درد مشترک درياچه اروميه با "يوتا"هر دو قرباني کشاورزي و تغيير اقليم

گروه اجتماعي: تغييرات اقليمي در سراسر کره زمين و از طرفي رويکردهاي مديريتي ناکارآمد و بدون شناخت کافي از آثار انسان ساختي که توسط جوامع انساني محلي و فرامحلي رخ مي‌دهد، باعث شده تا درياچه اروميه و يوتا در وضعيت بغرنجي قرار بگيرند.

 گروه اجتماعي: تغييرات اقليمي در سراسر کره زمين و از طرفي رويکردهاي مديريتي ناکارآمد و بدون شناخت کافي از آثار انسان ساختي که توسط جوامع انساني محلي و فرامحلي رخ مي‌دهد، باعث شده تا درياچه اروميه و يوتا در وضعيت بغرنجي قرار بگيرند. "درياچه نمک يوتا" که در ميان آمريکاييان به درياچه نمک بزرگ (Great Salt Lake) مشهور است، در شمال ايالت يوتا واقع شده و بزرگترين درياچه نمک در نيم‌کره غربي کره زمين است.
اين درياچه که سي و هفتمين درياچه بزرگ جهان به شمار مي‌رود، در حال خشک شدن است و از سال 1847 در حدود نيمي از مساحت پهنه آبي خود را از دست داده و در سال 2022 ميلادي آب اين درياچه به کمترين حد خود در تاريخ رسيد بود.
عمده‌ترين دلايل خشکي درياچه يوتا تخصيص حق‌‌آبه آن به کشاورزي و خشکسالي شديد حاصل از تغييرات اقليمي است لذا شرايط اين درياچه شباهت زيادي به درياچه اروميه در کشور ما دارد.
در رابطه با شرايط اين درياچه دکتر مهدي اسماعيلي بيدهندي؛ عضو هيئت علمي دانشکده محيط زيست دانشگاه تهران اظهار کرد: در تمام کره زمين درياچه‌هاي مختلفي با اکوسيستم‌هاي متفاوت وجود دارند. به طور کلي وجود اين درياچه‌ها فارغ از تفاوت‌هايي که دارند، در درجه اول بر روي محيط زيست محلي و محدوده خود درياچه و در مرحله بعد بر محيط زيست کل کره زمين تأثير داشته و تبعات جهاني دارد.
وي با اشاره به شباهت‌هاي درياچه يوتا با درياچه اروميه گفت: درياچه اروميه در کشور ما نمونه‌اي است که شرايط مشابهي را به لحاظ شوري و نوع اکوسيستم به درياچه يوتا دارد. هر 2 درياچه يک ويژگي مشترکي دارند و اين ويژگي اين است که هر 2 در معرض خطر خشک شدن هستند. هر 2 درياچه در صورت خشک شدن به يک کانون آلايندگي و منشأ ريزگرد تبديل خواهند شد و علاوه بر اينکه حيات زيستمندان پيرامون خود را تحت تأثير قرار مي‌دهند، تبعات جبران‌ناپذير جهاني نيز به دنبال خواهند داشت.
استاد دانشگاه تهران بيان کرد: ممکن است تصميماتي که منجر به خشکي اين درياچه‌ها شده و تمهيداتي که دولت‌ها براي احيا آن‌ها در نظر دارند، متفاوت باشند اما موضوع واضح اين است که تغييرات اقليمي در سراسر کره زمين و از طرفي رويکردهاي مديريتي ناکارآمد و بدون شناخت کافي از آثار انسان ساختي که توسط جوامع انساني محلي و فرامحلي رخ مي‌دهد، باعث شده تا اين 2 درياچه در وضعيت بغرنجي قرار بگيرند.
وي با بيان اينکه به در رسانه‌هاي ما درخصوص درياچه اروميه نوعي واحدنگري ايجاد شده است، تصريح کرد: نگاه من اين است که ما فرآيند آگاهي‌رساني به جامعه و مطالبه‌گري در حاکميت را افراط‌گرايانه پيش مي‌بريم؛ اين موضوع به اين معني است که در رسانه‌هاي ما مسائل به شکلي نمود مي‌کند که در تمام دنيا درياچه‌ها شرايط عالي و تراز آب بالاتر از حد استاندارد دارد و تنها در کشور ماست که وضعيت درياچه‌ها به شدت وخيم است و اروميه تنها درياچه آب شور دنياست که درحال احتضار است!
اسماعيلي بيدهندي ادامه داد: اين نوع نگاه بيش از اينکه براي مديران کشور تلنگرآميز باشد و باعث شود تا کار اساسي براي احياي درياچه اروميه انجام دهند، بيشتر يک حس نااميدي و ناتواني را القا مي‌کند و براي اينکه اين حس نااميدي به جامعه ما القا نشود و واقع‌بيني جايگزين آن شود، ما بايد درباره وضعيت درياچه‌هاي ديگر در کره زمين هم اطلاع‌رساني خوب، بي‌طرفانه، بي‌تعصب و از هم مهم‌تر علمي داشته باشيم تا مردم بدانند که پمپاژ خبري درباره وضعيت محيط زيست در داخل کشور به شکل افراط‌گرايانه‌اي اتفاق ميفتد.
