تبريز در انحصار ساختمان‌هاي بي‌روح

گروه گزارش: در نخستين نگاه به فضاي شهري تبريز مي‌توان ساختمان‌هاي بي‌روحي را مشاهده کرد که در عمق يکديگر هم‌چون قارچ‌هاي سمي رشد کرده‌اند و تبريز کهن، نازيباتر از هميشه در انحصار آن‌ها قرار گرفته است. هنر معماري در شهر اولين‌ها از ديرباز زبانزد مکاتب هنري دنيا بوده و هنر اصيل معماري ايراني اسلامي نيز نمودي از اين اصالت در قرون گذشته است.

گروه گزارش: در نخستين نگاه به فضاي شهري تبريز مي‌توان ساختمان‌هاي بي‌روحي را مشاهده کرد که در عمق يکديگر هم‌چون قارچ‌هاي سمي رشد کرده‌اند و تبريز کهن، نازيباتر از هميشه در انحصار آن‌ها قرار گرفته است. هنر معماري در شهر اولين‌ها از ديرباز زبانزد مکاتب هنري دنيا بوده و هنر اصيل معماري ايراني اسلامي نيز نمودي از اين اصالت در قرون گذشته است.
معماران و هنرمندان توانمندي در دوره‌هايي که مکتب تبريز اصالت هنر را به ايران به ارمغان آورده بود، مي‌زيستند شايد اگر آن‌ها امروز زنده بودند با مشاهده ساختمان‌هاي در تبريز اما هيچ اثري از اين هنر در جاي جاي شهر اولين‌ها وجود ندارد. در کنار قد کشيدن ساختمان‌هاي نازيبا و غيرمجاز در سرتاسر شهر، عدم وجود فضاهاي تنفس شهري، افزايش تمرکزگرايي و ضعف مبلمان شهري از ديگر مشکلات زيباسازي سطح شهر تبريز به شمار مي‌رود.
فريدون بابايي اقدم، عضو شوراي شهر تبريز و عضو کميسيون ماده 100 شوراي شهر ، با اشاره به کمرنگ بودن نقش حوزه معماري نسبت به شهرسازي در تبريز، گفت: هنر معماري در تبريز علي رغم صاحب سبک معماري ايراني اسلامي و حتي آذري بودن اين شهر ديده نمي‌شود و معماري درگير روزمرگي و صرف الگوبرداري از غرب شده است.وي افزود: هويت تاريخي و معماري سنتي تبريز حرف زيادي براي گفتن دارند و اين موضوع را مي‌توان با نگاه کردن به فضاهاي تاريخي شهر متوجه شد.
وي با بيان اين‌که طراحي و اجراي معماري برخي از ساختمان‌ها فارغ از هرگونه خلاقيت است، خاطرنشان کرد: سيماي شهري را پنج عنصر تشکيل مي‌دهد که يکي از آن‌ها شامل لبه‌هاي شهري بوده و بيشتر مردم نيز اين بخش را مي‌بينند. بايد حداقل اولويت بندي کنيم و از معماران شهر بخواهيم تا در ساخت و سازهاي خود با دقت و توجه بيشتري به خصوص در بخش لبه‌هاي شهري کار کنند تا بتوانيم شوق و ذوق هنري را در بناهاي شهري تماشا کنيم.بابايي اقدم با بيان اين‌که در حوزه نماهاي شهري قبلاً اقداماتي انجام گرفته و دستورالعمل‌هايي مصوب شده است، گفت: بايد براي رعايت اين اصول بيش از پيش دقت کنيم.
اين استاد دانشگاه تبريز، در خصوص وضعيت مبلمان شهري تبريز، اظهار کرد: فلسفه وجود مبلمان شهري زيبايي شهر است اما هنوز در تبريز طرح جامع مبلمان شهري نداريم و هر کسي با سليقه خود در شهر رفتار مي‌کند. ذي نفعان بسياري چون پليس، اداره فرهنگ، شهرداري و حتي اصناف و کسبه در زمينه مبلمان شهري دخيل هستند و براي بهبود شرايط مبلمان شهري تبريز ابتدا بايد نسبت به وضعيت موجود شناخت داشته باشيم.وي افزود: بايد حد استانداردي در اين بخش داشته باشيم و يک طرح زيبا و جامع مبلمان شهري براي تبريز کار شود تا از اين طريق المان‌هايي در شهر لجرا شوند که چهره شهر را زيباتر کنند.
عضو شوراي شهر تبريز با بيان اين‌که بخش عمده‌اي از آشفتگي فضايي در شهر تبريز مربوط به ساخت و سازهاي غيرمجاز است، ادامه داد: در پروانه‌هاي قانوني ساخت و ساز يکسري حداقل‌هايي رعايت مي‌شود و اگر بناها بر اساس اين حداقل‌ها ساخته شوند ديگر شاهد چنين فضايي نخواهيم بود. مثلا اگر يک ساختمان چهار طبقه بدون پروانه ساخته شود، با اشکالات بالا و طبقات به حد دلخواه و بدسليقه کار مي‌شود. وي خاطرنشان کرد: در گام نخست بايد آسيب شناسي نسبت به قانون گريزي مردم در ساخت و سازها انجام بگيرد چراکه بر اساس آمار سال 1401 مقدار 48 درصد پرونده‌هايي که در کميسيون ماده 100 مطرح مي‌شوند بدون پروانه هستند و حتي کساني که پروانه ساخت دارند هم پايبند پروانه نيستند و پروانه براي ساختمان چهار طبقه گرفته‌اند اما شش طبقه مي‌سازند.وي افزود: بخش عمده اين بي نظمي‌ها اين است که شهروندان مي‌خواهند در سريعترين زمان ممکن مجوز بگيرند و ساخت و ساز را شروع کنند.
