تنها 4 درصد درياچه اروميه باقي مانده

گروه اجتماعي: با وجود بهره برداري از فاز اول بزرگترين طرح احياي درياچه اروميه اما اين درياچه همچنان در شرايط بحراني به سر مي برد و هم اکنون تنها 4درصد از سطح آب آن باقي مانده است.

سکينه اسمي

گروه  اجتماعي:  با وجود بهره برداري از فاز اول بزرگترين طرح احياي درياچه اروميه اما اين درياچه همچنان در شرايط بحراني به سر مي برد و هم اکنون تنها 4درصد از سطح آب آن باقي مانده است.
چندماهي است دستگاه‌هاي ذيربط در حوزه درياچه اروميه آماري از تراز فعلي و ميزان آب باقي مانده از دومين درياچه شور دنيا را به صورت رسمي اعلام نمي‌کنند اما بر اساس آخرين تصاوير ماهواره‌اي از درياچه نشان مي‌دهد، که در فاصله يک سال اخير از سطح 878 کيلومتر مربعي آب درياچه اروميه، حدود 80 درصد خشک شده و حالا فقط 170 کيلومتر مربع و معادل 4 درصد از سطح آب درياچه به جا مانده است.هر چند شرايط بحراني درياچه اروميه از دهه 70 آغاز شده و در اين مدت افت و خيزهاي زيادي در خصوص شرايط بحراني آن شاهد بوديم اما امسال با باقي ماندن تنها کمتر از 4 درصد آب آن اميدها براي احياي اين تالاب ارزشمند کم سو شده است.
توسعه بي رويه اراضي کشاورزي، خالي شدن سفره آب‌هاي زيرزميني در نتيجه حفر چاه‌هاي مجاز و غيرمجاز بي شمار در اين حوضه آبريز، کاهش بارش، سدسازي، احداث ميانگذر و دخالت‌هاي انساني از مهمترين عوامل خشک شدن درياچه اروميه است و تا امروز نيز اقدامات متعدد دولت‌ها با هزينه‌هاي ميلياردي نتوانسته شرايط را بهبود بخشد بايد منتظر ماند و ديد دولت سيزدهم با کمک طرح‌هاي سخت افزاري و نرم افزاري مي‌تواند درياچه اروميه را بهبود بخشد يا نه؟
هر چند دولت سيزدهم اقدامات متعددي براي تداوم روند احياي درياچه اروميه، از جمله تشکيل کارگروه نجات ملي درياچه اروميه را انجام داده و توانست مهم‌ترين طرح ستاد احيا يعني طرح انتقال »کاني‌سيب« به درياچه اروميه را به مرحله بهره‌برداري برساند اما وضعيت بحراني درياچه اروميه و بحران آن امروز در مقايسه با 60 سال اخير نشان مي‌دهد تا ساز و کارهاي اصولي، فني و علمي براي مديريت مصارف منابع آبي، به خصوص در بخش کشاورزي انجام نگيرد و تا مشارکت مردمي به صورت واقعي همراهي نکند، اميدي به احياي واقعي اين اکوسيستم نيست و مسير اشتباه احياي درياچه اروميه همچنان تداوم خواهد داشت.
کشت سيب و چغندر قند در اطراف درياچه اروميه
در ستاد احياي درياچه اروميه و در کارگروه نجات ملي درياچه صحبت از تغيير الگوي کشت و مديريت منابع آبي در بخش کشاورزي مي‌شود اما هنوز ميليون‌ها تن چغندرقند و سيب در اين منطقه کشت مي‌شود و هر سال نيز بر وسعت آن‌ها افزوده مي‌شود. صحبت از حذف اراضي کشاورزي محصولات پرآب مي‌شود اما هر سال بر وسعت اراضي کشاورزي به خصوص در حوضه آبريز درياچه اروميه افزوده مي‌شود. سال‌ها است گفته مي‌شود که کشاورزي در آذربايجان غربي سنتي است و بايد از تجهيزات و مکانيزاسيون در جهت کشاورزي مدرن بهره برد اما تمام اين موارد در حد حرف باقي مانده است.
کارشناسان معتقدند درياچه اروميه همچنان در وضعيت بحراني به سر مي‌برد و به رغم اجراي طرح انتقال آب سد کاني سيب براي تسهيل در اقدامات حياتي براي درياچه اروميه به اقدامات متعدد زيادي از جمله مديريت آب در بخش کشاورزي نيازمنديم.
