عصر آذربایجان

گزارش خبر

دده قورقود ائپوسو پست مدرنيست رومان دوشونجه‌سينده

دده قورقود ائپوسو پست مدرنيست رومان دوشونجه‌سينده

1402/05/29

بولگه لر سرويسي: عبدولله‌ني تاريخي آوانتورجا‌سينا تحريف ائتمکده، ختايي‌ني تحقير ائتمکده و سايره‌ده قيناميشلار. آنجاق مسئله‌نين بو جور قويولوشو مؤلفين اثرده رئاللاشديرديغي بديعي کونسئپسيياني، ساده دئسک، ايضاح ائده بيلمير.

يگانه اسماعيلووا

 کؤچورن: ائليار پولاد

بولگه لر سرويسي: عبدولله‌ني تاريخي آوانتورجا‌سينا تحريف ائتمکده، ختايي‌ني تحقير ائتمکده و سايره‌ده قيناميشلار. آنجاق مسئله‌نين بو جور قويولوشو مؤلفين اثرده رئاللاشديرديغي بديعي کونسئپسيياني، ساده دئسک، ايضاح ائده بيلمير.
مؤلف ايکي شاه اسماعيل اوبرازي ياراتميشدير. بونلاردان »بيرينجيسي«، حقيقي شاه اسماعيل جسماً بو دنيادا اولسا دا، روحاً گؤيلر دنياسيندادير. »ايکينجي« شاه اسماعيل، خيزر بو دنيا اوچون دوغولموشدور: جسمي ايله ده، روحو ايله ده يئرده‌دير. او، هئچ واخت فاني يئر دنياسيندان قوپا بيلمير و سوندا بو دنيايا باغلي‌ليغي‌نين قورباني اولور. »بيرينجي« شاه اسماعيل يئر اوزونده گوجله قالير: روحو اونو گؤيلره چکير. شاهي مردان اونو گؤيلره سسله‌يير. چالديراندا حقيقي شاه غيب اولماميشدان اول اونونلا خيزر آراسيندا ديالوق اولور. خيزر اونا يالوارير کي، گئتمه. او دئيير: «- کسمه سؤزومو. من بو بويدا مملکتي فلاکتدن ساخلايا بيلمه‌ديم. آما بو ايشي ائلمه‌لييم. گئديرم. بيليرسن، شاهيم، گؤيدن سس گلدي صاباح-صاباح قولاغيما. ائله بير آز اوّل او سسي دوباره ائشيتديم. »سنين نه ايشين وار اورالاردا، گده؟! -دئدي او سس. – سن کي اؤز ايشيني گؤروب قورتاريبسان. –شاهي ‌مردانين سسي ايدي. – گل بورا، -دئدي، سني آخي بوردا گؤزله‌ييرلر. هامي سني سئونلر بوردادي« .
مسئله‌نين بوتون ماهيتي غيبدن گلن سسله، شاهي مردانين چاغيريش-دعوتي ايله باغلي‌دير. شاهي مردان کونسئپتي، شيعه طريقتلي طريقتلرده حضرت علي کولتو ک.عبدولله‌نين ياراتديغي اوبرازي رئال مناسبتلر سوييه‌سيندن چيخاريب، تصوفي-عرفاني دوشونجه قاتينا قالديرير. يعني ک.عبدولله‌نين ياراتديغي»شاه اسماعيل« اوبرازلار کومپلئکسيني قيمتلنديرمه‌نين معياري تماميله فرقلي‌دير. تاريخي-رئاليست ياناشما بورادا اؤزونو هئچ دوغرولتمور. اونو گؤيه سسله‌ييرلر: ختايي يئرده‌کي ميسيياسيني باشا ووروب. او، جسميني ترک ائديب اؤلمز روحا چئوريلير. يئرده قالان ايسه جسمدير. او، خيزري اؤز يئرينده بير جسم، بدن کيمي قويوب گئدير.روماندا اساس سوژئت ايله ختايي سوژئتي‌نين آراسيندا حادثه علاقه‌سي يوخدور. لاکن بورادا ايکي زامان سينکرونلاشديريلميشدير. مؤلفين مداخله‌سي، گؤروندويو کيمي، صيرف علمي ياناشماني عکس ائتديرير. دوغرودان دا، روماندا اليازماني اوخويان مؤلف اوبرازي دوغرودان-دوغرويا بير عاليمدير. بو معنادا، مؤلفين مداخله‌سي، اصلينده، کفايت قدر مرکب دوزولوش عنصرلرينه مالک اولان کومپوزيسيياني ايضاح ائتمه‌يه خدمت ائدير. لاکن بو، مسئله‌نين گؤرونن طرفي‌دير. بيزجه، رومانداکي بو دؤردونجو افاده پلانيني ايکي آسپکتده ده ايضاح ائتمک مومکوندور:
