حذف ادبيات از کنکور؛ آلزايمر فرهنگي

گروه فرهنگي: بيست و پنج سال پيش، زماني که در يکي از مدارس ، ادبيات فارسي درس مي‌دادم، پژوهشگري با پرسشنامه وارد دفتر مدرسه شد.

 سعيد اسلام‌زاده

 گروه فرهنگي: بيست و پنج سال پيش، زماني که در يکي از مدارس ، ادبيات فارسي درس مي‌دادم، پژوهشگري با پرسشنامه وارد دفتر مدرسه شد.
 تحقيق او درباره کيفيت کتاب‌هاي درسي و شناخت دانش آموزان از ادبيات بود. طبيعتا پاسخ من به بسياري از پرسش‌ها منفي بود. مدير مدرسه گفت چرا اينقدر بدبيني؟
گفتم بدبين نيستم. آينده را نگاه مي‌کنم. گروهي در سازمان سنجش تصميم گرفته‌اند که ادبيات و دروس عمومي را از کنکور حذف کنند. طبيعي است که با گردش مالي در کلاس‌هاي کنکور که عمدتاً به رياضي و فيزيک و شيمي و زيست مربوط است، ادبيات و درس‌هاي اين‌چنيني جايگاهي ندارد. اما فکر مي‌کنيد چرا ادبيات حذف مي‌شود؟ آيا تصميم‌گيران به فرهنگ و هنر ايران علاقه ندارند؟ گمان نمي‌کنم.
به نظرم بخشي از ماجرا، منافع اقتصادي حاصل از کلاس‌هاي کنکور و کتاب‌هاي آموزشي است. از سوي ديگر مي‌دانيم که کنکور بار رواني فوق‌العاده سنگيني براي خانواده و جوانان دارد. انرژي جواني که مي‌تواند در راه مفيدتري صرف شود، خرج کنکوري مي‌شود که با شيوه‌هاي ديگر انتخاب دانشجو اتفاقاً نتيجه بهتري دارد و دست کم دانش‌آموزان ما هم با سوادتر بار مي‌آيند.
 تعارف نداريم که هر آنچه به نام علم و دانش و آگاهي مي‌شناسيم در 4 سال دبيرستان به بهانه پديده وحشتناکي به نام کنکور به باد هوا مي‌رود. همه مي‌دانيم که براي موفقيت در کنکور شما نياز به سواد و خلاقيت نداريد. فقط بايد تکنيک تستزني را بدانيد. اهميت ندارد که سعدي و مولانا و امام محمد غزالي چه گفته‌اند.
 بايد بلد باشي با تکنيک‌هاي تست‌زني گزينه درست را انتخاب کني. فکر مي‌کنم سؤالات هم با همين هدف طراحي مي‌شوند. آزمون بزرگ کنکور در اين سال‌ها به نفع بي‌سوادي عمومي جامعه دانشجويان ما برنده بوده است.  در نظام آموزشي که در زمان اوج توان يادگيري انسان، او را به بسته‌هاي آموزشي عادت مي‌دهد که هيچ خلاقيت و توان دانش‌سنجي ندارد، در نهايت بايد به خروجي دانش‌آموز و دانشجويي فکر کنيم که بدون سواد و دانش در زمينه تخصصي رشته خود، صرفاً قدرت بالاي تست‌زني دارد تا بتواند رتبه تک رقمي در کنکور کسب کند.
 آنچه بيست و پنج سال پيش درباره کتاب‌هاي ادبيات فارسي گفتم، که البته ديگر واژه ادبيات هم از آن حذف شده، ناظر بر اين مسأله بود که کتاب‌هاي فارسي از ادبيات خالي شده‌اند. متن‌هاي سست از نظر زبان و نثر و نداشتن جذابيت براي نسل جوان، کتاب فارسي را صرفاً به عنوان کتاب امتحاني که خيلي هم اهميت ندارد براي دانش‌آموز تصوير مي‌کند. خلاصه آن‌که تعجب نکنيد اگر ادبيات فارسي از کنکور حذف شود. شايد اگر همه تلاش دبيرستان‌ها براي فرستادن دانش‌آموز به دانشگاه نبود، مي‌گفتم که بودن يا نبودن ادبيات در کنکور اهميت چنداني ندارد.
 اما حذف ادبيات از کنکور، يعني در طول سال‌هاي دبيرستان، درس ادبيات فارسي بي‌بخارترين درس خواهد بود که نه معلم و نه دانش‌آموز رغبتي به حضور در کلاس نخواهند داشت. چرا که در کنکور تأثيري ندارد. اين مسأله تبعات جانبي فراواني دارد که مي‌توان يک يک آن‌ها را برشمرد و درباره آن‌ها حرف زد.
تجربه تدريس در دبيرستان‌ها به من نشان داده که ضعف اصلي دانش‌آموزان در دروس فني و رياضي و حتي علوم انساني، به دليل ضعف در ادبيات و درک متن است. دانش‌آموزاني که پس از دوازده سال درس خواندن از نوشتن چند خط متن ساده فارسي عاجزند و نمي‌تواند متن ساده درس را روخواني کنند و بفهمند.
 حالا اگر ادبيات را از کنکور حذف کنيم، يعني پشت‌پا زده‌ايم به بخش بزرگي از فرهنگ. يعني دانش‌آموزاني بدون حافظه تاريخي و فرهنگي تحويل جامعه مي‌دهيم.
يعني تا چند سال آينده هيچ دانش‌آموزي نمي‌تواند دو خط فارسي بخواند و بنويسد. واقعيت اين است که ما منتظر حذف کنکور بوديم اما حالا با حذف درسي که پايه فهم همه دروس است مواجه شده‌ايم. آقايان تصميم گير در وزارت علوم!
 حذف ادبيات از کنکور فقط تسهيل در روند کار دلالال آموزش در کنکور است و نتيجه‌اي جز آلزايمر فرهنگي براي نسل‌هاي بعدي ندارد. ادبيات هر سرزميني مهم‌ترين دانش و دستاورد آن ملت است، اين حذف، يعني فراموشي ادبيات فارسي در دبيرستان‌ها.

منبع :