سفر به 2350 سال قبل از امروز

معدن نمکي که در 70 کيلومتري غرب شهر زنجان قرار دارد و در مسير قلعه بهستان و بعد از آن تخت سليمان قرار گرفته است، هر روز بر گمانه زني هاي نزديک به واقعيت در خصوص شيوه زندگي در دوره هخامنشيان مي افزايد.

گروه سيري در استان ها:  معدن نمکي که در 70 کيلومتري غرب شهر زنجان قرار دارد و در مسير قلعه بهستان و بعد از آن تخت سليمان قرار گرفته است، هر روز بر گمانه زني هاي نزديک به واقعيت در خصوص شيوه زندگي در دوره هخامنشيان مي افزايد.از اواخر دوره قاجار تا اوايل انقلاب اسلامي معدن نمک چهرآباد به روش سنتي و دستي مورد بهره برداري قرار مي گرفت.سال 1372 استخراج نمک طعام و صنعتي از معدن چهرآباد به شرکت خصوصي نصر زنجان واگذار و از همان زمان بهره برداري از معدن با ماشين آلات صنعتي آغاز شد.در همان نخستين سال استخراج نمک، سفيري از تاريخ فرا رسيد و برنامه کاري در اين منطقه را با جريان جديدي مواجه کرد.کشف بقاياي موميايي طبيعي که به مرد نمکي نخست معروف شد، معدني را که پيش از اين فقط يک معدن ساده نمک محسوب مي شد  به موضوع بحثي جهاني تبديل کرد.
*پرده اول: يک نوجوان 16 ساله با قدمت 2350 سال
پسر براي برداشت نمک، ديرتر از ساير کارگران معدن را ترک کرد، نبايد تا دير وقت در همان حوالي مي ماند، اما براي فروش بيشتر تصميم بر استخراج مضاعف نمک گرفت. تصميمي که تمام زندگي وي و تاريخ را متحول کرد.پسر حين برداشت نمک، با مشکلي مواجه شد که رهايي از آن آسان نبود، آواري از نمک بر روي سر وي فرو ريخت و جنازه اش زير خرواري از نمک پنهان ماند. 2350 سال، بعد از کشف سه مرد نمکي، سرانجام، پسرک سر از تل نمک بيرون آورد و سفير تاريخ ايران زمين شد. موميايي 2350 ساله کشف شده نوجوان 16 ساله، چاقو، لباس محلي مردم عادي، کفش هاي چرمي به شکل چاروق هاي امروزي و ساير ابزارهاي معدنکاري را به همراه داشت و هر يک دريايي از اطلاعات را در اختيار دانشمندان باستان شناس  تاريخ، معدن، نساجي و ديرينه شناسان قرار مي داد.پسري که از 12 سال قبل در موزه مردان نمکي زنجان آرميده است.
*پرده دوم: 500 سال بعد مردي از زمان ساسانيان
مرد نمکي نخست که به همراه خود گوشواره طلا و چکمه چرمي داشت، پيش از همه موميايي هاي طبيعي کشف شد، مردي که فقط سر او به دست آمده بود و در همان سر، موها و محاسن و گوشواره طلايي به شکل محسوسي خودنمايي مي کرد.داستان مردان نمکي با ورود اين سر بي تن، آغاز شد، داستاني که علاوه بر کاوشگران ايراني، کاوشگران آلماني را براي يافتن هزاران سوال خود از زمان زندگي مردم ساسانيان راهي چهر آباد کرد.مرد نمکي نخست که هم اکنون در موزه ملي ايران نگهداري مي شود، انبوهي از اطلاعات و گمانه زني ها را با خود به همراه داشت.در ابتدا مسير کاوش ها را به بي راهه راند اما پس از مدتي با مطالعه در معدن نمک چهرآباد، بار ديگر کاوش ها مسير اصلي خود را پيدا کرد.پس از مرد نمکي نخست، پنج مرد نمکي ديگر از معدن چهر آباد پيدا شد، اما فقط استخوان ها و پيکر چهار نفر از آنان توانست به موزه ها راه يابد، استخوان هاي 2 مرد نمکي حين اکتشاف غير اصولي نابود شد.
*پرده سوم: تاريخ معدنکاري در دل زنجان
پس از آنکه حضور 6 مرد نمکي دربين مردم از تب و تاب افتاد، جريان جديدي براي شناخت اين سفيران تاريخ و محل زندگي آنان آغاز شد. شناخت محل زندگي آنان، پوشش، ابزار کار  نحوه معدنکاري، علت حضور آنان در معدن  محل استقرار آنان، مصارف نمک، کيفيت نمک  ساير بقاياي مانده در منطقه و هزاران سوالي که فکر کاوشگران، باستان شناسان و دانشمندان را به خود مشغول ساخت. يافته هايي که از باستان شناسان در کاوش ها با آن مواجه مي شوند، به طور معمول از جنس مواد غير ارگانيک است در حالي که اشياي از جنس مواد آلي، فقط در مناطق خاصي همچون زمين هاي يخ بسته، مرداب هاي باستاني، بيابان هاي خشک و کوهستان هاي بلند حفظ مي شوند. معادن نمک هم از جمله مکان هايي است که به دليل محدود بودن ميکروارگانيسم هاي تخريب گر، اشيايي از جنس مواد آلي در آن به خوبي حفظ شده و باقي مي_مانند.
*پرده چهارم: زندگي مردم در 2350 سال قبل
بازسازي زندگي و معدنکاري دوران هخامنشان و به دنبال آن ساير دوره هاي تاريخي که در آن در معدن چهر آباد معدنکاري رواج داشته است، از مهمترين اهدافي است که کاوش گران ايراني و آلماني در دوره جديد مطالعات از اين منطقه انجام مي دهند، موضوعي که علاوه بر اينکه ابوالفضل عالي سرپرست تيم کاوش معدن نمکي چهرآباد به آن اشاره کرد، در سخنان اشتولنر پيدا بود.عالي در جريان بازديد خبرنگاران از معدن نمک چهرآباد گفت: هيچ اطلاعات دقيقي از زندگي مردم در دوره هخامنشان در منطقه شمالغرب کشور در دست نيست و منطقه چهرآباد کمک شاياني مي_تواند براي کسب اطلاعات در اين زمينه کند.به گزارش عصر آذربايجان به نقل از ايرنا،وي افزود: وجود مردان نمکي با البسه و ابزارهاي آن دوران  صحبت هاي فراواني از زندگي مردم عادي در دوره هخامنشان در اختيار پژوهشگران قرار مي_دهد اما تا کنون هيچ اطلاعات خاصي از محل استقرار مردم در اين دوران در دسترس نيست.

منبع :