در صورت بارش‌هاي مناسب آب از سد چپرآباد به سمت درياچه اروميه مي‌رسد
معاون هماهنگي امور عمراني استاندار آذربايجان غربي در خصوص آخرين اقدامات کارگروه نجات ملي درياچه اروميه گفت: در جريان سفر رييس جمهور و هيأت دولت به استان مصوبات براي اتمام طرح‌هاي نيمه تمام سخت افزاري بود که در اين راستا پروژه عظيم انتقال آب از کاني سيب به عنوان بزرگترين و مهمترين طرح احياي درياچه اروميه به نتيجه رسيده و افتتاح شد.
ياسر رهبر دين با بيان اينکه با اتمام فاز اول اين طرح اواخر سال گذشته 300 ميليون مترمکعب آب به درياچه اروميه سرازير شد، اظهار کرد: در ادامه طرح‌هاي نيمه تمام سخت افزاري نيز طرح تصفيه خانه اروميه به طول 11 کيلومتر نيز بعد از 9 سال نيمه تعطيلي اوايل سال جاري به اتمام رسيده و مورد بهره برداري قرار گرفت.
وي سدچپرآباد و انتقال آب از طرق اين سد را از ديگر طرح‌هاي سخت افزاري احياي درياچه اروميه عنوان کرد و گفت: سد چپرآباد اشنويه در جنوب آذربايجان غربي قرار داشته و در تأمين بخشي از نياز زيست محيطي درياچه اروميه اثرگذار است.
معاون هماهنگي امور عمراني استاندار آذربايجان غربي با اشاره به اينکه سالانه 27 ميليون مترمکعب از آب‌هاي روان رودخانه کاني‌رش و حدود 50 ميليون مترمکعب از آب سد سيلوه به مخزن سد چپر آباد هدايت مي‌شود، افزود: اين سد داراي مخزن آبي به حجم 38 ميليون و حجم تنظيمي 71 ميليون مترمکعب است، تأمين بخشي از نياز زيست‌محيطي درياچه اروميه مهم‌ترين هدف از اجراي سد چپر آباد است که آب رها شده از سد در مسير رودخانه کاني‌رش به گدارچاي و نهايتاً به درياچه اروميه مي‌پيوندد.
رهبر دين با بيان اينکه 100 ميليارد تومان از مصوبات سفر رييس جمهور به استان براي اتمام سدچپرآباد تأمين شد، گفت: در حال حاضر اين سد به اتمام رسيده و آماده بهره برداري است، در صورت بارش‌هاي مناسب تا اواخر سال جاري آماده انتقال آب از اين سد به سمت درياچه اروميه هستيم.
تسريع در روند اجراي فاز دوم انتقال آب از کاني سيب به درياچه اروميه
رهبردين با اشاره به تسريع در روند اجراي فاز دوم انتقال آب از کاني سيب به درياچه اروميه به عنوان بزرگترين طرح احياي درياچه اروميه، عنوان کرد: اين طرح نيز شامل 4.5 کيلومتر کانال انحرافي بادين آباد است که در صورت اتمام و بهره برداري 180 ميليون متر مکعب آب از آن به درياچه اروميه مي‌رسد.
معاون هماهنگي امور عمراني استاندار آذربايجان غربي با بيان اينکه با تلاش‌هاي استاندار آذربايجان غربي به عنوان دبيرکارگروه ملي نجات درياچه اروميه اين طرح تأمين اعتبار شده و عمليات خاکي به اتمام رسيده و هم اکنون عمليات اجراي بتني کانال در حال انجام است.
رهبردين با اشاره به اينکه پيش بيني مي‌شود بر اساس تعهدات وزارت نيرو تا بهمن ماه يا اواخر سال جاري شاهد بهره برداري اين طرح باشيم، افزود: در ادامه طرح‌هاي سخت افزاري احياي درياچه اروميه تسريع در روند فاز دوم تصفيه خانه تبريز است که 70ميليارد تومان براي آن تخصيص يافته است.
بحث نرم افزاري احياي درياچه اروميه از اولويت‌هاي دولت سيزدهم است
وي با بيان اينکه در کنار توجه به اتمام طرح‌هاي نيمه تمام سخت افزاري احياي درياچه اروميه اولويت و تمرکز ديگر دولت بحث نرم افزاري که شامل تغيير الگوي کشت به سمت گونه‌هاي کم آب بر با توجه به معيشت کشاورزان منطقه، کاهش مصرف آب با ترويج رعايت الگوي مصرف و… است.
