گرمي در آميخته با محروميت، اميدوار به ايجاد اشتغال
گرمي در آميخته با محروميت، اميدوار به ايجاد اشتغال
1400/12/08
گروه اقتصادي:شهرستان گرمي مغان از سال 1355با جدايي از شهرستان مشگين‌شهر، مرکزيت شهرهاي بيله‌سوار،پارس‌آباد و اصلاندوز را داشت و در سال 1373 شهرستان بيله‌سوار و پارس‌آباد از آن جدا و گرمي مستقل شد، در همه اين سال‌ها گرمي هميشه از درد محروميت و مهاجرت رنج برده و مي‌برد.
يعقوب شاددل
گروه اقتصادي:شهرستان گرمي مغان از سال 1355با جدايي از شهرستان مشگين‌شهر، مرکزيت شهرهاي بيله‌سوار،پارس‌آباد و اصلاندوز را داشت و در سال 1373 شهرستان بيله‌سوار و پارس‌آباد از آن جدا و گرمي مستقل شد، در همه اين سال‌ها گرمي هميشه از درد محروميت و مهاجرت رنج برده و مي‌برد.
از همان زمان تا به امروز شهرستان گرمي به يکي از مناطق مهاجرفرست و محروم استان اردبيل بدل شده است، محروميت موجود در آن به گونه اي بود که مقام معظم رهبري در سفر سال 1379 به اين شهرستان اعلام کرد که هرکس مي خواهد محروميت را ببيند برود و گرمي را ببيند.بر اساس سرشماري 1390 جمعيت اين شهرستان 89 هزار نفر بود که در سال 95 اين آمار به 76 هزار و 901 نفر تقليل يافت و اکنون شايد از اين همين تعداد نيز کاسته شده است.
طبق اعلام کارشناسان در 10 سال گذشته جمعيت شهرستان گرمي 26 هزار نفر کاهش يافته که عمده دليل آن بيکاري و فقر اقتصادي عنوان شده است.اين شهرستان با کاهش جمعيت در حدود ساليانه يک درصد مواجه بوده است که عمده‌ترين دلايل آن مسائل اقتصادي، بيکاري، افزايش سطح تحصيلات و فقدان مشاغل متناسب با سطح تحصيلات مي‌باشد هر چند در سال‌هاي اخير احداث کارخانه هاي بزرگي مانند شير آلات قهرمان و آتوسا بر ميزان بيکاري اين شهرستان کاسته ولي کافي نبوده است.
شهرستان گرمي از شمال با شهرستان‌هاي بيله سوار و پارس‌آباد، از غرب با شهرستان کليبر (آذربايجان شرقي) از جنوب با شهرستان مشگين‌شهر و از شرق با جمهوري آذربايجان همسايه است. مساحت اين شهرستان معادل بيست درصد مساحت کل مغان و 6/9 درصد مساحت استان اردبيل است.
حميد يک شهروند گرمي گفت: از 25 سال پيش در خيابان‌هاي گرمي دستفروشي مي‌کنم، در طول اين مدت سه بار به تهران مهاجرت کرده و در آخر به دليل بيماري مجبور به اقامت در گرمي شدم .وي افزود: اينجا بيکاري بيداد مي‌کند هرچند به تازگي برخي از جوانان در کارخانه‌هاي تازه تاسيس شيرآلات مشغول به کار شدند ولي در مجموع بسياري از جوانان حتي انگيزه اي براي تحصيل ندارند.او اظهار کرد: براي اينکه گرمي از اين محروميت خارج شود چاره اي جز سرمايه گذاري بخش خصوصي، حمايت دولت از کشاورزان و دامداران، تسريع در راه‌اندازي سدهاي در دست احداث و راه‌اندازي منطقه آزاد تجاري در اين منطقه ندارند.
