليشي، ديريلمه‌سي بايرامي‌دير. اينسان دا طبيعتين آيريلماز پارچاسي‌دير.
طبيعتله اينساني هارمونيک وحدتده گؤتورن بايرام عنعنه‌لرينده اسکي چاغ دوشونجه‌سيندن اير‌لي گلن سيلسيله شخصيتلي مقاملارا دقت يئتيرنده چوخ گيزلي گؤرونن مطلبلر اوزه چيخير. يازين گليشي عرفه‌سينده تورپاقدان جوجريب بوي گؤسترن بنؤوشه گولو طبيعي گؤرونوشجه بوينو بوکولو اولور – مجازي معنادا اولاراق حياتدان کوسگون، کيمدن‌سه اينجيک دوشموش، کوسولو اينسانا بنزيير.
بعضي بؤلگه‌لرده بايرام واختي کوسولولري باريشديرماق مقصديله آياقلاري آلتينا بنؤوشه گولو آتيرلار. اگر کوسولو اينسان ال آتيب يئردن بنؤوشه‌ني گؤتورسه، بو، باريشيق علامتي ساييلير. دئمک، بو عادتده اينسان و طبيعت (گول) آراسين‌دا بير طبيعي عينيت گؤرولموش‌دور.
 بوينوب وکوک بنؤوشه کوسولو اينسان اوبرازينا ايستعاره ائديلميش‌دير. ائله‌جه ده آغاوئردي خليلين يازديغي »پاپاق قويولدوغو باشي نمادين ائدير« ايفاده‌سينين ماهيتيني چؤزله‌سک، يئنه ده اينسانين طبيعتيله موازي گؤتورومه‌سي بو مقامد‌ا دقتي چکر. اينسانين پاپاغي اونون غرورو، من‌ليي، باشينين اوجاليغي، اؤزوندن باشدا-يوخاريدا دوران مقدس اشيادير. باش ايسه اينساني ديگر جانليلاردان فرقلنديرن باشليجا علامتلردن بيري‌دير، يعني اينسان باشي ايله – آغلي ايله، دوشونجه‌سي ايله اؤيونور، اينسانين معنوي دؤولتي-واري (باري-بري) اونون باشي ايله، باشينين قيمتي ايله اؤلچولور. بئله اولان حالدا اينسانين باشينين (دؤولتينين، بارينين) اؤرتويو پاپاق ساييلير. بس طبيعتين واريندا ايفاده اولونور؟
 معلوم‌دور کي، قيشدا طبيعت اَينيند‌ن اؤز ياشيل ليباسيني، کورکونو، گئييميني (ائله‌جه ده مئيوه‌سيني – باريني، بهره‌سيني) چيخارميش اولور، موقتي ده اولسا اوچ آيليق اؤلوم يوخوسونا (قيش يوخوسونا) گئتميش اولور.
 يازدا – نوروزدا ايسه طبيعت موقتي محروم اولدوغو ياشيل دونونو اينينه تاخماغا باشلايير. دئمه‌لي، بو عرفه‌ده – ايلاخير چرشنبه‌ده و نوروزدا مراسيمي فرمان کيمي ايجرا اولونان پاپاق آتدي عادتي ده اينسانين بير آنليقدا اولسا باشيندان پاپاغيني گؤتورمکله اؤزونو »چيلپاقلاش‌ديرماسي« – باش اؤرتويوندن محروم ائتمه‌سي عاملينه خيدمت ائتمه‌سي و بونونلا قيشدا ايين-باشيني سويونموش يارپاقلاريني-ياشيلليغيني تؤکموش طبيعتله بير سيرادا دايانماسي مقاميني ايشاره‌له‌يير. قاپييا آتيلميش پاپاغين ايسه ائو صاحبي طرفيندن سووقاتلا دولدورولوب صاحبينه قايتاريلماسي فاکتي ايسه پاپاق صاحبينين تزه‌دن ديري‌ليک تاپماسيني، اوستگل ده يئمک نعمتلري ايله بيرگه پاپاغي قبول ائتمه‌سي ايسه معنوي طرفي ايله ياناشي مادي نعمتلر بول‌لوغو ايله ده فيزيکي باخيمدان دا گوج-قوت توپلاياجاغي عامليني رمزلشديرير. نئجه کي، يازدا طبيعت ساده‌جه ياشيل دونونو اينينه تاخماقلا کيفايتلنمه‌ييب، آردينجا گول-چيچک آچيب، مئيوه (بار-بهره) وئره‌جک، ائله‌جه ده اينسان پاپاغينا معنوي باخيمدان ييه‌لنمکله پاپاغين ايچينده‌کيلرله ده مادي باخيمدان دا سعادته چاتاجاق. آخي اينسان معنوي وارليق اولدوغو کيمي، مادي ياشاييش محرّکلرينه ده مؤحتاج‌دير.