معاون هماهنگي امور عمراني استاندار آذربايجان غربي خاطرنشان کرد: بسياري از اراضي آبي به طور مشخص کشت‌هاي پر آب بر بايد با تغيير الگوي کشت منجر به صرفه جويي آب از بخش کشاورزي به ورودي بيشتر به درياچه تبديل شود.رهبردين جلوگيري از تغييرات کاربري اراضي کشاورزي از ديمي به آبي، زراعي به باغي و…، تغيير الگوي کشت از محصولات پرآب بر به کم آب بر، جلوگيري از توسعه بي رويه اراضي کشاورزي حوضه آبريز درياچه اروميه را از مهمترين طرح‌هاي نرم افزاري احياي درياچه اروميه عنوان کرد.
يکي ديگر از اقدامات براي احياي درياچه اروميه و جلوگيري از تأثيرات منفي ناشي از بحران خشک شدن درياچه اروميه در نتيجه بادهاي نمکي اجراي بادشکن‌هاي غيرزنده به شمار مي‌رود.
بر اساس اعلام مسؤولان استان 4 کانون مهم ريزگردهاي نمکي در درياچه اروميه شناسايي شده که با اجراي طرح بادشکن غيرزنده تلاش شده بخشي از طوفان‌هاي نمکي کنترل شود.
4 هزار هکتار بادشکن زنده در حاشيه درياچه اروميه اجرا شده است
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان غربي در خصوص اقدامات اين اداره کل در زمينه احياي درياچه اروميه گفت: يکي از عواقب خشک شدن درياچه اروميه بحث طوفان‌هاي نمکي و ريزگردها بود که براي مديريت اين موضوع تاکنون در 4 هزار هکتار از حاشيه درياچه اروميه طرح بادشکن غيرزنده اجرايي شده است.
سيد نبي قائمي با بيان اينکه هم اکنون مطالعات اجراي طرح بادشکن در حاشيه درياچه اروميه در وسعت 25 هزار هکتار در دست اجراست، گفت: اعتبار مورد نياز براي اجراي اين طرح 69 ميليارد برآورد مي‌شود که صورت تخصيص اعتبار اين طرح در سال مالي جاري به اتمام مي‌رسد.
وي با بيان اينکه از سال 94 تاکنون اقدامات زيادي براي احياي درياچه اروميه توسط اين اداره کل در حال انجام است، اظهار کرد: بذرپاشي، بوته کاري و نهال کاري با هدف تثبت کانون‌هاي ريزگردها و طوفان‌هاي نمکي در وسعت دو هزار و 600 هکتار و اجراي بادشکن غيرزنده از مهمترين اين اقدامات به شمار مي‌رود.
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان غربي با اشاره به شناسايي 4 کانون بحراني ريزگردهاي نمکي در درياچه اروميه افزود: اين 4 کانون در شهرهاي اروميه، سلماس و مياندوآب شناسايي شده‌اند که دو کانون در اروميه منطقه جبل کندي از بحراني‌ترين اين مناطق هستند که با اقدامات بوته کاري، نهال کاري، قروق و نيز بادشکن غيرزنده تلاش داريم اين مناطق را مديريت کنيم.درياچه اروميه با پنج هزار کيلومتر مربع وسعت، گنجايش 35 ميليارد متر مکعب آب دارد که از رودخانه‌هاي استان‌هاي کردستان، آذربايجان غربي و آذربايجان شرقي و چشمه‌هاي جوشان کف دريا تأمين مي‌شود.
در سال‌هاي اخير بر اثر کاهش نزولات آسماني، بهره برداري بي رويه از آب‌هاي سطحي و زيرزميني، ساخت سدهاي مخزني، افزايش دماي هوا و تبخير بيش از حد با بحران کم آبي رو به رو و هر سال اين روند تشديد شده است.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر،اکنون بايد منتظر ماند و ديد که در پايان سال جاري فاز 2 طرح انتقال آب از کاني سيب به درياچه اروميه محقق مي‌شود؟ آيا دولت سيزدهم با اتمام طرح‌هاي سخت افزاري و تمرکز بر طرح‌هاي نرم افزاري مي‌تواند درياچه اروميه را از بحران خشک شدن کامل نجات دهد؟

منبع :