بيرينجيسي، ک.عبدولله‌نين «دده قورقود» ياراديجيليغيندا اؤزو طرفيندن ياراديلان و انکشاف ائتديريلن عنعنه‌يه صادق قالماسي. اونون علمي اثرلري‌نين هم ده بديعي افاده پلاني وار. بو اوسلوب خصوصيله »بئيره‌يين طالعي« اثريندن باشلانير. بو اثر ايکي اوسلوبون، علمي و بديعي اوسلوبلارين غريبه شکيلده قوووشماسيندان عبارتدير. لاکن بورادا بديعي اوسلوب علمي اوسلوبا تابعدير. علمي و بديعي اوسلوبلارين بيرينجي‌نين خيرينه اولان بو نسبتي مؤلفين »گيزلي دده قورقود« (1991) و »سيرر ايچينده داستان و ياخود گيزلي دده قورقود – 2« (1992) کتابلاريندا دا دَييشمز قالميشدير. داها سونرا بديعي اوسلوب علمي اوسلوبو اؤزونه تابع ائدير: »ياريمچيق اليازما«دا مؤلف مداخله‌سي علمي اوسلوبو تمثيل ائدير. اونون عمومي متنده فيزيکي چکيسي نه قدر آز اولسا دا، محض ک.عبدولله استيليني علمي و بديعي اوسلوبلارين قوووشما عنعنه‌سيني تصديق ائتمه‌يه کفايت ائدير.ايکينجيسي، روماندامؤلف مداخله‌سيني تشکيل ائدن دؤردونجو افاده پلاني رومانداکي زامان سينکرونلاشديريلماسي کونسئپسيياسينا خدمت ائدير. روماندا ظاهراً ايکي سينکرون زامان وار: اوغوزلارين تحکيه زاماني و ختايي‌نين تحکيه زاماني. آما اصلينده، جوت-جوت اولماقلا دؤرد سينکرون زامان وار. قورقودون داخلي مونولوق پلاني ايله ک.عبدولله‌نين متنه مداخله پلاني هر ايکيسي پوئتيک ماهيتجه »مؤلف« زامانلاري‌دير. بئله‌ليکله، رومانين مکان-زامان قورومو دؤرد زامان قاتيندان تشکيل اولونور:
1. اوغوزلار حاقيندا تحکيه زاماني؛
2. ختايي حاقيندا تحکيه زاماني؛
3. قورقودون مؤلف تحکيه‌سي‌نين زاماني؛
4. ک.عبدولله‌نين مؤلف-عاليم تحکيه‌سي‌نين زاماني.
بو، چوخ غليظ رومان کومپوزيسيياسيدير و بو قورولوش سوژئتي سون درجه مرکب اشاره‌لر سيستمين، ياخود ادبياتشناس ت.سالام اوغلونون تعبيرينجه، »اصل ياراديجيليق« حادثه‌سيني افاده ائدن »اوريژينال استروکتورا« چئويرميشدير. او يازير: »سوژئت بديعي اثرين مهم اهميته مالک کومپوننتلريندن بيريدير. بديعي اثرين استروکتوروندا سوژئت مستثنا موقعيه مالکدير. اصل ياراديجيليق نمونه‌سينده بديعي مضمون اوريژينال استروکتور دوغورور. سوژئت و کومپوزيسييادا، فردي اوسلوب و ديلده تظاهور ائدن نوواتورلوق ائستئتيک قايه‌نين دريندن آچيلماسينا خدمت ائدير. بئله‌ليکله، ايلک باخيشدا آنجاق فورما کومپوننتي کيمي گؤرونن سوژئت (ائلجه ده ديگر کومپوزيسييا المنتلري، بديعي ديل و سايره) مضمونون بديعي افاده‌سينده اساس شرطلردن بيرينه چئوريلير« .ک.عبدولله‌نين روماندا رئاللاشديرديغي زامان کونسئپسيياسيني پوست‌مدرنيست رومان کونسئپسيياسي باخيميندان قيمتلنديرن ت.سالام اوغلو يازير کي، ک.عبدولله »ياريمچيق اليازما«دا زامان حاقيندا بؤيوک حقيقتي (يا بلکه ده، ان آجي حقيقتي) اوخوجويا تقديم ائتمک يولو توتور. بوتون رومان حقيقتين عذابلي دوغولوشوندان عبارتدير. ک.عبدولله بو پروسئسده واسطه‌چي رولوندادير، پروسئسين گئديشينه قطعيين مداخله ائتمير .