دئمه‌لي، اينسانين عنعنه حادثه‌سي ايچري‌سينده قاپييا پاپاق آتماسي ايله پاپاقدان مووقتي محروم اولماسي اونون يئنيدن ديرچه‌ليشه، يئني حيات تاپماسينا ايشاره‌دير. طبيعتين قيشدا سويونماسي اونون يازدا يئنيدن اؤز ياشيل ليباسيني اينينه گئيينمه‌سي کيمي، يئنيدن جانا گلمه‌سي کيمي!.. حيات اولماسا، اؤلوم ده اولماز.
عيني زامان‌دا بيري اؤلمه‌سه، يئرينه او بيري‌سي گلمز، بو معنادا اؤلوم ده اولومو واقيته اويغونلاشديرير، يعني اولوملا اؤلوم قوشا گئدن فرآيندلردير، بيريني او بيريندن تجريد ائتمک اولماديغي کيمي، حيات اؤلومو دوغورورسا، اؤلومون ده ايچيندن بير حيات جوجرير. بو حيات طبيعتده فيزيک‌سل اولاراق قيشدان سونرا ديريليب جانا گلن بيکتي و آغاجلار عالمينين سيماسين‌ا رئال تجسسومونو تاپديغي کيمي، حئيوانات عالمينده ده آيدين اولاراق قيش يوخوسونا گئتميش آيينين تيمساليندا اؤزونو گئرچکلشديرير.
 اينسان دونياسين‌دا – جمعيتده ايسه بو، فيزيکي باخيمدان مراسيملرده، اويونلاردا، تاماشالاردا (کوسانين ايکي جانلي اولماسينين، اؤلوب-ديريلمه‌سينين تيمساليندا، هابئله اوشاق اويونلارين‌ا راست گلينن اؤلوب-ديريلمه وظيفه‌سيني ايجرا ائتمکده، ائله‌جه ده پاپاق آتدي عادتينده موقتي پاپاقدان محروم اولوب، تزه‌دن پاپاغينين ايچي دولو شيرنياتلا قايتاريلماسيندا، پاپاغا ييه‌لنمکله معنوي ديري‌ليک تاپماسيندا و ...) ايفاده اولوندوغو کيمي، معنوي جهتدن ده اينسانين فيزيکي اؤلومون‌دن سونرا قازانديغي آخيرت دونياسيندا – ابدي ياشار معنوي دونيا قازانماسين‌دا گئرچکلشير.
 سوال اولونا بيلر کي، آخي اينسان جيسمن اؤلندن سونرا قاييديب فيزيکي باخيمدان تزه‌دن ديريلمير کي؟
 – جاواب وئريرم: بيتکيلر عالمي قيشدان سونرا تزه‌دن ديريليرسه، فيزيکي اولاراق تزه‌دن جانا گليرسه، بو طبيعت عالمينين ديريلمه‌سي دئمکديرسه، جمعيتين ده، اينسانلارين دا دونياسي – ياشام طرزي (ديگر جانليلاردان فرقلي اولاراق) ايکي فورمادا: مادي و معنوي فورمادا واقعي اولونور. يعني اونوتماياق کي، معنوي ياشام دئييلن آنلاييش آنجاق اينسانا خاص دير.