غلامرضا بابايي يکي از کشاورزان منطقه گرمي هم در اين باره گفت: کشاورزي در گرمي به حال خود رها شده است، اکثر زمين هاي ما ديمزار بوده و چندين سال است خشکسالي دسترنج ما را از بين برده و جوانان هم به خاطر نبود اشتغال وطن خود را ترک کرده و راهي غربت مي‌شوند.وي افزود: يکي از راه هاي نجات کشاورزان از خشکسالي، آبياري نوين و قطره اي است که ساليان سال چشم انتظار راه اندازي سدهاي خاکي و زير کشت رفتن زمين‌هاي ديم به آبي هستيم ولي هنوز اقدام مطلوبي در اين زمينه نشده است.بابايي ادامه داد: اگر تدابيري در جلوگيري از مهاجرت جوانان ما انديشيده نشود طولي نمي‌کشد بسياري از روستاهاي گرمي خالي از سکنه مي شود، انتظار ما از مسئولان اين است که ضمن ايجاد زير ساخت‌هاي لازم براي اشتغال و کارآفريني کشاورزي گرمي را مجهز به سيستم نوين آبياري کرده تا مردم از اين طريق امرار معاش کرده و راهي شهر هاي ديگر نشوند.
فقر اقتصادي؛ دليل اصلي مهاجرت
مهاجرت پديده‌اي پيچيده با تبعات گسترده روان‌شناختي، فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي- امنيتي است پديده اي که در اثر فقر اقتصادي سبب شکل گيري بسياري از ناهنجاري ها و آسيب هاي اجتماعي در حاشيه شهرها مي شود.
در اثر بيکاري و فقر اقتصادي بسياري از روستاييان با ترک زادگاه خود راهي شهرهاي بزرگ شده و حاشيه بزرگي را بدون امکانات بهداشتي ،آموزشي و خدماتي توام با انواع آسيب هاي اجتماعي در شهر ها ايجاد مي کنند که اين حاشيه ها بعد ها عنوان بافت ناکارآمد و سکونتگاه هاي غير رسمي به خود مي گيرد.
بنا به عقيده کارشناسان، بررسي‌ها نشان مي‌دهد که تمايل و تصميم‌گيري براي مهاجرت به سن و جنس و تحصيلات بستگي دارد و افراد 15 تا 30 ساله در جريان مهاجرت سهم عمده‌اي را دارند.جوانان به طور معمول به دليل دوري از فقر و بيکاري به مهاجرت روي مي‌آورند و در اين ميان شرايط و عوامل مساعد شهرهاي مهاجر پذير همچون امکانات بهداشتي استاندارد، آموزش مناسب، درآمد بيشتر و مسکن بهتر در شکل گيري اين امر تاثير مي گذارد.امير اختري کارشناس جامعه شناسي در اين باره گفت:مهاجرت افراد جوان از روستا باعث کاهش رشد جمعيت ،افزايش نسبت سالخوردگي و افزايش نسبت وابستگي در روستا مي‌شود و طبق بررسي هاي وزارت اقتصاد در روستاها و شهرهاي کوچک، نرخ رشد جمعيت پايين تر از نرخ طبيعي است.وي افزود:در تحقيقي تحت عنوان «سالخوردگي جمعيت شاغل در بخش کشاورزي ايران، دلايل و پيامدها» مهمترين عامل موثر بر سالخوردگي جمعيت شاغل در بخش کشاورزي را مهاجرت دانسته است. از آنجا که اکثر مهاجران را جوانان جوياي کار تشکيل مي‌دهند، در نتيجه نوعي عدم تعادل (از نظر ساختار سني) بين جمعيت شاغل در مناطق شهري (قطب مشاغل صنعتي و خدماتي) و مناطق روستايي (قطب مشاغل کشاورزي) پديد آمده است.
اين جامعه شناس معتقد است که اين عدم تعادل به صورت سالخورده تر شدن جمعيت کشاورز و جوان تر شدن جمعيت شاغل در بخش هاي صنعت و خدمات جلوه گر مي شود. کاهش مشاغل روستايي در واقع به دليل ايجاد تسلسلي منفي در روستا در نهايت منجر به مهاجرت خانوارهاي زيادي از روستا مي شود. علاوه بر اين، خود مهاجران نيز در محيط شهري با مسائل بي شماري مواجه مي شوند.اختري ادامه داد:مطالعه‌اي که در زمينه اثر مهاجرت بر مرگ و مير صورت گرفته بود، نشان داد که مسکن مهاجران روستا- شهر اغلب بهره‌اي از بهداشت و تسهيلات بهداشتي رسمي ندارد و شرايط چنين مساکني براي اميد به زندگي کودکان زيان آور است.وي گفت: ضعف توان اقتصادي مهاجران، باعث مي شود که در مجاورت صنايع سنگين ساکن شوند که اين امر آنها را در معرض بيماري هاي عفوني و تنفسي و آسيب هاي اجتماعي قرار مي دهد.اختري اظهار کرد:متاسفانه در سال‌هاي اخير روستاهاي گرمي اکثرا" خالي از سکنه شده و علاوه بر بيکاري و فقر اقتصادي ،کمبود آب، کشاورزي را در روستاها تحت تاثير قرار داده است براي همين وقتي درآمد فرد در روستا کمتر از يک کارگر ساختماني در شهر باشد او ترجيح مي دهد مهاجرت کند.
