مردان نمکي زنجان پرده از هويت تاريخي زنجان بر مي‌دارند

گروه تاريخي: مردان نمکي زنجان پرده از هويت تاريخي زنجان بر مي‌دارند، پوشينه هاي طرح دار رنگي، چاقوي بسته شده به کمر مرد نمکي، پا پوش‌ها و موهاي بلند اين موميايي‌ها بيانگر تمدن کهن اين سرزمين است.

گروه تاريخي: مردان نمکي زنجان پرده از هويت تاريخي زنجان بر مي‌دارند، پوشينه هاي طرح دار رنگي، چاقوي بسته شده به کمر مرد نمکي، پا پوش‌ها و موهاي بلند اين موميايي‌ها بيانگر تمدن کهن اين سرزمين است.
 زماني که نيم تنه نخستين مرد نمکي در معدن چهره آباد کشف شد کمتر کسي فکر مي‌کرد که تعداد اين مردان نمکي به عدد شش برسد و در دل خود رازهاي نهفته از گذشته غني و ارزشمند فلات ايران در بخش‌هاي مختلف همانند صنعت نساجي داشته باشند، صنعتي که در پارچه‌هاي يافت شده هم مي‌توان ديد.مردان نمکي، مردان مرموزي هستند که رازهاي سربه‌مهر زيادي براي گفتن دارند، رازهايي که پرده از اسرار اعماق تاريخ منطقه خمسه يا زنجان کنوني بر مي‌دارد.مرداني که امروزه صاحب موزه شده‌اند از جنس مردان نمکي هستند که قرن‌ها با نمک جسمشان عجين شده و به مردان نمکي مشهور شده‌اند. مرداني که روايتگر ناگفته‌هاي اسرار آميز و کهن از تاريخ ايران باستان هستند.
کاوش‌هاي باستان‌شناسي انجام يافته تاکنون، حاکي از آن است که در دوره هخامنشي استخراج نمک با حفر تونل‌ها و تالارهاي بسيار بزرگ، بدون استفاده از ستون‌هاي چوبي پشتيبان انجام مي‌گرفته و از کلنگ، چکش و احتمالاً قلم‌هاي فلزي براي کندن صخره‌هاي نمک، خرد کردن آن‌ها و انتقال نمک‌هاي خرد شده به داخل کيسه‌هاي چرمي و احتمالاً کيسه‌هاي پارچه‌اي استفاده مي‌شد.از طناب‌هاي بافته شده از الياف گياهي و جانوري نيز در بالا کشيدن کيسه‌هاي نمک از چاه‌ها و تونل‌هاي عمودي استفاده مي‌کردند.
 براي روشن کردن تونل‌هاي تاريک و عميق نيز از سوزاندن روغن در پيه‌سوزهاي سفالي بهره مي‌گرفتند.عمارت ذوالفقاري بنايي تاريخي با معماري بومي، در دو طبقه با ديوارهاي بلند و سقف‌هاي لمبه کاري شده با وجود مردان نمکي که بي نظيرترين موميايي‌ها در دنيا هستند ارزشي مضاعف يافته است.رد نمکي شماره يک متعلق به دوره ساساني است که در موزه ملي ايران نگهداري مي‌شود و مردان نمکي دو، سه و چهار را متعلق به عصر هخامنشيان و داراي قدمت دو هزار و 500 ساله است.پس از آنکه نيم پيکره مرد نمکي شماره يک در سال 1372 در معدن نمک چهر آباد به حال خود رها شد تلاش چنداني براي تعطيل کردن استخراج مکانيکي و لغو بهره‌برداري از معدن صورت نگرفت تا در پاييز 1383 معدن کاران حين کار با بولدوزر مجدداً با بقاياي اسکلت انساني مواجه شدند که به دليل کار با بولدوزر تا حد زيادي متلاشي‌شده بود.
ازجمله اشيايي که همراه مرد نمکي 2 يافت شد تکه سبد و ميخ‌هاي چوبي، طناب‌هاي گياهي و منسوجات است ازجمله اشيايي که همراه اين مرد نمکي يافت شد مي‌توان به تکه سبد و ميخ‌هاي چوبي، طناب‌هاي گياهي و منسوجات اشاره کرد با جستجوي معدن کاران در ميان خاک‌هاي آشفته، علاوه بر جمع‌آوري قسمت‌هايي از بقاياي انساني تکه‌تکه شده، اشيايي نيز به دست آمد که به اداره ميراث فرهنگي و گردشگري استان منتقل شد.مرد نمکي پنجم در کاوش فصل دوم در حالي يافت شد که به‌جز سر بقيه قسمت‌هاي بدن زير صخره و سنگ‌هاي آواري بزرگ قرارگرفته بود مرد نمکي پنجم در کاوش فصل دوم در حالي يافت شد که به‌جز سر بقيه قسمت‌هاي بدن زير صخره و سنگ‌هاي آواري بزرگ قرارگرفته بود. شکل جسد نشان مي‌داد که اين شخص نيز همچون نمونه‌هاي قبلي براثر حادثه‌اي که منجر به تخريب و ريزش تونل شده، کشته و مدفون‌شده است.برخلاف موميايي نمکي شماره 4 بيشتر بافت بدن مرد نمکي پنجم پوسيده‌شده و از بين رفته و بافت نرم فقط در قسمت‌هايي کوچک از دودست، پاها بخش‌هايي از صورت، سينه و لگن باقي‌مانده بود. کم بودن ميزان نمک در اين محيط، نفوذ آب از بالاي کوه به اين بخش از معدن، از دلايل اصلي پوسيده شدن زياد مرد نمکي 5 است.پيش از کاوش‌هاي دو فصل 83 و 84 در معدن نمک چهر آباد، بر اساس يافته‌هاي سال 72 تصور بر اين بود که معدن، محل کشته شدن شاهزاده ساساني و يا نماينده هيئت حاکمه اقوام سکايي در سده 8 پيش از ميلاد بوده است. اما با کاوش‌هاي دو فصل اخير مشخص شد که همه موميايي‌هاي مکشوفه از معدن، کارگراني بودند که درنتيجه ريزش معدن و فروريختن ديواره‌ها و سقف و تونل‌ها کشته و مدفون شده‌اند.بر اساس آزمايش‌ها مشخص شد که مرد نمکي ?3، ?4،5 ?، مربوط به دوره هخامنشي با قدمت حدود 2300 سال و مرد نمکي 1، 2، مربوط به دوره ساساني، با قدمت حدود 0150 تا 1700 سال قبل است. بنابراين با توجه به شواهد و مدارک موجود، ريزش تونل‌هاي معدن چهر آباد، دست‌کم دو بار رخ‌داده است.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر،در حال حاضر به‌استثناي موميايي نمکي شماره يک که در موزه ملي نگه‌داشته مي‌شود، ساير اجساد و اشياي به‌دست‌آمده از معدن چهرآباد در موزه ذوالفقاري زنجان، تحت نظارت کارشناسان مربوط نگهداري مي‌شوند.

منبع :