عيني مسئله‌يه تنقيدچي ا.جاهانگير بئله شرح وئرير: »پست مدرنيست يازيچي کيمي کامال عبدولله‌نين دوشونجه‌سينده زامانلار آراسينداکي فرق سيلينيب، بونا گؤره اونون روماني‌نين ديليني چيخماق شرطيله اثرده عنعنوي تاريخي اثرلر اوچون سجييوي اولان خصوصي کولوريت يوخدور« .بئله‌ليکله معاصر ادبي تنقيد ک.عبدولله‌نين »ياريمچيق اليازما«دا رئاللاشديرديغي بديعي گئرچکليي پست مدرنيست فاکتورا کيمي قبول ائدير. پوست‌مدرنيزم چاغداش آذربايجان ادبياتيندا اؤزونه آرتيق يئر توتموش ياراديجيليق اوسلوبودور. لاکن اونا بيرمعنالي مناسبت يوخدور. ماهيتجه هر جور عنعنه‌ني انکار ائدن، اونو داغيدان پست مدرنيزم بير سيرا گنج يازارلار و ادبيات‌شناسلار طرفيندن قبول اولونسا دا، باشدان-باشا عنعنوي ديرلرله ياشايان آذربايجان ادبي دوشونجه‌سي بوتؤولوکده پست مدرنيزمي قبول ائتمير.
»ياريمچيق اليازما« رومانينا معاصر ادبي تنقيدين چوخسايلي باخيشلاريندان گتيردييميز و پست مدرنيست ائستئتيکاني عکس ائتديرن بو ايکي فيکير نمونه‌سي اثرده رئاللاشديريلميش مؤلف کونسئپسيياسينين نه قدر مختلف شرحلر دوغوردوغونو (و هله بوندان سونرا دا دوغوراجاغيني) گؤسترير. همين باخيشلار گؤسترير کي، ک.عبدولله‌نين روماني پست مدرنيست ائستئتيکاني دا اؤز ايچينه آلماقلا داها مرکب فنومندير. بو خصوصدا ت.سالام اوغلونون فيکرينين حقيقتينه قوشولوروق: «ياريمچيق اليازما»نين هرطرفلي درکي‌نين زامانا احتياجي وار. آنارين ي. صمدوغلونون »قتل گونو« روماني حاقيندا دئديي بير فيکري اقتباس ائتسک، بئله ده دئمک اولار کي، »ياريمچيق اليازما« بير اوخونوشدا قاورانيلان اثر دئييل. خصوصاً رومانين ديلينده‌کي چوخ سسلي‌ليک (پوليفونييا)، بديعي نطقين ديالوژي کاراکتري »متن«لرين مختلف جور قاورانيلماسينا شرايط يارادير. رومانين ادراکي (درکي، قاورانيلماسي) زاماني پست مدرنيزمي ده، باختي‌نين پوليفونيک رومان نظرييه‌سيني ده، دنيا ادبياتي‌نين پست مدرنيست و پوليفونيک رومان تجربه‌سيني ده، يازيچي‌نين بو ائستئتيک کونسئپسييالاردان و ادبي تجربه‌لردن کفايت قدر يارارلانماق امکانيني دا، چاغداش زامانين يازيچي و اوخوجويا »ديکته«لريني ده نظره آلماق لازيم گلير« .بئله‌ليکله، »دده قورقود« موتيولري‌نين معاصر آذربايجان نثرينه تاثيرينه عمومي شکيلده نظر سالديقدا ماراقلي بير حقيقت اورتايا چيخير.
»کتابي-دده قورقود« ائپوسو بوتون زامانلاردا و بوتون مکانلاردا، بوتون مضمون و فورما ترانسفورماسييالاريندا اؤز حقيقتيني ساخلايير. بو حقيقت اونون ميللي دوشونجه‌ني اتنونرگتيک پوتنسيياسي ايله قيدالانديرما گوجونده افاده اولونور. بو گوج م.رضاقولوزاده و ه.موغانلي‌نين ايزله‌ديکلري »معنوي استقامتده«ده، آنارين ايزله‌ديي »ميللي اؤزونوتصديق استقامتينده« ده، همچنين ک.عبدولله‌نين ايزله‌ديي و هله‌ليک »پست مدرنيزم« کيمي سجييه‌لنديريلن »استقامتده« ده اؤز مضمونونو دَييشمير. آذربايجان نثري‌نين ايکي عصرده (اييرمي و اييرمي بير يوز ايللرده) باش وئرن بديعي ياراديجيليق تجربه‌سي ميللي وارليغيميزدا وار اولان »دده قورقود« روحونون ابديلييني و هميشه يارشارليغيني يالنيز تصديق ائدير.سون

