حماسه صدآفرين در دفاع از خاک ايران

گروه تاريخي: روزهاي نخست شهريور ماه يادآور تجاوز تلخ قواي شوروي به خاک ايران در سال 1320 و در جريان جنگ جهاني دوم است اما دفاع غيرتمندانه سربازان اين خاک پاک در برابر اين هجوم لشکر بيگانه به رغم نابرابري نيروهاي نظامي دو کشور، حماسه‌هايي را در تاريخ اين سرزمين خلق کرده است.

هر چند که قواي نظامي بيگانه در روز سوم شهريور 1320 به رغم اعلام بي طرفي کشورمان، به ميهن ما تجاوز کردند، ولي در آن زمانه اشغال، وطن‌دوستاني در سرحدات اين کشور خدمت مي‌کردند که با مقاومت در برابر اين تجاوز، برگ زريني در پرونده دفاع از ميهن و مردم ثبت کردند.
امسال هشتاد و سومين سالگرد تجاوز قواي شوروي به خاک ايران در خلال جنگ دوم جهاني است ولي مردمان اين خطه از کشورمان به رغم گذشت نزديک يک قرن، آن حادثه را فراموش نکرده و همچون آن ايام، با حس وطن‌دوستي، آماده جانفشاني در حراست از مرزهاي ايران هستند.
تاريخ آذربايجان در دوره قاجاريه و پهلوي يکي از مقاطع حساس و پرحادثه اين خطه از ايران محسوب مي‌شود که فرازهايي از آن در رويدادهاي بزرگ منطقه‌اي و بين‌المللي تأثيرگذار بوده است.
در سحرگاه روز 25 اوت 1941 ميلادي برابر با سوم شهريور 1320 شمسي، درست 11 روز بعد از انتشار منشور آتلانتيک که طي آن چرچيل و روزولت آزادي استقلال و حق تعيين سرنوشت را براي کليه ملل جهان به رسميت شناخته بودند، کشور بي طرف ايران از شمال و جنوب مورد تجاوز قرار گرفت و نيروهاي شوروي و انگلستان با توسل به همان شيوه‌هايي که به دشمنان خود نسبت مي‌دادند، به ايران حمله کردند.
نيروهاي روسيه در آن تاريخ از چندين نقطه شمالي ايران از جمله جلفا، خداآفرين، بيله سوار، گرمي، آستارا و نمين به خاک ايران وارد شده و شهرهاي شمالي ايران را به اشغال خود درآوردند ولي اين حمله اشغالگران بدون دفاع هم نماند و سربازان اين خاک در جاي جاي نقاط مرزي اين سرزمين به مقابله برخاستند.
فجيع‌ترين جنايت نيروهاي شوروي در حمله به ايران در سوم شهريور 1320 در شهرستان بيله‌سوار مغان رخ داد به طوري که در جريان اين حمله نابرابر، همه سربازان مستقر در بيله‎ سوار تا آخرين نفس جنگيده و در راه ميهن به شهادت رسيدند و در پي حمله متجاوزان، تعدادي از اهالي بيگناه شهر نيز جان خود را از دست دادند.پس از حمله قواي روس، مردم غيور شمال استان اردبيل به همراه سربازان تا ظهر در مقابل حمله متجاوزان ايستادگي کرده اما به علت نبود امکانات و تعداد کم سربازان مستقر در مرز، شهر بيله‌سوار سقوط کرد و قشون بيگانه اين شهر را به اشغال خود درآوردند.
سه روز بعد از اشغال بيله‌سوار يعني در روز ششم شهريور 1320 مردم بيله سوار در جنوب شرقي پاسگاه نزديک مرز، اجساد مرزداران شهيد را دفن کردند که امروزه محل دفن اين سربازان "گلزار شهداي گمنام و مرزدار" نامگذاري و اين تاريخ به نام روز بيله سوار نامگذاري شده است و اکنون با گذشت 81 سال هنوز هم خانواده‌هاي سربازان براي زيارت مزار شهداي خود به بيله‌سوار مي‌آيند.
اهالي منطقه و مردم شهرستان بيله سوار نيز روزهاي پنجشنبه هر هفته و به ويژه در سالروز اين حادثه غمبار، با غبارروبي و زيارت مزار شهدا، ياد و خاطره سربازان سرافراز وطن را گرامي مي‎دارند.تلخ‌ترين و ماندگارترين حماسه دفاع از خاک پاک ايران در تجاوز قواي بيگانه در پاسگاه کَلوَز(صدآفرين) شهرستان نمين رخ داد به طوري که يک سرباز غيرتمند اهل آذربايجان ايران در نقطه صفر مرزي به دفاع از خاک کشور خود پرداخت و پس از ساعت‌ها مقابله با متجاوزان در راه ميهن به شهادت رسيد.
