کشاورزان اردبيلي گرفتار در بازي بازار

گروه اقتصادي: بازار امسال نيز روي خوش به کشاورزان و باغداران اردبيلي نشان نداده؛ قصه تکراري ارزاني محصولات کشاورزي و هدر رفت زحمات، امسال نيز تکرار شده و خستگي يک‌سال کشت و زرع بي‌حاصل بر دوش آنها باقي مانده است.

گروه اقتصادي: بازار امسال نيز روي خوش به کشاورزان و باغداران اردبيلي نشان نداده؛ قصه تکراري ارزاني محصولات کشاورزي و هدر رفت زحمات، امسال نيز تکرار شده و خستگي يک‌سال کشت و زرع بي‌حاصل بر دوش آنها باقي مانده است.
همين چندي پيش گوجه‌کاران در پارس‌آباد به خاطر قيمت پايين، از برداشت محصول مزرعه‌هاي خود خودداري کردند و اکنون نيز سيب‌زميني کاران اردبيلي با وجود گذشت مدت زماني از فصل برداشت چندان رغبتي به برداشت محصول خود ندارند و منتظرند تا شايد گشايشي در بازار رخ داده و بيشتر از اين متحمل زيان و ضرر نشوند.
باغداران مشگين‌شهر نيز که موعد برداشت انگور و سيب باغ‌هايشان رسيده نيز دل خوشي از قيمت‌ها ندارند هر چند که  امسال نسبت به پارسال که هم از سرمازدگي و هم از نرخ پايين محصول آسيب ديدند از وضعيت مطلوب‌تري برخوردارند.در اين ميان وضعيت سيب‌زميني کاران اردبيلي که با  800 هزار تن يک پنجم سيب‌زميني کشور را توليد مي‌کنند بسيار وخيم بوده و نگراني از اين است که در صورت تداوم وضعيت موجود متحمل ضرر و زيان بيشمار شوند.
به گفته کشاورزان، در حالي که قيمت تمام شده توليد محصول سيب‌زميني براي کشاورزان حدود 17 هزار ريال است، اکنون محصول با قيمت بسيار پايين‌تر از  اين مبلغ از آنها خريداري مي‌شود و نگران کننده‌تر اينکه  امسال مشتري کمي براي خريد آن وجود دارد.فرهاد، يک سيب‌زميني کار ساکن روستاي جبه‌دار اردبيل گفت: پارسال بذر و نهاده‌هاي کشاورزي را با قيمت گران خريديم و اکنون محصول توليدي حتي کفاف هزينه خود ما را نيز نمي‌دهد.وي بيان کرد: بسياري از کشاورزان هنوز منتظرند تا شايد تغييري در بازار رخ دهد و اگر وضعيت به همين منوال پيش رود شايد آنها اقدام به برداشت محصول نکرده و زمين‌هاي خود را همراه با محصول شخم بزنند.
به گفته معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهاد کشاورزي استان اردبيل، امسال در 21 هزار و 400 هکتار از اراضي اين استان محصول سيب‌زميني کشت شده و پيش‌بيني مي‌شود که حدود 850 هزار تن محصول سيب‌زميني از مزارع استان استحصال شود.احمد شهريار، استان اردبيل را به عنوان يکي از قطب‌هاي مهم توليد محصول سيب زميني در ايران ذکر و بيان کرد: اراضي زراعي شهرستان‌هاي اردبيل، نمين و نير مهم‌ترين مناطق کشت محصول سيب‌زميني در استان اردبيل است.همه ساله کاشت محصول سيب‌زميني در استان اردبيل از نخستين روزهاي سال در فروردين ماه آغاز و برداشت محصول نيز پس از طي حدود 2 ماه از فصل تابستان شروع شده و در اوايل پاييز به اتمام مي‌رسد.
