خان‌يم هئي!

بولگه لر سرويسي: خان‌يم هئي! دده‌م قورقود گئتدي. هرگلن گئتدي. گلن اولسا دا گئده‌جک.

عليرضا ذيحق 

بيراينجي بولوم

بولگه لر سرويسي: خان‌يم هئي! دده‌م قورقود گئتدي. هرگلن گئتدي. گلن اولسا دا گئده‌جک. دلي دومرول عزرائيله ‌مئيدان اوخوسا دا، يئنه گئتدي. باسات‌‌‌لار اوخ باتماز تپه گؤزلرين، گؤزلريندن وورسا‌‌لار دا، اونلار دا گئتدي. جان شيرين، عؤمور عزيز؛ آمما شيرين جان دا گئتدي. اوزان‌‌‌لار بوي بويلاييب قوپوز‌‌لاري‌لا‌ مين‌لر ‌نغمه داغا داشا سالسا‌‌لار دا، اونلار دا کؤچدو؛ آمما ‌سينه‌دن ‌سينه‌يه گزه‌ن دستان‌‌‌لار هئچ گئتمه‌دي. اوغوز‌‌لار ياشادي. بو توپراقدا پاره- پاره هره بير ‌ديياردا عؤمور سورسه‌لر ده، تاريخين بوستانيندا ايللر بويو ‌ديرچه‌ليب، جان تاپيپ داد باغيشلادي‌‌لار. آلا گؤزلو ‌مارال‌‌لار و اصلان سودو اَمميش ايييت‌لر بوي باشا چاتيب هره بير يوردا دوشسه‌لرده اوغوز تورک‌لري هئچ واخت اولو سوي‌‌‌لاريني اونوتمادي‌‌لار.
خان‌يم هئي! يوزلر ايل کئچسه ده دده قورقود ‌ميراثي صدفلي قوپوز بيزه امانت قالدي. بير اوزان اولوب کؤکسومدن پينار تک جوشان دستان‌‌‌لاري ائله هديه ائتديم. يئرين اوچماق اولسون خان‌يم! ‌من ده گئژ- تئز گئد‌رجي‌يم. ياد‌‌لار ‌مني جانا گَتدي؛ آمما ‌من اوسانماديم. ‌ديليمي قوپارتدي‌‌لار. سازلا قلم‌له سؤزه گلديم.
بير بوي وار‌ ديليمده، اونو سؤيله‌ييم. تاريخ‌لر بويو آدي ياشايان اوغوز آتاميزا هديه اولسون. «آذر» ايله «بايجان»دان ‌دانيشيرام. ايکي گنج‌دن. بيري ‌نظامي‌نين ‌ليلي‌سيندن گؤزه‌ل، بيري «شيرين»‌ين «فرهاد»يندان ايييت و ‌نيگارين کوراوغلوسوندان دَلي. اوزون ايللر‌ ماجرادان اؤتسه ده سانکي ائله بو گونلر ايدي خان‌يم!
بير آي وار ايدي ‌مين‌لر اولدوز. گونش ده گليب گئتمکده. گئجه‌ميز گوندوز اولوردو، گوندوزوموز گئجه. يئر فيرلانيردي؛ آمما گونئي، گونئي ده قاليردي، قوزئي ده قوزئي‌ده. دلي دومرول ده يوخ ايدي آرادا جوشوب آخا‌ن و تاريخدن قوجامان چايا قورو اولمازسادا بير ‌سينماز و تيتره‌مز يئني بيرکؤرپو سالسين.
بوتون اوغوز تورک‌لري قيرخ گئجه گوندوز کئف ‌مجليسي قوروب، قولو پولاد ايييت‌لر، ساچ‌‌لاري دالغا ووران اينجه بئللي گؤزه‌ل قيز‌‌لار، اوزان‌‌‌لارين قوپوز‌‌لاري و شراب کوپ‌لري‌نين تأثيري‌له چال چاغير و رقص ائتمکده ايدي‌لر. ياد‌ ديللي سوي‌‌‌لار، تورک‌لرين شنليييندن حسدلري قاغزانيب يوروشه حاضير‌لاندي‌‌لار. دوستجا داورانيب تورک ائللري‌نين قوناقجيل‌ليک‌لرينه گووه‌نه‌رک اونلارين ايچينه ‌نوفوذ ائتديلر. قرار قويدو‌‌لار آذرخاتوني کي آز اَر و پهلوان تاپيلاردي اونون قيلينجيندان جان قورتارا، اسير توتوب آپارا‌‌لار و اوغوز‌‌لار ‌دينجه‌ليب ياتاندا بوتون قوپوز‌‌‌لاري دا بير يئره ييغيب اودلاسين‌‌لار.
