پرئزيدئنت

بولگه لر سرويسي: بيزيم کندده بير واخت‌لار مال- حئيوان چوخ ايدي، البته آدام دا چوخ ايدي. يعني آدام‌لارلا حئيوان‌لارين آراسيندا دوز نيسبت وار ايدي. ايندي‌يه باخما بو نيسبت ترس اولوب يعني آدام چوخ اولان يئرده حئيوان آز اولور حئيوان چوخ اولان يئرده ايسه آدام! آما بونلارين ايکيسي‌نين جمعي اوسته‌گل ثابيت‌دير.

اکبر عليار

بولگه لر سرويسي: بيزيم کندده بير واخت‌لار مال- حئيوان چوخ ايدي، البته آدام دا چوخ ايدي. يعني آدام‌لارلا حئيوان‌لارين آراسيندا دوز نيسبت وار ايدي. ايندي‌يه باخما بو نيسبت ترس اولوب يعني آدام چوخ اولان يئرده حئيوان آز اولور حئيوان چوخ اولان يئرده ايسه آدام! آما بونلارين ايکيسي‌نين جمعي اوسته‌گل ثابيت‌دير.
نئينک، موضوع‌دان اوزاقلاشماياليم! بلي بيزيم کندده او واخت‌لار چوبان توتارديلار، ناخيرچي توتارديلار. منيم ده او زامان يئني‌يئتمه اولدوغوما باخماياراق، ائل ايچينده حؤرمتيم وار ايدي، بلکه ده نه بيليم بو حؤرمت دينج، درس اوخويان اوشاق اولدوغوم اوچون ايدي. ائله مني بو گونه قويان- تاي-توشلاريمدان گئري سالان دا محض همين حؤرمت اولوب. آخي آتام رحمت‌ليک سونرالار من اورميه‌نين »معنوي« اورتا مکتبينده درس اوخويان واخت‌لار، نئچه آيدان بير گليب مدرسه‌ده مودوردن، ناظيم‌دن معليم‌لردن منيم درس دورومومو، هم ده ادب- ارکانلي اولوب اولماديغيمي سوروشاردي دوزدور، بونلارين هر ايکي‌سيندن امين ايدي، آما گومان اؤز- اؤزونه –يئنه هر نئجه اولسا شهر يئري‌دير، مدنيتين دولوب داشماسي دا آدامين الينه ايش وئره بيلر- دئيه، گاهدان اوخولا باش چکمه‌يي اؤز آتاليق بورجو حساب ائديرميش. هه، او مدرسه‌يه گلدييي بير گونون آخشامي ائوده دانيشيردي کي گئتديم گؤردوم معليم‌لرين اوتاغيندا باشقا بير شاگيرد آتاسي دا اوتوروب آما دانيشيغيندان، اونون اؤز خوشونا دئييل  مدرسه‌دن چاغيريلديغينا گؤره گلدييي بللي ايدي. معليم‌لرين هره‌سي بير جوره اونون 11-نجي صينيفده اوخويان اوغلوندان شيکايت ائتديکده، کيشي هامي‌سينا بير سئلمه ووردو:
-باشينيزا دؤنوم، سيزدن خاهيش ائديرم بير داها مني بو قونويا گؤره مدرسه‌يه چاغيرمايين!