منبع :

برچسب ها:

نظرات کاربران

    بازگشت به ابتدا صفحه

ارسال نظر

اخبار مرتبط

هزینه سرمایه ملی برای دریاچه ‌بیمارارومیه خیانت است

پدر علم کويرشناسي ادعا كرد
خروج

پدرعلم کویرشناسی با اشاره به اینکه در شرایط فعلی اقتصاد کشور صرف هزینه کلان برای انتقال آب به دریاچه ارومیه کار عقلانی نیست، گفت: این دریاچه بیمار است و به هیچ عنوان احیا نخواهد شد.

۹۰ درصد فسادهای مالی ناشی از رانت اطلاعاتی در دولت است

نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي:
خروج

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی گفت: ۹۰ درصد فسادهای مالی از رانت اطلاعاتی در دولت است و پایه فساد اخلاقی نیز فساد مالی است.

بهبود وضعيت اشتغال و کسب و کار در گرو اهتمام جدي مسئولان

عصر آذربایجان گزارش مي‌دهد
خروج

گروه گزارش:با توجه به وضعيت اسفبار اشتغال در آذربايجان غربي، وجود 40 هزار فارغ‌التحصيل بيکار در اين استان و بهبود وضعيت اشتغال و کسب و کار در گرو اهتمام جدي مسئولان است.

