سيمورق افسانه‌سي

بولگه لر سرويسي: بير زامان‌لار دونيا قوش‌لارلا دولو ايدي. قوش‌لار دا بيز اينسان‌لار کيمي ايدي‌لر – قَم‌‌لري ده واردي، درد‌لري ده. سئوينج‌‌لري ده واردي. حتتا بايرام‌لاري، شادليق و توي مراسيم‌‌لري ده. آمما هئچ بيري اؤزونو خوشبخت حيس ائتميردي.

عليرضا ذيحق

بيرنجي بولوم

 بعضي‌‌لري‌نين ثروتي واردي، آمما چوخ شئي‌‌لري، مثلن، ساغلامليق‌لاري، اؤولاد‌لاري و ياخشي دوست‌لاري يوخدو و دئييردي‌لر کي، بدبختيک. بعضي‌‌لري‌نين ده ساغلامليغي، آرواد اوشاغي، مهربانچيليغي – هر بير شئيي واردي، آمما ثروت‌‌لري اولماديغيندان اونلار دا دئييردي‌لر کي، بدبختيک. قوش‌لار بير – بيري‌نين پاخيلليغيني چکير و اونلاردا اولمايان‌لاري و يا خود دا داها چوخ اولماسيني ايسته‌ديک‌‌لري شئيي الده ائتمک اوچون هر يئره اَل آتيردي‌لار. شَهَر اوغرو‌لار، طاماحکار‌لار و يالانچي‌لارلا دولموشدو.
هر کسين گؤزونده شيرين و گؤزل همين او دونيادا »هوماي« آدلي بير قوش واردي. هوماي قوشو چوخ فيکير ائده‌ردي. فيکير و دوشونجه‌‌لري‌نين چوخلوغو سببيندن او، اؤز عطار دوکانيندا درمان و ادويه ساتماق يئرينه، کيتاب يازماقلا مشغول ايدي کي، بلکه خوشبختليک‌ سيرريني او کيتابدا شرح ائده بيلسين. هوماي قوشو هوماي قوشو ائله هِي يازيردي و بيرگون اوره‌کدن، قلبي‌نين درينليک‌‌لريندن گلن بير آه چکدي. اونون آهي او قدر يوکسک سسلندي کي، دونيادا کي بوتون وارليق‌لار بو سسي ائشيتدي‌لر. قوش‌لارين يالنيز جوجه‌نين گؤزونده بؤيوک گؤرونن او کيچيک دونيا‌لاريندا کي هرکس هومايين باشينا توپلاندي. طوطو قوشو، ککليک، طووز قوشو، بولبول و حتتا دريا کناريندا مسکن سالميش دان قوشو بئله گلدي‌لر کي، گؤرسونلر ‌نه اولوب.
هامي‌نين قمگين، بدبخت‌ليک‌‌لري اوزوندن قَم – قوصصه ايچينده اولدوغون گؤره‌ن دان قوشو تعَججوبله ککلييه دئدي:
– سن‌نييه قَمگينسن‌؟ سن کي بيز‌لردن اَن خوشبختسن. بييابان‌لارداکي هر‌ييرتيجي جاناوار، مکرلي تولکو بير تيکه اَت خَطرينه سنين قصري‌نين گؤزه‌تچي‌‌لري‌دير. سن‌نييه ‌ناله چکيرسن‌؟ سن کي دونيادا بو قَدَر قيزيل معدنينه،‌لعل جواهيراتا صاحيبسن، ‌ندن قَمليسن‌؟
آلني‌نين قيريش‌لاري دوشموش ککليک دئدي:
– من ده هرکس کيمي‌يم، حاليم او قدر ده ياخشي دئييل. واريم – دؤولتيم قودرتيم وار، آمما اوره‌ييم ساکيت دئييل. دوغرودور، جاناوار‌لار، تولکو‌لر مني اؤز پادشاه‌لاري بيلير‌لر و منيم بير امريم‌له اؤز باجي- قارداش‌لاريني بئله رحم ائتمه‌دن پارچالاماغا حاضيردي‌لار.‌لاکين افسوس کي، منيم عؤمروم سونا ياخينلاشماقدا، دونيا ايسه گوند‌ن – گونه جاناوارلاشماقدادير.‌لعل – جواهيراتين، ميرواري‌نين قييمتي گئتديکجه يوکسه‌لير، من حئييف‌سي‌له‌نيرَم کي، اؤله‌جه‌يم و ساراي‌لاريم، معدن‌‌لريم، زرگرليک حوجره‌‌لريم اونون بونون الينه دوشه‌جک. اساسن ده، هئچ سئومه‌دي‌ييم جاناوار‌لارين و تولکو‌لرين الينه. چوخ ياخشي بيليرَم کي، اونلارين دوعا‌لاري دا، تعريف‌‌لري ده – هاميسي يالاندير. آمما بونلارلا بئله اونلارين تعريف و وصف‌لريني ائشيتمه‌يي، قوللوغومدا دورما‌لاريني، فرمان‌لاريمي ‌دينله‌مه‌‌لريني چوخ خوشلاييرام. بلي، قارداش، منيم ده بدبختلي‌ييم بودور.