بر اساس برآوردها نياز استان اردبيل به سيب‌زميني حدود 200 هزار تن است و مازاد آن به استان‌هاي ديگر و نيز به کشورهاي جمهوري آذربايجان، روسيه و عراق صادر مي‌شود.در اين ميان باغداران مشگين‌شهري نيز دل‌خوشي از وضعيت بازار ندارند و معتقدند که محصول سيب و انگورشان توسط دلالان ارزان خريداري و در ديگر مناطق کشور به قيمت‌هاي بسيار بالا فروخته مي‌شود.حبيب ، يک باغدار مشگين‌شهري گفت: دلالان بهترين انگور را در مشگين‌شهر از ما حداکثر کيلويي50 هزار ريال خريداري کرده و همين محصول در ديگر استان‌ها هر کيلو تا 200 هزار ريال نيز به فروش مي‌رسد.وي اضافه کرد: افزايش هزينه‌هاي توليد و گراني نهاده‌هاي کشاورزي، دستمزد رو به افزايش کارگران هزينه‌ها را بشدت افزايش داده و مبلغ قابل توجهي دست باغداران را نمي‌گيرد.
در حال حاضر از 15 هزار هکتار باغ‌هاي ميوه شهرستان مشگين‌شهر بيش از 2 هزار هکتار را  تاکستان تشکيل مي‌دهد و در شرايط عادي همه ساله از آن بيش از 25 هزار تن انگور برداشت مي‌شود.يک باغدار توليدکننده سيب در مشگين‌شهر نيز از وضعيت بازار گلايه کرده و گفت: امسال سرمازدگي در باغ‌ها نداشتيم و توليد محصول افزايش يافته اما قيمت‌ها همچنان پايين است.رجب حميدي افزود: دلال بازي و مشکلات موجود در صادرات محصولات کشاورزي عمده دلايل پايين بودن قيمت محصولات کشاورزي و باغي از جمله سيب در منطقه است.
صادرات؛ کلاف درهم پيچيده و مشکل‌زاي فروش محصولات کشاورزي استان اردبيل
در سال‌هاي اخير صادرات محصول هميشه کمک حال و متعادل کننده وضعيت بازار محصولات صادراتي استان اردبيل بويژه سيب‌زميني بوده است،  پارسال صادرات مطلوب اين محصول به عراق و جمهوري آذربايجان موجب شد تا قيمت‌ها وضعيت مطلوبي داشته و کشاورزان را به کشت بيشتر محصول ترغيب کرد.فراواني کشت محصول در سال زراعي جاري و رکود صادرات موجب شده تا وضعيت،  امسال براي کشاورزان بسيار بغرنج‌تر شود و به اعتقاد کارشناسان اگر گشايشي در صادرات محصول و نيز  سياست‌هاي حمايتي مسوولان کشور صورت نگيرد سيب‌زميني کاران اردبيلي متحمل ضرر و زيان جدي خواهند شد.به گفته رييس سازمان جهاد کشاورزي استان اردبيل، صادرات به خارج از کشور و گشايش در تنظيم بازار تنها راه متعادل شدن قيمت محصول سيب‌زميني است.خليل نيکشاد مجموع نياز صنايع تبديلي، خوراکي و بذري استان را حدود 200 هزار تن اعلام کرد و گفت: بيش از 600 هزار تن محصول مازاد سيب‌زميني استان اردبيل بايد راهي بازارهاي داخلي و خارجي شود.
وي با اشاره به پاييزه بودن و ماندگاري بالاي سيب‌زميني توليد شده در استان اردبيل گفت: هنوز فرصت براي تنظيم بازار محصول و جلوگيري از زيان کشاورزان سيب زميني کار استان وجود دارد تا در نيمه دوم سال، با افزايش صادرات، قيمت محصول متعادل شود.نيکشاد، شيوع کرونا، تاثيرات تحريم و نيز الزام صادرکنندگان به بازگردان ارز صادراتي به رغم مسدود بودن مسيرهاي انتقال ارز را از جمله علل نابساماني بازار سيب‌زميني صادراتي استان اردبيل ذکر کرد و افزود: با اين وجود، همه مسوولان استان و وزارت جهاد کشاورزي با حساسيت بيشتر درصدد حل مشکلات سيب زميني‌کاران هستند.
