زنجان در بن بست حاشيه‌نشيني//

گروه گزارش: حاشيه‌نشيني جلوه عيني نابرابري‌هاي اجتماعي و اقتصادي است که در پس ضعف دستگاه‌هاي نظارتي، قارچ گونه در حال رشد است و معضلات فراواني را براي مردم و مسئولان در پي داشته است. حاشيه‌نشيني يا سکونت‌گاه‌هاي غيررسمي و يا به ‌اصطلاح مناطق کم‌برخوردار واژه‌هاي سه‌گانه‌اي هستند که در کالبد اجتماعي برخي مناطق شهري شنيده مي‌شود.

گروه گزارش: حاشيه‌نشيني جلوه عيني نابرابري‌هاي اجتماعي و اقتصادي است که در پس ضعف دستگاه‌هاي نظارتي، قارچ گونه در حال رشد است و معضلات فراواني را براي مردم و مسئولان در پي داشته است. حاشيه‌نشيني يا سکونت‌گاه‌هاي غيررسمي و يا به ‌اصطلاح مناطق کم‌برخوردار واژه‌هاي سه‌گانه‌اي هستند که در کالبد اجتماعي برخي مناطق شهري شنيده مي‌شود.
در  دهه‌هاي اخير به علت افزايش جمعيت، مهاجرت مردم از روستا به شهر، افزايش قيمت مسکن و اجاره‌بها و مهم‌تر از همه ضعف دستگاه‌هاي نظارتي شاهد افزايش جمعيت در حاشيه‌ شهرها بوديم که همين مهم امروزه به يک معضل به نام پديده حاشيه‌نشيني تبديل شده است.حاشيه نشيني که در گذشته تنها در شهرهاي کلان کشور وجود داشت رفته رفته به شهرهاي کوچکي همچون زنجان نيز سرايت کرده و آسيب‌هايي از قبيل بهداشت نامناسب، سطح اقتصادي پايين، عدم وجود امکانات آموزشي و رفاهي، کودکان کار، فقر، بزهکاري را به دنبال دارد.استاني که جوانان روستايي‌اش به دليل کمبود آب و نبود شغل مناسب داس‌هاي خود را بر زمين نهاده و با اندک سرمايه‌اي که در دست دارند، روستاي خود را ترک کرده و به سمت شهر مهاجرت مي‌کنند به اميد اينکه بتوانند روياهاي خود را به حقيقت تبديل کنند غافل از آن که زندگي در اين محله‌هاي حاشيه نشين به خودي خود آن‌ها را از روياهايشان دورتر مي‌کند.نبود امکانات مناسب در محلات با بافت فرسوده سبب شده تا هر روز اهالي اين محله‌ها با چالش‌هاي جديدي روبه رو شوند، در هم تنيده شدن خانه‌ها و کوچه‌هاي باريک اين محله‌ها در هنگام بروز يک حادثه براي ساکنان موضوعي است که گاهي مانع خدمات‌رساني گروه‌هاي امداد به فردي که در انتهاي کوچه دچار سانحه شده است، مي‌شود.از سويي ديگر اين مناطق از نظر سرانه‌ها و معيارهاي جمعيتي، آموزشي، اجتماعي، کالبدي و مسکن داراي حداقل ميزان نرخ اشتغالند و اکثريت زير خط فقر قرار دارند.در کنار بحث حاشيه‌نشيني، وجود بافت‌هاي فرسوده نيز معضل ديگري است که در شهر‌هاي بزرگ وجود دارد و گاهاً برخي مناطق خالي از سکنه شده اما اين بافت‌هاي فرسوده نيز در گذر زمان محل و مامني براي اقشار ضعيف، معتادان شده و در بالا بردن آسيب‌ها و هنجار‌هاي اجتماعي تاثير بالايي دارد.د اين راستا مسعود بيات‌منش، مديرکل راه و شهرسازي استان زنجان ‌با اشاره به اينکه بيشتر سکونتگاه‌هاي غيررسمي استان در چهار شهر با يک هزار و 100 هکتار پراکنده است، اظهار داشت: مساحت مذکور 12 درصد مساحت کل شهر‌ها را شامل مي‌شود که اين مناطق يکي از معضلات توليد آسيب‌هاي اجتماعي را سبب مي‌شود.وي با بيان اينکه هشت محله در سطح شهر زنجان به عنوان حاشيه‌نشيني محسوب مي‌شود و بايد فکر اساسي براي بهبود شرايط اين مناطق داشت، افزود: تلاش بر اين است تا در يکي از مهمترين مناطق حاشيه نشين شهر زنجان کاربري‌هاي عمومي ايجاد شود.
آسيب‌هاي اجتماعي در نجف‌آباد و اسلام‌آباد