خان‌يم هئي! بئله ده اولدو و بايجان سئوگيليسي‌نين قاچيريلديغيني بيليب قافلان‌‌‌لار سودو ايله يئتيشديردييي بوزقوردا پناه آپاردي. اوندان ايسته‌دي آذرين ايزيني بولماقدا اونا يارديم ائتسين.‌ نئجه کي بوز قوردون سولاله‌سي بورانلي و چيسگين‌لي قارانليق بير يول دا تورک ائللرينه يول گؤستريب اونلارين سويونو ياشاتماقدا بؤيوک رول اويناميشدي. اودا بو توپراقين شرفين قوروماقدا اوغوز‌‌لارا و بايجانا جان يولداشي اولسون. آلاولانميش قوپوز‌‌‌لار هله ائلين جانيني‌سيخيردي و آذرين اسير دوشدويو، زيروه‌سي بولود‌‌لارا دايانان داغ‌‌لار کيمي چييين‌لرينه آغيرليق ساليردي.
قازان خانا بو اهانت بَرک توخوندو. ييرمي دؤرد ولايتدن يئنيلمز پهلوان ايييت‌لري چاغيريب، ياراقلانديريب يئتميش دوه حاضيرلاديب اونلاري تاجير صيفَتينده بايجان‌لا بوزقوردا يولداش ائتدي. ايييت‌لر قارا دونلو اهريمن‌لره قارشي يولا چيخارکن اوزان‌‌‌لاردان بيري قوپوزون ‌ديللنديره‌رکن بؤيله دئدي:آغري داغيندان ائنيب ساوالاندان کئچن ايييت‌لر
سهندي گؤرسه‌نيز بيزدن ده اونا سالام سؤيله‌يين
قييمايين سالديرين ياد‌‌لارا، جاندان کئچن ايييت‌لر
توران‌لا خزره جوشان آرازا، سالام سؤيله‌يين…
بايجان قاراجيق قاشقاي آتين ‌مينيب بوزقوردلا بيرليکده کاروانين اؤنونه دوشدولر. چوخ گئتديلر آزگئتديلر، دره- تپه دوز گئتديلر و بوزقورد ايله بايجانا يار گئتديلر. چاتدي‌‌لار بير قالايا. دمير قاپي دربند‌ ميثالي. هؤرولموش اوجا داش – دووارلي بير هئيبت‌لي قالا. قالا قاپيسي آچيلارکن تاجير گئييم‌لي بير سورو يوک ياپلي، دوه‌لرله ايچري گيرديلر. قافيله بير کروانسارادا قوناقلانارکن بوز قورد آپاردي بايجاني اهريمن‌لر قالا‌سيندا قاپيسي قيفيل‌لي بيرباغا. باغدان حزين بير آواز قولاغا چاتيردي. بايجان ياخينلاشدي گؤردو آذرين سسي‌دير.‌ نيسگيللي دويغو‌‌لارين ‌ماهني ائديب ياردان ائل‌دن آيري دوشدويوندن اوخويوري. جان ائويندن سئودييي و ‌موراد وئريب ‌موراد آلماديقي بايجان‌دان ‌نغمه‌لر سؤيله‌ييري. بايجان باغين دووارينا کمند آتيب اؤزون يوخاري چکمک ايسته‌سه ده کمند آلوولانيب کولو قالدي. بو باغين سئحيرلي اولدوغون آنلادي. قاراجيق قاشقاي آتين چاپاراق چاتدي يولداش‌‌لارا. سؤيله‌دي:
– گؤردوز بيرگون اولدو گلمه‌ديم، ايکي گون اولدو بوز قورددا گلمه‌دي، قارا دونلو اهريمن‌لرگؤزوندن گيزلي ياراقلانين، ‌سيلاحلانين، گلين بوللور باغا.
بايجان‌لا بوز قورد يئنه گليب چاتدي‌‌لار بوللور باغا. اوغوزخان‌دان امانت قالميش قيلينجي‌لا باغين قيفيلينا بير ضربه ائنديريب، قيفيل بؤلوک- بؤلوک اولوب هره‌سي بير اود پارچاسينا دؤندو. باشين قالديريب يوخاري باخديقدا يئددي باشلي بير اژدها گؤردو. هر باشدان اود پوسکوروردو. بير باشي اؤلوم دئييب شعله چکرکن، باشقا باش‌‌‌لار آيريليق، حسد،‌ نيفرت، قورخو و طاماح‌دان سؤز آچيب آلاو پوسکورمکده ايدي‌لر. بايجان قاراجيق قاشقاي آتيني چاپارکن اوخ آتيب، سونگو قوللانيب، قيلينج چکيب اژدهانين هر آلتي باشيني قان‌‌لارينا غلطان ائديب توپراقا ساووردي؛ آمما اؤلوم آتشي پوسکورَن باشا ‌نئيله‌دي، دلي دومرول کيمي غاليب گلنمه‌دي.

منبع :