زنگ خطر مهاجرت جوانان از گرمي
شهرستان گرمي در رديف سي و يکم شهرستان محروم کشور به شمار مي‌رود به طوري‌که مردم اين منطقه از نبود اشتغال و کارآفريني به شدت رنج برده و به مهاجرت‌هاي بي‌رويه از اين شهرستان روي آوردند جمعيت اين شهرستان در يک دهه اخيراز 89 هزار نفر به 76 هزار و 901 نفر تقليل يافته که عمده دليل آن فقر اقتصادي و بيکاري مي باشد و همين موضوع سبب شده تا بسياري از روستاها و شهرهاي مرزنشين گرمي خالي از سکنه شود.ولي اسماعيلي نماينده گرمي و انگوت در مجلس شوراي اسلامي در اين باره گفت: محروميت در شهرستان گرمي و انگوت در حالي بيداد مي‌کند که مردم اين منطقه مرزي از دولتي که با تمام توان به آن رأي داده‌اند انتظار حمايت جدي دارند.وي اظهار کرد: ايجاد تحول در منطقه محروم و مرزي شهرستان گرمي يکي از اولويت‌هاي دولت و مسئولان استان باشد، چرا که مردم اين مناطق که اغلب ساکنان روستا و عشاير هستند، از دولتي که با رأي خودشان بر سر کار آمده انتظار حمايت جدي دارند که اين انتظار به حق است.
وي با تاکيد بر مهاجرت قشر جوان از شهرستان گرمي اين موضوع را مشکل جدي و بحراني سال‌هاي آينده گرمي دانست و افزود: در صورتي که به مردمان محروم شهرستان مرزي گرمي توجهي نشود در سال‌هاي آينده خيلي از روستا ها خاکي از سکنه مي شود چرا که بيشتر جوانان به خاطر بيکاري، تشديد وضعيت و مشکلات معيشتي و اقتصادي ، زندگي در شهرهاي بزرگ را به ابقاء در اين شهر ترجيح مي‌دهند.نماينده گرمي و انگوت در مجلس شوراي اسلامي حاشيه‌نشيني، آسيب‌هاي اجتماعي همچون اعتياد را از تبعات مهاجرت و مشکلات اقتصادي عنوان کرد و گفت: تمام زمينه و بسترهاي لازم براي ايجاد اشتغال گسترده در شهرستان گرمي مهياست اما همتي که بتواند از اين شرايط به نحو احسن و به نفع مردم منطقه استفاده کند، نداريم.
اسماعيلي گفت: چند باب کارخانه بزرگ در شهرستان گرمي آماده بهره‌برداري است و در صورت تلاش و حمايت مسئولان تا چند ماه آينده با ظرفيت بالاي اشتغال مي‌توان جوانان بيشتري را جذب کار در اين کارخانه ها کرد تا از مهاجرت بي رويه جلوگيري شود.نماينده مردم گرمي و انگوت در مجلس شوراي اسلامي ادامه داد: ايجاد منطقه آزاد تجاري در گرمي يکي از خواسته هاي اصلي جوانان گرمي است و در صورت راه اندازي آن مهاجرت معکوس در اين منطقه اتفاق مي افتد.
اسماعيلي اظهار کرد:منطقه آزاد تجاري و صنعتي يک فرصت بزرگ براي رونق مناطق محروم به حساب مي‌آيد و به اتفاق نظر مجمع نمايندگان در مجلس بايد منطقه آزاد در نقاط مرزي کشور راه‌اندازي شود و انتظار داريم دولت و مسئولان استاني در راستاي ايجاد اين منطقه تجاري در شهرستان گرمي اقدام کنند تا اميد به زندگي و مهاجرت معکوس در اين منطقه تحقق يابد.