مديرکل اداره راه‌ و شهرسازي استان زنجان با بيان اينکه 90 درصد سکونتگاه‌هاي غيررسمي استان زنجان در دو منطقه نجف‌آباد و اسلام آباد قرار داد، گفت: وضعيت در اين دو منطقه به لحاظ مشکلات و آسيب‌هاي اجتماعي بغرنج‌تر است که بايد اين مسائل برطرف شود.وي با بيان اينکه مساحت نجف آباد 80 هکتار است و بيش از 25 هزار نفر جمعيت در آن ساکن هستند، گفت: براي بهبود بخشيدن به شرايط اين منطقه تفاهم‌نامه‌اي با بنياد مسکن منعقد شده که برنامه‌هاي مطالعاتي براي اين منطقه انجام شده و در آينده مدل‌هاي مختلف بهسازي و نوسازي در آن اجرا خواهد شد.بيات منش با بيان اينکه که اميدواريم با کمک ساير نهاد‌ها همچون بنياد مسکن مسائل پيرامون سکونتگاه‌هاي غيررسمي و حاشيه نشيني را به حداقل برسانيم، عنوان کرد: با هزينه کرد پنج ميليارد توماني طرح مطالعاتي در اين مناطق انجام شده تا بتوانيم وضعيت را به لحاظ نوسازي و بازسازي بهبود ببخشيم.بيات‌منش عنوان کرد: يکي از مهم‌ترين مسائلي که وجود دارد سکونتگاه‌هاي غير‌رسمي با هسته‌هاي روستايي همچون روستاي دو‌اسب در شهر زنجان است با اينکه اين روستا‌ خارج از شهر قرار دارد اما در طرح جامع جز شهر گنجانده شده‌اند و طرح به تصويب نيز رسيده است؛ همين امر سبب رشد روز افز‌ون جمعيت در اين منطقه شده است.وي تاکيد کرد: بايد شهرداري نظارت دقيق بر اين مکان‌ها داشته باشد اما متاسفانه هيچ نظارتي انجام نگرفته و نرخ رشد در اين مناطق به بالاي 10 درصد رسيده در حالي که اين نرخ رشد در نوع خود در سطح کشور بي‌همتا است.
همين طور سعيد شاهين‌فر، معاون مسکن راه و شهرسازي استان زنجان نيز اذعان کرد: در سطح استان به طور ميانگين بالاي 700 هکتار بافت فرسوده وجود دارد که 500 هکتار از سطح مذکور در شهر زنجان قرار دارد و بيش از 200 هکتار نيز در سه شهر ابهر، خرمدره و قيدار پراکنده است. وي افزود: نخستين مولفه براي بررسي طرح بافت فرسوده براي باز آفريني جمعيت است و بايد جمعيت بالاي بيش از 25 هزار نفر جمعيت وجود داشته باشد که در چهار شهر مذکور اين شرايط وجود دارد اما در شهرهايي مانند ماهنشان، ايجرود، آببر و سلطانيه 25 هزار نفر جمعيت وجود ندارد و بر روي آن‌ها اقدام بازآفريني انجام نمي‌شود.معاون مسکن راه و شهرسازي استان زنجان با بيان اينکه شرکت بازآفريني با ارائه تسهيلات، قير براي معابر در اجراي پروژه‌هاي فرسوده و ناکارآمد کمک مي‌کند عنوان کرد: جمعيت بالاي 25 هزار نفر مهم‌ترين شاخصه براي انجام اين امر است. وي با اشاره به اينکه هشت درصد شهر زنجان بافت فرسوده است گفت: در شهر ابهر هشت درصد، خرمدره شش درصد و قيدار چهار درصد مساحت شهر فرسوده است اما نسبت به استان‌هاي ديگر اين آمار خوب است و شرايط در استان زنجان نسبت به سطح کشور بهتر است.به گزارش آراز آذربايجان به نقل از تسنيم، با تمام اين‌ها، امروزه با افزايش جمعيت و نبود فرصت برابر استفاده از منابع و امکانات زندگي، بيکاري و فقر، ترويج مادي‌گرايي و تبليغ زندگي شهرنشيني، خشکسالي و غيره روز به روز بر جمعيت مهاجران افزوده شده و حاشيه‌نشيني همچون قارچ گونه در حال رشد است که نتيجه اين امر چيزي جز به حاشيه رفتن سبک مطلوبي از زندگي و محوريت يافتن انواعي از ناهنجاري‌هاي اجتماعي و بزهکاري در بين مردم حاشيه نشين نيست.

منبع :