وي تأکيد کرد: نکته ديگر درخصوص اطلاع‌رساني درست اين است که زماني که در نقاط ديگر دنيا نيز معضل‌هايي مانند معضلات داخلي کشور ما وجود دارد، مطمئناً اقداماتي نيز براي حل اين معضلات درحال انجام است که ما مي‌توانيم با پرداختن به اين اقدامات، راهکارهاي ساير کشورها را پيگيري کنيم و در صورتي که اين راهکارها با نتيجه مناسب همراه شوند، مطالبه‌گري از حاکميت را به سمتي ببريم که اين اقدامات که با نتيجه مثبت همراه بوده در کشور ما نيز اجرا شود.
در همين رابطه ، علي شهباز؛ کارشناس زمين‌شناسي هم گفت: خشک شدن درياچه يوتا تبعات زيادي براي کشور آمريکا دارد؛ در سال 2012 برآورد شد که کل درآمد اقتصادي سالانه اين درياچه حدود 3.1 ميليارد دلار برآورد شده که حدود 85 درصد از ارزش اقتصادي آن مربوط به توليد نمک و مواد معدني از شورابه‌هاست که در صورت خشک شدن درياچه اين صنعت از بين مي‌رود.وي ادامه داد: تفريحاتي از جمله شکار پرندگان آبزي، پرنده‌نگري، شنا و قايق‌سواري نيز 10 درصد ديگر ارزش اقتصادي درياچه را شامل مي‌شود که بخش قابل توجهي از آن ناشي از هزينه‌هاي پرداختي از سوي شکارچيان اردک و غاز است. برداشت تخم ميگوي آب شور براي آبزي‌پروري نيز يک صنعت 57 ميليون دلاري است و حدود 4 درصد ارزش اقتصادي درياچه را به خود اختصاص مي‌دهد. خشک شدن يوتا به نابودي همه اين موارد منجر خواهد شد.
اين کارشناس تأکيد کرد: نابودي درياچه نمک يوتا مقدار زيادي از رسوبات حاوي آرسنيک، جيوه و ساير مواد خطرناک را در اين کشور منتقل مي‌کنند که مي‌تواند سلامت حداقل 2.5 ميليون نفر را تهديد کند. از اين نظر نيز خسارت زيادي به زيرساخت‌هاي سلامت آمريکا وارد مي‌شود. خشک شدن يوتا سيستم آب و هوايي را که باران و برف را از درياچه به کوه‌ها برمي‌گرداند، تحت تأثير قرار داده و پيست‌هاي اسکي مشهور يوتا را تعطيل مي‌کند.
شهباز با بيان اينکه حيات وحش منطقه نيز به دشت از خشکي اين منطقه متضرر خواهند شد، اظهار کرد: اين خشکي منجر به تلف شدن ميگوهاي آب شور اين درياچه که غذاي پرندگان مهاجر هستند مي‌شود و حدود 10 ميليون پرنده را که هرساله براي استراحت از سراسر قاره به درياچه يوتا مهاجرت مي‌کنند، به خطر مي‌اندازد.
وي درخصوص دلايل خشکي اين درياچه گفت: خشکسالي‌هاي اخير در جنوب و غرب آمريکا باعث نابودي بخش زيادي از محيط زيست اين کشور شده و درياچه يوتا نيز از اين خشکسالي‌ها آسيب شديدي ديده است همچنين عدم تخصيص حق‌‌آبه و اولويت دادن به کشاورزي در اين حوضه آبريز نيز باعث شده تا بزرگترين درياچه نمک آمريکا به اين روز بيفتد.
اين کارشناس محيط زيست تأکيد کرد: شرايط يوتا شباهت زيادي به درياچه اروميه ما دارد و براي نجات هر 2، فرصت کمي باقي مانده است. عليرغم همه سوء‌مديريت‌ها در حوضه درياچه اروميه بايد بپذيريم که اين شرايط تنها مختص به کشور ما نيست و در بسياري از کشورهاي جهان و حتي کشورهاي توسعه يافته خشکسالي و بي‌تدبيري منجر به چنين اتفاقاتي خواهد شد.
به گزارش عصر آذربايحان به نقل از تسنيم،شهباز گفت: تبعات خشکي درياچه يوتا از جمله نابودي حيات وحش، طوفان‌هاي نمکي، مهاجرت اقليمي و... در درياچه اروميه نيز اتفاق مي‌افتد لذا خوب است که پيگيري اخبار اين درياچه در کشور ما انجام شود و اگر اقدام مناسبي از سوي دولت آمريکا صورت گرفت که روند خشکي درياچه را متوقف کرد و يوتا احيا شد، ما هم از اين تصميمات استفاده کنيم.

منبع :