 دئمه‌لي، اينسانين اؤلومدن سونرا ايکينجي حيات قازانماسي (آخيرت عالمي) دا ديگر جانليلارا يوخ، محض اينسانا خاص‌دير. بو معنادا اينسانين رولا گيرمکله (ريتوال، اويون و تاماشالاردا) اؤلوب-ديريلمه‌سي بونو فيزيکي جهتدن ايفاده ائديرسه، جيسماني اولاراق دونيادان گئتمه‌سينده ايسه اونون قازانديغي ديريلمه قراري معنوي دونيادا ايفاده‌سيني تاپير.
 بو منطيق‌دن چيخيش ائتديکده، اولومون اؤلومو، اؤلومون ده اولومو دوغدوغو-تؤرتديي فيکري اؤز يئريني تام آلميش اولور. ائله نوروز (ائله‌جه ده ايل آخير چرشنبه‌سي) ريتواللارينين، اويون و تاماشالارينين اينسانا آشيلاديغي حيات سئورليک گوجونون ماياسيندا محض بو کيمي فلسفي ماهيتلي عامللر دايانير.
 گؤرکملي ميفولوق صيف الددين رضاسويون فيکيرلرينه دقتي يؤنلتمکله، مراسيملري جمعيتي نيضاما سالما واسطه‌سي اولدوغونون بير داها فرقينه وارا بيلريک: »ميف و ريتوال دونيا مدلينين فرقلي کدلارلا تجسسومودور. بونلارين هانسينين ايلکين اولماسي هله ده زامان-زامان داوام ائد‌ن موباحيثه‌لرين مؤوضوع سو اولسا دا، ميفين و عنعنه نين دونيا مدليني فرقلي کدلارلا طرح توکمه لري آيدين مسئله‌دير.
 ميفين عنعنه ايله موناسيبتي، بير نؤو، سؤز کدونون ژئست (تقليد) کدونا اولان نيسبتي شکلينده‌دير. اوبرازلي شکيلده بو، سئناريونون فيلمه موناسيبتي شکلينده‌دير.
 کائيناتين عمله گلمه سينده دونيا مد‌لي ميفده بديعي سؤز کدو ايله مضمونلاشديغي کيمي، ريتوالدا استاندارد لاشديريلميش حرکت – سؤز کدو ايله گئرچکلشير. کيهان تانيما چاغ توپلومو اؤز ساختارين مراسيملر واسطه‌سيله قورويور. بير بوتؤو سيستم اولان توپلومون بوتون سيستم داخيلي »ناسازليقلاري« عنعنه لر واسطه‌سيله حل اولونور.
 بو باخيمدان، قومي عنعنه واحيدين عملي لشمه مرحله سينده مئيدانا چيخان بوتون پيکربندي لرين حلي واسطه‌سي کيمي چيخيش ائدير . بو معنادا نوروز بايرامي مراسيملري اعتباريله بير ماهيتلي مراسيم دونيا اوبرازينين متحرک مد‌لي‌دير.
 نوروز بايرامي زامان اعتباريله گئجه-گوندوز برابر لييينين گؤستريجي‌سي اولماقلا مادي-فيزيکي دونيانين تارازليق حالي‌ديرسا، نوروزون بايرام کيمي کئچيريلمه‌سينين اينسانلارا آشيلاديغي روحي-معنوي تلقينده ائله جمييتي نيضاملي-اينتيظام‌لي دونيادا (صلح، باريش اساسيندا) ياشاماغا چاغيريشدان عبارتدير. س.روشييانو  آشاغيداکي فيکري ده ائله دئدييميزه علمي-نظري فيکير کيمي ايشيق توتور: » ياراديليشدان دونيايا گئدن يول، باشقا سؤزله، قوميت و ساختار هارمونيياسينين برپاسي يالنيز عنعنه دن کئچير« . نوروز مراسيملرين‌ده بيزه ايلک باخيش‌دان، عادي گؤزله غير طبيعي ليک تأثيري باغيشلايان عنعنه لر، اصلينده، »ياراديليشدان دونيايا کئچي‌ده« خيدمت ائدير.