بابايي اقدم اظهار کرد: سال 1399 تعداد پرونده‌ها بيشتر از سال‌هاي 1400 و 1401 بود که دليل اين امر به مجوز نقشه‌ها و پيش پروانه‌هاي ارجاعي به سازمان برمي‌گردد و اين تعداد تابعي از عملکرد شهرداري است‌. حدود 10 هزار پرونده طي يک سال گذشته که 2400 مورد در تبريز بوده به سازمان ارچاع داده شده است. که تعداد اين پرونده‌ها تنها در شهر تبريز طي سال 99 نزديک 4200 پرونده بود.شهرام کاشاني اصل، عضو هيات مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان آذربايجان شرقي و معاون اداره کل استاندارد استان ، در خصوص مشکلات موجود در شهرسازي تبريز، گفت: تبريز از نظر کيفيت ساخت و سازهاي مجاز در مقايسه باساير شهرهاي کشور در وضعيت خوبي قرار دارد زيرا ما از نظر کيفيت مصالح، قوانين را سخت تر از تهران مي‌گيريم ولي اصول زيباسازي و شهرسازي در تبريز رعايت نمي‌شود.
وي با تاکيد بر اين‌که شديداً مشکل شهرسازي در تبريز احساس مي‌شود، افزود: اين مسئله هر لحظه تشديد شده و کسي به داد آن نمي‌رسد. به طوري که سياست گذاري‌هاي غلط قبلي همچنان ادامه داشته و جايي براي تنفس در تبريز به جز چند مورد استثنا نيست.
وي ادامه داد: بايد در هر منطقه از شهر يک فضاي تنفسي وجود داشته باشد و يک شهر هم به پارک و هم پارکينگ نياز دارد اما در مناطق تجاري شهر تبريز يا پارکينگ نيست و يا هم به اندازه کافي وجود ندارد.کاشاني تاکيد کرد: با افزايش چنين بستري به همراه تجميع و تمرکز در شهر، آلودگي هم افزايش مي‌يابد و هيچ افتخاري هم ندارد و شوراي شهر و کميسيون شهرسازي در اين خصوص بايد پاسخگو باشند.
وي با بيان اين‌که نماي ساختمان‌هاي شهر نيز از نظر زيبايي مشکل دارند، ادامه داد: بيشتر نماهاي ساختماني تبريز به صورت نماي سنگي است در حالي که در کشورهاي ديگر اغلب از کامپوزيت استفاده مي‌کنند. ما ساختمان را با نماي سنگي، سنگين مي‌کنيم و اين اقدام معماران هيچ دستاوردي ندارد بلکه بستري ايجاد مي‌کند تا در زمان وقوع زلزله‌هاي خفيف، اولين چيزي که بر سر عابران مي‌افتد، همين نماهاي سنگي هستند و هيچ نظارتي هم بر آن وجود ندارد.وي تاکيد کرد: برخي از نماکاران و معماران مي‌گويند بهترين نما را کار مي‌کنند اما هيچ تضميني بايت اين موضوع نيست و مثلا اگر باران نبارد يا اگر زلزله نيايد نما مشکلي نخواهد داشت. چرا بستري ايجاد مي‌کنيم که پر از اما و اگر است؟
عضو هيات مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان آذربايجان شرقي افزود: در کشورهاي اروپايي از خود سيمان براي نماي ساختمان‌ها استفاده مي‌کنند و بسيار زيبا هستند و اين کار هيچ خطر در زمان زلزله ندارد.وي افزود: ساخت و سازها در دنياي امروز بر اساس تکنولوژي‌هاي جديد انجام مي‌گيرد و کيفيت اين نوع ساخت‌ها با کنترل انرژي بسيار بالا است. حتي مصالح ساختان‌ها نيز به گرمايش و سرمايش ساختمان کمک مي‌کنند.وي گفت: ما در تبريز به جاي توسعه در بخش عرض و طول شهر بيشتر به سمت ارتفاع رفته‌ايم و اين امر آفت‌هايي چون آلودگي را به ارمغان آورده است. هنوز هم مي‌گويند که شهرک باغميشه تبريز بر روي گسل است اما باز هم مجوز ساخت و ساز و حتي لوله کشي گاز که علنا بمب گذاري در حاشيه شهر است، صادر مي‌شود که در واقع خيانتي براي شهر است.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايسنا، کاشاني خاطرنشان کرد: دستگاه قضايي بايد براي ساخت و سازها بر روي بستر گسل را جرم انگاري کرده و اقدام قاطعي در اين خصوص انجام دهد.

منبع :