برابر شواهد متقن تاريخي، همزمان با تجاوز قواي شوروي به ايران و با وجود اعلام تسليم دولت ايران در برابر ورود قواي متجاوز به مرزهاي اين کشور، احتمال ورود نيروهاي مسلح خارجي به پاسگاه کلوز شهرستان نمين اطلاع داده مي‌شود ولي سربازي به نام "حسينعلي صدآفرين" که به عنوان معاون پاسگاه مشغول مرزباني سرحدات ايران بود، اعلام مي‌کند که در برابر قواي متجاوز به خاک ايران خواهد ايستاد.
حسينعلي که در آن زمان 17 سال سابقه خدمت داشته، پس از شنيدن خبر احتمال حمله قواي متجاوز به مرزهاي ايران و به رغم عدم تمايل رئيس پاسگاه و ترک محل خدمت از سوي برخي از هم خدمتي‌هاي خود، به خانه خود رفته و پس از وداع با خانواده به پاسگاه برگشته و براي درگيري با متجاوزان، منتظر آنها مي‌ماند.
وي با تنها اسلحه برنو در اختيار خود، از ساعت چهار صبح که حمله قواي متجاوز شروع مي‌شود، به دفاع از خاک ايران پرداخته و آنها را در مسير تجاوز به عمق خاک ايران متوقف مي‌کند.
ستون اصلي قواي شوروي که قصد ورود به خاک ايران از اين منطقه را داشته و انتظار دفاع در اين منطقه را نداشته، به احتمال حضور سربازان پرشمار ايراني، پاسگاه کَلوَز را با توپ گلوله باران مي‌کند.
"حسينعلي" سرباز فداکار ايراني که تا ساعت هشت صبح در برابر قواي روس شجاعانه جنگيده بود و با وجود اين که يگان‌هايي از قواي متجاوز از ساعات 6 صبح از سمت نمين و ارشق با عبور از دهات و قصبه‌ها وارد شهر اردبيل شده بودند، در برابر ستون اصلي نيروهاي متجاوز مقاومت کرده و آنها را در حوالي پاسگاه کَلوَز زمين‌گير مي‌کند.توپخانه دشمن پاسگاه را ويران کرده و به علت طولاني شدن درگيري، فشنگ‌هاي اسلحه حسينعلي سرباز جان فداي وطن نيز تمام شده و او با مشاهده اتمام فشنگ، براي اين که اسلحه‌اش به دست دشمن نيفتد، اسلحه خود را با کوبيدن بر سنگ مي‌شکند و کار به درگيري تن به تن با قواي روس مي‌کشد.
حسينعلي در اين درگيري به شهادت مي‌رسد و سربازان روس وقتي متوجه مي‌شوند که فقط يک نفر با آنها مي‌جنگيده است، با قساوت تمام، سر از تن اين سرباز غيرتمند ايراني جدا مي‌کنند.
فرمانده نيروهاي روس وقتي اسم شهيد را مي‌پرسد، او را "حسينعلي صدآفرين" معرفي مي‌کنند و از اين که نيروهاي تحت امرش اين سرباز غيور ايراني را کشته‌اند، آن‌ها را مؤاخذه مي‌کند و با تحسين شجاعت اين سرباز ايراني، او را به جاي "صدآفرين"، با لقب "هزار آفرين" خطاب مي‌کند.
اهالي روستاي خواجه بلاغي در نزديک پاسگاه کَلوَز که در حين جنگ روستا را خالي کرده و نتوانسته بودند همسر و فرزندان حسينعلي را با خود ببرند، در حالي که فقط چراغ خانه حسينعلي روشن مانده بود، به محل زندگي خود و به سراغ پاسگاه رفته و با جنازه شهيد راه وطن حسينعلي مواجه مي‌شوند.
همسر حسينعلي با دو پسر و همسرش که مربي قرآن و ساکن روستا بود، به همراه اهالي روستا و ملامرتضي سيدحسيني پيله رود بر پيکر او نماز مي‌خوانند و جنازه اين مدافع وطن در همان پاسگاه به خاک مي‌سپارند.
سال 1374 همسر اين شهيد که در زنجان زندگي مي‌کرد، بر سر مزار حسينعلي صدآفرين حضور يافته و از 20 متري مزار، سينه‌خيز تا سر خاک او مي‌رود و اشک‌ريزان مزار او را زيارت مي‌کند.
چند سال پيش نيز شخص غيوري به نام طومار جعفري از اهالي روستاي خواجه بلاغي آرامگاه اين سرباز وطن را در اين منطقه مرزي پاسگاه بازسازي کرد.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا، چند سال بعد پاسگاه کَلوَز که در 35 کيلومتري شمال غرب شهرستان نمين و در نقطه صفر مرزي ما بين روستاي خواجه بلاغي و خوش‌آباد پيله‌رود قرار دارد، به علت دلاوري‌هاي حسينعلي صدآفرين در برابر قواي متجاوز روس به نام پاسگاه "صدآفرين" تغيير نام يافت.
همه ساله در سالگرد اين حادثه غمبار، اهالي منطقه در سر مزار اين سرباز شهيد وطن حاضر شده و دلبستگي خود را به خاک پاک ميهن نشان مي‌‍دهند.

منبع :