فقر صنايع تبديلي، سردخانه و انبارهاي ذخيره، پاشنه آشيل بازار محصولات کشاورزي
در اين حال کارشناسان تاکيد مي‌کنند که نبود و کمبود صنايع تبديلي و زنجيره‌اي براي تبديل محصولات خام کشاورزي به فراورده‌هاي غذايي و نيز کمبود سردخانه و انبارهاي استاندارد براي ذخيره و نگهداري محصولات کشاورزي از عوامل ديگري است که  همه ساله  موجب بروز ناهنجاري در بازار محصولات کشاورزي استان اردبيل مي‌شود.با وجود توليد يک پنجم محصول سيب‌زميني کشور در اردبيل واحدهاي تبديلي در اين استان مهم محدود به يک کارخانه فرنچ فرايز سيب‌زميني است که گويا اين کارخانه نيز امسال بنا به دلايلي چندان و با ظرفيت مناسب فعال نمي‌باشد.در زمينه ديگر توليدات کشاورزي و باغي نيز  واحدهاي تبديلي در استان به اندازه کافي موجود نبوده و  توليدات کشاورزي به صورت خام و ارزان توسط دلالان به ديگر مناطق کشور حمل مي‌شود.رييس سازمان جهاد کشاورزي استان اردبيل با اشاره به کمبود ظرفيت انبارهاي فني در استان براي نگهداري مازاد محصول سيب‌زميني گفت: استان اردبيل تنها براي ذخيره‌سازي 80 هزار تن محصول کشاورزي، انبار فني در اختيار دارد که در آنها همه نوع محصول نگهداري مي‌شود.
الگوي کشت و هدايت کشاورزان، ضرورتي مغفول   
با اينکه در سال‌هاي اخير گام‌هاي خوبي در زمينه تغيير الگوي کشت محصولات کشاوزي در استان اردبيل برداشته شده و بتدريج محصولات گران‌قيمت و با آب‌بري پايين جايگزين ديگر محصولات مي‌شود اما به نظر مي‌رسد که هنوز به صورت جدي بويژه در زمينه محصولات مهمي چون سيب‌زميني و نيز محصولات باغي که عمده کشاورزان اردبيلي در توليد آنها مشغول‌اند اقدام مهم و تاثيرگذار صورت نگرفته است.با اينکه از سال‌هاي پيش به صورت مداوم سيب‌زميني‌ کاران و باغداران استان بواسطه افت قيمت‌ها دچار ضرر و زيان مي‌شوند اما در زمينه جايگزين کردن ديگر محصولات و يا کاهش کشت آنها در استان اقدام اساسي انجام نمي‌گيرد.
به گفته کارشناسان، در زمينه تغيير الگوي کشت و نيز ميزان کاشت محصولات چندان کار کارشناسي در استان صورت نگرفته و پيش‌بيني‌ها و مشاوره‌هاي لازم به کشاورزان براي رعايت نوع و ميزان کشت صورت نمي‌گيرد و يا اگر چنين اقدامي نيز صورت گرفته باشد تاثيرگذار و جدي نبوده است.آنها مي‌گويند، کارشناسان کشاورزي و بازرگاني استان مي‌بايست پيش‌بيني لازم از وضعيت احتمالي بازار محصولات داشته و به زارعان برنامه کشت و نيز نوع و ميزان آن را ارائه دهند.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا،کشاورزان و باغداران استان اردبيل چشم انتظار اقدامات عاجل در زمينه رفع مشکلات خود هستند تا سال ديگري را با ضرر و زيان سپري نکنند و مسوولان نيز در تکاپو براي اين  رسيدن به اين هدف در تقلايند.

منبع :