افزايش اجراي احکام قضايي در خلع يد مناطق جنگلي استان

عصر آذربایجان گزارش مي‌دهد
خروج

گروه گزارش:شش ماه نخست امسال شاهد افزايش 217 درصدي اجراي احکام قضايي در خلع يد مناطق جنگلي از لحاظ مساحت در استان بوده و با توجه به نقش و اهميت منابع طبيعي بايد بهره‌برداري اصولي از آن مورد توجه جدي قرار گيرد.

تيغ مشکلات مالي بيخ‌ گلوي ناشران کتاب

گزارش
خروج

گروه گزارش: گرفتن مجوز کتاب، چاپ و انتشار آن و در ‌‌نهايت توزيع و پخش کتاب از پروسه‌هاي دشواري است که همه ناشران چه کساني که سال‌ها در اين زمينه فعاليت دارند و چه کساني که تازه وارد حيطه نشر شده‌اند از دغدغه‌هاي اصلي فعالان اين بخش به شمار مي‌رود دغدغه‌هاي ناشران استان آذربايجان غربي گلايه‌هاي زيادي از آن دارند.

تندرستی

نذري وتهديد سلامت عزاداران
خروج

گروه تندرستي:در دهه اول ماه محرم بسياري از تكايا، مساجد و حسينيه‌ها غذاي نذري مي‌دهند. هرچه هم كه به تاسوعا و عاشوراي حسيني نزديك‌تر مي‌شويم، هيات‌هاي بيشتري به خيل عزاداران و نذري‌دهندگان مي‌پيوندند و از طرفي بر گيرندگان غذاي نذري هم افزوده مي‌شود.

پاسخ امام زمان (عج) به چند شبهه عاشورايي

پاسخ امام زمان (عج) به چند شبهه عاشورايي
خروج

گروه دين و انديشه:کافيست فقط چند لحظه به ماه محرم و روزهاي عزاداري بر امام حسين عليه السلام بيانديشي. اين فکر ناخودآگاه يک شيعه را به ياد امام زمان خويش مي اندازد که آن حضرت چه نگاهي به اين ماه دارد و انديشه و افکار او در اين باب چگونه است؟

مبالغه‌گويي مهم‌ترين آسيب در عزاداري‌ها است

امام جمعه مياندوآب:
خروج

گروه خبر:امام جمعه مياندوآب گفت: اغراق و مبالغه مهم‌ترين آسيب در آئين‌‌هاي عزاداري امام حسين (ع) است.

ايجاد امنيت اجتماعي پايدار نيازمند خرد جمعي

عصر آذربايجان گزارش مي‌دهد
خروج

گروه گزارش: امروزه امنيت اجتماعي به يکي از مهمترين مباحث در بحث امنيت تبديل شده است؛ ايجاد امنيت اجتماعي پايدار به ويژه در استان‌هاي مرزي، نيازمند همت جدي تمام متوليان بخش فرهنگي و اجتماعي است.

معماي حل نشده راه هاي زير زميني تبريز

گفتگو
خروج

گروه تاريخي:?راه هاي زير زميني و عجايب ناشناخته آن هميشه در فيلم هاي علمي تخيلي يکي از سکانس هاي مشهور و مورد علاقه کارگردانان و تماشاگران است و آنها را روي صندلي سينما يا مقابل صفحه جادويي تلويزيون ميخکوب مي کند.

استان زنجان ظرفيتي ناشناخته براي کشورهاي قفقاز

گزارش
خروج

گروه سياسي: استان زنجان در شمال‌غرب کشور مسافت قابل قبولي با کشورهاي قفقاز دارد، اما اين ظرفيت براي اقتصاد زنجان به خوبي به کارگيري نشده است.

درباره نشریه عصر آذربایجان

خروج

«عصر آذربایجان» نخستین نشریه منطقه ای استان های آذربایجان غربی ،آذربایجان شرقی،زنجان و اردبیل هست

سایر اخبار این موضوع

پربازدیدترین خبرها

پرتفسیرترین خبرها