دان قوشو طوطو قوشويا اوز توتوب دئدي:
– بس سن ‌نه دئييرسن‌؟ سن او قدر شيرين ‌ديلسن کي، اووچو‌لار سني توتسا‌لار بئله اوجاق اوسته کاباب ائتمير‌لر. قيزيلدان، گوموش‌دن اولان قفسده ساخلايير، سويونو، چؤره‌ييني وئرير‌لر و اورادا اولدوغون مودّتده اينسان قلب‌‌لري‌نين عزيزي اولورسان. بو خوشبختليک ائله ده آز بير شئي دئييل!
طوطو قوشو قويروغونو ترپَتدي و گؤز‌لري ياشارميش حالدا دئدي:
– منيم ده اوره‌ييم ‌سيخينتيدا‌دير، دونيا منيم اوچون او قَدَر ده خوش دئييل. معناسيني بئله بيلمه‌دي‌ييم سؤز‌لري تکرارلاييرام و بو ايش مني چوخ ‌ناراحات ائدير. منيم باشيمدا سانکي فيکيرلشمه‌يه قادير اولمايان بير بئيين واردير. منه بعضي شئي‌لر اؤيره‌دير‌لر، آمما من هئچ بونلارين ياخشي يا پيس اولدوغونو بئله بيلميرم. يالنيز اونو بيليرم کي، چوخ يورولموشام و بو درده بير چاره تاپمالييام.
شاه بوداغا قوناراق گؤزه‌ل آوازيني يوکسلتميش بولبول آشاغي اوچوب صؤحبته قاريشدي:
– گؤرورم دان قوشو منه ايشاره ائدير. اونون فيکرينجه، من هاميزدان خوشبختم، آمما بو ائله دئييل! اِه عاشيق اولانين ايشي خارابدير‌! بوتون وارليغيملا گول‌لره عاشيقَم و اونلارين صاحيب اولدوغو او رنگ و خوش عطير‌لري‌نين تأثيريندن داييما ماهني‌لار، ترانه‌لر قوشورام، آمما بو گؤزه‌ل ترانه‌‌لري اوخوماق اوچون اونلارا ياخينلاشديقدا، بو گول‌لر خوش موناسيبت يئرينه اؤز تيکان‌لاري ايله مني يارالايير‌لار. اوره‌ييم او قَدَر قانلا دولودور کي، هئچ سوروشما‌!
طوووز قوشو گونش شوعا‌لاري آلتيندا مين رنگه چالان قاناد‌لاريني ترپه‌ديب ايره‌لي گلدي و عصبي حالدا قيشقيردي:
– هامي‌نيز ائله آنجاق دانيشماغي، چَرَنچي‌ليک ائتمه‌يي باجاريسينيز. سونرا سوسوز‌لوياندا، آجاندا گئديرسينيز ائوينيزه، او بيري گون يئنه ده هر شئي تَکرارلانير. گلين‌ سيزين فيکير – خيالينيزي راحاتلاشديريم – من ده بدبختم. ‌ناز- قَمزم وار، اؤزوم‌دن راضييام، غورورلويام. منيم فيکريمجه، بو دونيادا مندن داها گؤزه‌ل، مندن داها خوش رنگلي و منيم قَدَر گؤزه‌ل ‌نيطقه صاحيب بيريسي تاپيلماز، آمما دونياني گزديکدن و آرتيق ياشا دولدوقدان سونرا آنلاييرام کي، بوتون عؤمروم بويو يانيلميشام. باياقدان بيزي سورغو – سوآلا چَکميسَن، دان قوشو؛ دئه گؤره‌ک سنين دردين ‌ندير‌؟
– منيم درديم سوسوز‌لوقدور، وَس‌سلام.
– سنين کي عؤمرون بوتون گؤلمه‌جه‌‌لرين، ‌دنيز و چاي‌لارين کناريندا کئچير. سو آغزيندا اوتوروب سوسوز قالماق مومکوندورمو‌؟