 بئله کي، پاپاق آتدي مراسيمين‌ده پاپاغين يئره آتيلماسينا قئيري-عادي حال کيمي ياناشيب تعجّوب‌لنيريک، ايچيميزده پاپاغين يئره آتيلماسينا اعتراض حيسي‌ باش قالديرير. اما دوشونمه‌لييک کي، نوروز مراسيملرينده بو جور حاللار استثناليق تشکيل ائتمير، عکسينه، سيلسيله شکلينده اؤزونو گؤسترير. بئله کي، قاپي-قاپي دوشوب پاي ييغماق عادتي عادي گونلرده قبول ائديلندير؟
 باشقا واخت اولسا، بونا ديلنچي‌ليک آدي وئريب، يامانلاياريق، اؤزوموزو قيناياريق دا. ياخود دا عادي گونلرده کيمينسه حيطينه گيزلينجه گئديب قاپي پوسماق، کيمينسه ائوينين قاپيسيني کسديريب دينله‌مک کي، گؤروم نه دانيشاجاقلار نيتينه نه آد وئرريک؟
 »ايت کيمي فيلانکس قاپي پوسور« دئمريک‌؟ عؤمور-بويو همين آدام ائل تؤحمتيندن ياخا قورتارا بيلر؟ ياخود دا کي، قيزين اوغلان پالتاري، يا اوغلانين قيز دونونو اينينه گئيينيب کوسا گزديرمک آدي ايله قاپيلاري گزمه‌سيني تيپيک کند موحيطينده عادي گونلرده قبول ائتمک اولار؟
 اوغلان پالتاري گئيينميش قيزي، ياخود قيز پالتاري گئيينميش اوغلاني اوزون مدت، بلکه ده اؤمورلوک ائل قيناغيندان، ائل تؤحمتيندن قورتارماق اولار؟
بلي، بيزه عادي گونلرده غير طبيعي ليک تأثيري باغيشلايان بو جور حاللار ايلاخير چرشنبه و نوروز بايرامي عادت-عنعنه‌لري اوچون سيلسيله شخصييتلري داشييير. البته، بونلار ميفيک دونياميزين سيرلي-سئهرلي معجزه‌لري‌دير. س.روشييانو دئديي کيمي، »توپلومون بوتون سيستم داخيلي »ناسازليقلاري« عنعنه لر واسطه‌سيله بئله‌جه حل اولونور«. اونوتماياق کي، نوروز مؤحتشم خالق بايرامي‌دير، ائلليکله کئچيريلن شنليکدير.
خالقيميز ايسه نه اينکي ائلله کئچيريلن شن‌ليگي، حتي ائلله گلن وايي دا توي-بايرام ساييب؛ بئله اولان حالدا ائلله گلن-توپلومون بوتون عضولريني احاطه ائلين پاپاق آتدي مراسيمينين عيني گونده هامي طرفيندن خوش نيتله ايجرا اولونماسيني دا طبيعي قارشيلامالييق؛ ميفين و عنعنه نين شعورلو حادثه‌سي اولدوغونو نظره آلمالييق، ظاهري طرفيندن احتياط ائديب چاشقينلاشمامالييق. خالقين مين ايللر بويو تجروبه سيندن کئچيرديي عادت-عنعنه‌لر حيکمت آميز قدسييته اساس‌لانير!..

منبع :