ديرناق آراسي بونو دا دئييم کي بو صؤحبت 1369-نجو ايله تصادوف ائدير؛ بير رياضيات معليميميز وار ايدي هر کلاسا گيرنده ايلک ياريم ساعاتي باهاليقدان، حقوقونون آزليغيندان گيلئي‌لنردي. اونون دئدييينه گؤره، او ايل‌لرده 20-25 ايل معليم‌ليک تجروبه‌سي اولان بير اورتا مکتب اؤيره‌تمني‌نين داش چاتلاسا 40 مين تومن امک حاققي ايدي. سومونا (کوکه‌يه) چئويره‌نده 25 مين دنه سومون ائديردي يعني بوگونون پولويلا بئناوا معليم 50 ميليون تومنه ناز ائديردي! هله- نييه قيزيلا، دوللارا دئييل، سومونا چئويرديم- سورسانيز، بونا گؤره کي او واخت‌لار بيز نه قيزيل، نه ده دوللار تانيمازديق، سومونون دا قيمتي‌نين ياديمدا قالماسي‌نين سببي قوهوم‌لاريميزدان بيري‌نين سومون چؤره‌کخاناسي اولماسي، منيم ده گاهدان گئديب اورادا کونده زاد سالمام ايدي. قيزيل زاد دئيه‌نمه‌رم سو قيمتي ايدي آنجاق اينديکي کيمي ياديمدادير، لاپ ياخين قوهوموموز اولان بالاجا قيز اوشاغي کوچه‌ده اويناياندا بويونباغي‌سي آچيليب دوشموشدو کوچه‌نين چيرکلي سويونا – اوشاق عاغلي دا نه آنلاسين، بويونباغي‌ني گؤتورمه‌ميشدي. سونرا واليدئيني ائوده – بس بويونباغين هاني- سوروشاندا ، – دوشدو يئره کيفير اولدو آتديم گئتدي- دئيه‌نده بوتون ائو اهلي ناراحات اولماق عوضينه گولوشمه‌يه باشلاميشديلار، ايندي ده قوهوم آراسيندا بو اولاي شيرين گون‌لرين خاطيرلاييجي‌سي کيمي ده‌يرلنديريلير… هه ايندي چوخ گؤيلوم ايسته‌يير »آقاي شوکرو«نو گؤروب کئفيني سوروشام، 25 مين دنه سومونون 22 مين دنه‌سيني غددارجاسينا يانديريبلار! بلي، آتام دئيير کيشي دئدي مني بير داها چاغيرمايين، اوغلومون عاغلي اولارسا درسيني اوخويوب اولار معليم، مهنديس آيدا 40 مين تومن آلار، عاغلي اولمازسا گئدهر دللال بازاريندا آل- وئر ائدر گونده 40 مين تومن آلار!! بونا گؤره دئييرم او حؤرمت‌لر، تشويق‌لر اولماسايدي بلکه ايندي من ده عاغيل‌سيزجاسينا ايندي‌کيندن 100 قات آرتيق قازانيب، ادبي دايره‌لرده، درنک‌لرده، کيتاب‌خانالاردا، لايولاردا عؤمرومو چورودونجه، اوردا- بوردا کئفيمي سوروردوم.
موضوع‌دان اوزاقلاشماياليم، منيم او واخت‌لار کندلي‌لرين يانيندا اولان حؤرمتيمه گؤره، بعضي فيکيرلريمي قبول ائدر سسيمه سس، هاييما هاي وئررديلر.
بير ايل يازين اول‌لرينده بيزيم بؤيوک »عابباس خرماني«ندا چوبان توتما مذاکيره‌لري باشلانميشدي. او ايل ده بيزيم ابتدايي مدرسه‌سي بئله، اولمايان قونشو کندلرين بيريندن بير عاييله اوشاق‌لاريني اوخوتماق مقصدي ايله بيزيم کنده کؤچموش، بيزيم بابا دامداشيميزدا اوتوروردولار. اونون دا اوشاق‌لاري ايلا منيم آرام ساز ايدي. چوبانليق آداي‌لاري‌نين ايچينده بو آدام دا وار ايدي. من ده کند ايچينده، مدرسه‌ده مچيد قاباغيندا ائله بئله قاراسينا، ياخشي- پيسيني بيلمه‌دن اونو تبليغ ائديرديم، نه وار – نه وار اونون اوشاق‌لاري ايلا آشيق اويناما شانسيمي ايتيرمه‌ييم!