– منيم ده بدبختليييم ائله بودور. قورخورام کي، اگر اُکِآن سويوندان بير قورتوم ايچسم، سويو قورتارير. ‌نه چايدان سو ايچه بيليرم، ‌نه ده ‌دنيزدن. حتتا اَن سوسوز واختلاريمدا بئله سودان بير قطره دادا بيليرم. ياغيش ياغماسيني گؤزله‌ييرم، ‌لئسان‌لار آراسيندا دورغون و پيس قوخولو چالا آختاريشيندايام. هئچ من ‌دينمه‌ييم، ‌سيز اؤزونوز دئيين، من بختسيز، طالعسيز بير قوش دئييلم مي‌؟
دان قوشو اوزونو هامي‌نين عاقيل، مودريک و علم‌لي حساب ائتديک‌‌لري، آز دانيشان، ساکيت هود – هوده توتدو:
– خوش سنين حالينا، بير زامان‌لار حضرت سولئيمانين عزيز- دوردانه‌سي اولموسان، اونون مکتوب‌لاريني آپارميسان. سن چوخ ‌سير‌لردن آگاه‌سان‌! گؤي اوزونده پرواز ائدرکن آشاغيداکي هر دوزو، هر تپه‌ني، گيزلي و گؤرونمز اولان هر بير چايي، چشمه‌ني گؤرورسن. امينم کي، اوره‌يينده هئچ بير دردين يوخدور. حقيقت سن ده بختورسن‌!
– اِه، کاش کي منده چوخ‌لاري کيمي ‌نادان اولايديم و بو قَدَر فيکره، دوشونجه‌يه غرق اولمازديم. چوخ بيلديکجه و آنلاديقجا دردين ده چوخالير. مَثَلَن، بعضن گؤر‌نده کي، بير چوخلاري‌نين ياخشيليق ائتمک ده مقصدي آنجاق اينسان‌لاري آلداتماق و اونلاردان «به – به» ائشيتمک‌دير، او زامان اوره‌ييمدن برک آغري توتور.
ياخشي بيليرم کي، بو خوش قلبلي هوماي قوشو دا اؤز کؤلگه‌سيني بيري‌نين اوزه‌رينه سا‌لاراق، بير موددَت‌ليک ده اولسا او کسه شانس و خوشبخت‌ليک گتيريرسه ده، اؤزونون بير داغ بؤيوک‌لويونده دردي واردير. اونون حياتي داستاندير و بو داستاندا مينلرله ‌ديلسيز، سؤزسوز کدر، قَم گيزله‌نير. هئچ مومکوندور مو کي، قوصصه‌ن اولماسين و بئله آه چکه‌سن‌؟
قولاق‌لاري قوش‌لارين سسي ايله دولموش و بو هاي – کوي اوزوندن هئچ ‌نه ائشيده بيلمه‌ين هوماي قوشو اوچوب هوندور بير قايانين باشينا قوندو و هر کس‌دن ساکيتلشمه‌‌لريني خاهيش ائتدي. هومايي چوخ سئوه‌ن، اونو اؤز دونيا‌لاري‌نين آغ ساققالي حساب ائده‌ن قوش‌لار بيردن ساکيت‌لشيب، اونون سؤز‌لرينه قولاق کسيلدي‌لر:
– چاره‌سيز‌ليک‌دن، بدبخت‌ليک‌دن دانيشيب، ‌ناله – فرياد ائتمک يئني‌ليک دئييل. موهوم اولان اودور کي بير قرارا گله‌سينيز. اگر دوغرو سؤيله‌يير‌سينيز سه، اوره‌يي‌نيز قَمله دولودورسا و خوشبخت اولماق ايسته‌يير‌سينيز سه، گرگ متحد اولوب بيرگه يئددي و چوخ تهلوکلي شَهَردن کئچيب‌ سيمورقا يئتيشک.‌ لاکين اورايا چاتماق اوچون بيزيم اَن اساس موشکولوموز بير بَلَدچي‌نين – يول رهبري‌نين سئچيلمه‌سيدير. ائله بير رهبر سئچمه‌لي‌ييک کي، يولو تانيسين و بيزي ‌سيمورقون يانينا آپارسين. آمما موهوم بير شرط وار: گرک بيزيم اعتيماديميز اونو غورور‌لانديرماسين، ‌لووقاليغينا سبب اولماسين. ائله دوشونمه‌سين کي، بيز اونا سس وئر‌دي‌ييميز، اونو سئچدي‌ييميز اوچون بوتون قوش‌لاردان ياخشي و اوستوندور.سايي مين‌دن چوخ اولان قوش‌لار ‌سينه‌‌لريني قابارداراق هوماي قوشوندان خاهيش ائتدي‌لر کي، رهبر‌لري اولوب ‌اونلاري ‌سيمورقون حوضورونا آپارسين کي، خوشبختلي‌يين ‌سيرريني اوندان سوروشوب اؤيره‌نسين‌لر. آردي وار

منبع :