راهکارهاي جلوگيري از مهاجرت
به اعتقاد کارشناسان، تنظيم استراتژي کلان توسعه روستايي و کارآفريني، بررسي علمي مناطق روستايي استان از نظر استعدادسنجي در زمينه توليد و اشتغال در زمينه کشاورزي ، صنعت و خدمات و توريسم ، شناسايي فرصت‌هاي کارآفريني در روستاها ،شناسايي مناطق روستايي پايدار از طريق مطالعه علمي بر حسب شاخص‌ها و مولفه‌هاي مختلف از نظر جمعيتي از جمله راهکارها براي درمان اين بيماري اجتماعي است.
توسعه زيرساخت‌ها و زيربناهاي اجتماعي و اقتصادي در مناطق روستايي پايدار، تهيه بانک اطلاعاتي کارآفريني و مشاغل روستايي ،ايجاد فرصت‌هاي کارآفريني و اشتغال‌زايي در روستا ، ايجاد منابع توليدي در روستا، کاهش شکاف درآمدي روستا نسبت به شهر، توسعه فناوري و دانش و علم در مناطق روستايي ، تهيه و تنظيم قوانين و مقررات مناسب و بهينه جهت حمايت‌هاي مالي ، فني و مشاوره‌اي از کارآفرينان روستايي ،اشتغال‌زايي، ايجاد درآمد پايدار، اصلاح شيوه‌هاي کشت و زرع بمنظور بهره‌وري بيشتر، ايجاد فضاي کسب و کار نوين، خوشه‌هاي صنعتي و ترويج کشت گياهان دارويي و گلخانه‌اي از جمله راهکارهاي ديگري است که با اجراي آنها مي‌توان ضمن جلوگيري از مهاجرت روستايي مهاجرت معکوس را رقم زد.
اشتغال و کارآفريني جلوي مهاجرت گرمي را مي گيرد
استاندار اردبيل در سفر اخير خود به شهرستان گرمي مشکلات و معضلات اين شهرستان را از نزديک بررسي و اعلام کرد يکي از راهکار هاي اصلي جلوگيري از مهاجرت بي رويه مردم اشتغال و کارآفريني است.
سيد حامد عاملي استاندار اردبيل گفت: گرمي محروم‌ترين نقطه استان اردبيل است و بر همين اساس مديران دستگاه هاي اجرايي براي حل معضلات اقتصادي و معيشتي اين منطقه بايد کمر همت ببندند.وي با تاکيد بر اينکه دغدغه اصلي ما بحث اقتصاد و معيشت مردم است، تصريح کرد: ما اگر مي‌خواهيم در حوزه‌هاي اقتصادي، عمران، فرهنگي و اجتماعي کاري کنيم بايد طوري باشد که منافع آن را مردم احساس کنند و نتايج مثبت آن در زندگي شهروندان ملموس باشد.
عاملي گفت: در جلسه اقتصاد مقاومتي شهرستان گرمي براي بخش‌هاي مختلف به ويژه حوزه کشاورزي صنعت، گردشگري تجارت و مرز تصميمات مناسبي اتخاذ شد که فرماندار گرمي بايد پيگير اين مصوبات باشد تا به نتيجه مثبت منجر شود.وي با تاکيد بر اينکه سرمايه گذاري ها در تمام بخش‌ها بايد هوشمندانه و در راستاي کاستن از مشکلات معيشتي مردم باشد، گفت: با همکاري و همراهي مسئولان دستگاه هاي اجرايي و نماينده مجلس ،در ايجاد کارآفريني و اشتغال جلوي مهاجرت بي رويه در گرمي گرفته شود.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا،استاندار اردبيل به راه اندازي بازارچه آزادلو و معبر مرزي اشاره کرد و افزود: بحث معبر مرزي در اقتصاد و تحول منطقه تأثير فراواني دارد که اميدواريم با موافقت طرف مقابل و با پيگيري نماينده گرمي در سطح شوراي عالي امنيت ملي شاهد راه اندازي اين بازارچه باشيم تا مردم از مواهب آن بهره مند شوند.عاملي لزوم اجراي طرح جامع گيلارلو براي احياي گردشگري شهرستان گرمي را يادآور شد و گفت: طرح جامع گيلارلو مي‌تواند محور گردشگري گرمي را متحول کرده و منجر به کارآفريني و مهاجرت معکوس گردد.شهرستان گرمي شامل 2 بخش، 7 دهستان و بيش از 300 روستا مي باشد.
منبع :