خولاصه سئچگي گونو چاتدي و منيم قونشو کنددن گلن يولداش‌لاري‌مين آتاسي چوبان‌ليق کورکونه لاييق گؤروندو. گؤزونوز يامان گون گؤرمه‌سين، بو يازيق دئمه هئچ بيلمير ده‌يه‌نه‌يي سول يوخسا ساغ اله آلارلار، سوببه‌يي توولاياندا اوزون باغيني يوخسا قيسا باغيني بوراخارلار داواري کسنده موسلمان يوخسا ائرمني قيبله‌سينه اوزادارلار، ايتي کندلي‌يه يوخسا يادا قوشقورارلار! نه باشي‌نيزي آغريديم، آرتيق ايش ايشدن کئچميشدي. بيزيم ده کندده دب‌دير هره‌يه بير ترس آد قويارلار، داز قاديني »ساچلي« چاغيران کيمي. او واخت‌لار بيزيم کندلره آغ- قارا 14 اينچ تيلويزيون‌لار تزه آياق آچميشدي کنديميز ده شوروي‌يه ياخين اولدوغونا گؤره باش- گؤزونه نه قدر چيرپسان دا ايران‌ين وار- يوخ ايکي کاناليني گتيرمه‌يه جاني چيخان تيلويزيون باکي- روس کانال‌لاريني اوينايا- اوينايا توتاردي، ايندي‌نين ال تيلفون‌لاري کيمي! عموغلوم تيرئلي شوفئري دير، دئيير بير سوره منيم ال تيلفونوم اينانيلماز قدر يوخاري پول ساليردي، گؤردوم بير آي ايشله‌ديييمين ياريسي تيلفون پولونا گئدير، لاپ دوزو ائوده‌کي کيچيک اوغلومدان شوبهه‌لنديم دئديم اوشاقدي دا من يوخودا زاددا اولاندا گؤتوروب کيمه‌سه زنگ وورار يا دا نئتيني آشيري درجه‌ده قوللانار، آنجاق مسأله‌يي اينجه‌له‌ديکده رومينق علاقه‌لري اورتايا چيخدي، آخي من خاريجي سفرده اولماميشام، هئچ اولا دا بيلمه‌رم، هله باشقا خرج‌لري دئميرم يئني قانون‌لارا اويغون اولاراق، تورپاق‌باسدي ائله باسار، ائله سرحدده جئجيميم جيريلار! سن دئمه من هفته‌آشيري »نوردوز« گؤمرويونه، ائرمني‌لره گؤنده‌ريله‌جک، يوک آپاران زامان تيلفون اؤز شبکه‌ميزين احاطه دايره‌سيندن چيخير ائرمني شبکه‌سينه داخيل اولور، نوردوزدان دانيشديغيم هر کلمه‌نين بيري 50مينه منه باشا گلير! ائله دوز دئييبلر ائرمني‌دن آداما خئيير گلمز او دا داشناک اولا!
هه، او کانال‌لاردا دا او قدر پرئزيدئنت- پرئزيدئنت دئميشديلر کي بو کلمه کندلي‌لرين آغزيندا پنير- چؤر‌ک اولموشدو. ترس کيمي بو اولاي‌لار اوست- اوسته دوشدويوندن او ال‌سيز- آياق‌سيز، چليم‌سيز چوبانا دا چوخ چکمه‌دي کندلي‌لرين طرفيندن »پرئزيدئنت« لقبي وئريلدي. الينه دؤندويوم پرئزيدئنت ده او ايل باشا گلينجه قوزو قالمادي، چپيش قالمادي، شيشک قالمادي، اؤيه‌ج قالمادي جاناوارا (قوردا) وئرمه‌سين! دوزدور منيم اوشاق اولدوغوما گؤره، پرئزيدئنتي وار گوجومله دستک‌له‌سم ده، کندلي‌لر مني قيناماديلار، آخي بيليرديلر قيناسايدلار دا ائله او اوشاق عاغليم‌لا – من دئديم سيزين عاغلينيزا نه گلميشدي- دئيه بيلرديم! آما هر نئجه اولاندان سونرا اؤزوم- اؤزومو سوچلو سانيرديم. بو سينيق- سالخاق شعر طبعيم ده ائله او زاماندان واردي. اؤز ويجدانيمي راحاتلاماقدان يانا دا اولموش اولسا بو کيچيک گرايلي شعريني يازديم، کندلي‌لر ده – او واخت بئله دئييلدي کي دونيا مالي گؤزلريني توتا، تلف اولان قويون- قوزونو چوخ تئز اونوتدولار، أيلنجه‌لرينده تئز- تئز بونو منه اوخوتدوروب قاققا چکيب گولرديلر:
فلک منيم حسابيمدان،
واري سالدي، يوخو چيخدي!
عؤمرومده‌کي شيرين گوندن،
آزي سالدي، چوخو چيخدي.
خوشبخت- خوشبخت ياشاماغيم،
قوردوغوم او جنت باغيم،
قيزيل قولپلو مئي چاناغيم،
چوخ چکمه‌دي يوخو چيخدي!

منبع :